Израелскиот кабинет вчера го одобри договорот за прекин на огнот во Либан, кој потенцијално ќе стави крај на повеќе од една година борби со Хезболах, кои однесоа илјадници животи.
Премиерот Бенјамин Нетанјаху во претходно снимената изјава рече дека има три „главни причини“ дека сака прекин на огнот со Хезболах сега: „да се фокусира на иранската закана“, да им даде здив на израелските војници и да го зголеми притисокот врз Хамас.
Хасан Фадлала, висок функционер и член на парламентот на Хезболах, рече дека групата ќе остане активна по завршувањето на војната со Израел, вклучително и помагање на раселените либанци да се вратат во нивните села и обнова на областите уништени од израелските напади, пренесува Си-Ен-Ен.
Пред договорот, израелската војска ги бомбардираше јужните предградија на Бејрут 20 пати за две минути, што претставува една од најинтензивните бомбардирања во близина на либанската престолнина од почетокот на војната пред повеќе од два месеци.
Најмалку 25 лица загинаа, според Министерството за здравство, а уште 55 лица загинаа во израелските напади во Либан во понеделникот, соопшти либанското Министерство за здравство.
Кабинетот на израелскиот премиер соопшти дека Нетанјаху разговарал со претседателот Џо Бајден и му се заблагодарил за помошта во договорот за прекин на огнот.
Говорејќи од Белата куќа, Бајден наведе некои детали од договорот за прекин на огнот:
– Либанската армија ќе ја врати нејзината територија по договорот за прекин на огнот постигнат од Израел и Либан. Договорот ќе стапи на сила во среда во 4 часот по локално време.
Што е резолуција 1701?
Договорот се потпира на резолуцијата 1701 на Советот за безбедност на ОН.
60-дневниот прекин на огнот има за цел да ја спроведе резолуцијата на ОН стара 18 години, со надеж дека тоа би можело да биде основа за траен прекин на огнот. пренесува CNN.
Резолуцијата предвидува дека Израел мора да ги повлече сите свои сили од јужен Либан, а единствените вооружени групи присутни јужно од реката Литани да бидат либанската армија и мировните сили на ОН (Привремените сили на ОН во Либан – УНИФИЛ).
Таканаречената Сина линија беше воспоставена од ОН во 2000 година по завршувањето на израелската окупација на јужен Либан и сега служи како де факто граница меѓу двете земји.
Резолуцијата 1701, исто така, му забранува на Израел да изврши инвазија на либанска територија по копно, море или воздух.
Резолуцијата 1701 на Советот за безбедност на ОН, која беше усвоена за ставање крај на 34-дневната војна меѓу Израел и Либан во 2006 година, одржува релативен мир во областа речиси две децении. Тоа траеше до 7 октомври минатата година.
САД, кои посредуваат меѓу Израел и Либан во актуелниот конфликт, сметаат дека враќањето на принципите на резолуцијата е во интерес на двете страни, но инсистираат на механизам за построго спроведување.
Израел тврди дека Хезболах постојано ја прекршувал резолуцијата со дејствување во близина на нејзината граница.
Либан вели дека Израел редовно го прекршил договорот во последните две децении со испраќање борбени авиони во неговиот воздушен простор.
Меѓутоа, Либан тврдеше дека Израел не го завршил повлекувањето од земјата, продолжувајќи да ги окупира фармите Шеба, површина од 39 квадратни километри што Израел ја држи од 1967 година.
Израел тврди дека областа на фармите Шеба е дел од Голанската висорамнина, која ја зазеде од Сирија и подоцна ја анектираше.
Меѓународната заедница – со забележителен исклучок на САД – смета дека Голанската висорамнина е окупирана територија што ѝ припаѓа на Сирија.
Израел повторно го нападна Либан во 2006 година, откако Хезболах уби тројца војници и киднапира двајца – во обид да принуди да ги ослободи либанските затвореници.
УНИФИЛ, мировните сили на ОН од 10.000 војници, е главното тело одговорно за спроведување на Резолуцијата 1701 на терен.
Во размената на заробеници меѓу Израел и Хезболах во 2008 година, со посредство на ОН, посмртните останки на двајца израелски војници заробени во 2006 година беа разменети за пет либански затвореници. Израел подоцна ги предаде телата на околу 200 Арапи.
Каде стои секоја страна во резолуцијата 1701?
САД му пренесоа на Либан предлог кој е во рамките на параметрите на Резолуцијата 1701 на ОН и има за цел да постигне 60-дневен прекин на непријателствата, изјави либански функционер за Си-Ен-Ен пред да стапи на сила договорот.
Се фокусира на построги механизми за спроведување на резолуцијата 1701 на југот на земјата и на улогата на либанската армија во тоа, рече функционерот, додавајќи дека тој се занимава и со шверцерски рути низ меѓународните граници на земјата.
Предлогот, исто така, повикува на повлекување на израелските копнени сили, кои дејствуваат во јужен Либан од октомври.
Сепак, некои официјални лица во Израел рекоа дека едноставното враќање на 1701 година не е доволно, инсистирајќи дека Израел мора да го задржи правото да ги нападне цели на Хезболах во Либан доколку има прекршувања по договорот за прекин на огнот.
Безалел Смотрич, екстремно десничарскиот министер за финансии на Израел, рече дека „целосната оперативна слобода“ на израелската армија во јужен Либан е „услов за кој не може да се преговара“.
„Ја менуваме безбедносната парадигма и нема да се вратиме на децениските концепти на задржување и неодговорени закани. Ова нема да се повтори“, рече тој.
Либанскиот премиер Наџиб Микати ги отфрли извештаите за повиците за ослободување на израелска воена операција во јужен Либан како „шпекулација“, додавајќи дека не видел таква клаузула во предлогот.
Претседателот на либанскиот парламент Набих Бери, кој ја предводи партијата Амал, која е сојузник на Хезболах и е соговорник во разговорите со Хезболах, рече дека предлогот што го добил од САД не вклучува никакво спомнување на израелската воена оперативна слобода во Либан, додавајќи дека САД знаат таква барањето би било „неприфатливо“.
Портпаролот на Стејт департментот Метју Милер рече дека „имаше размена на различни идеи бидејќи го гледаме она што ние веруваме дека е во интерес на сите, а тоа е целосно спроведување на резолуцијата 1701 на Советот за безбедност на ОН“.
Кратка историја
Израел ја започна својата инвазија на Либан во 1982 година, испраќајќи тенкови до главниот град Бејрут.
Потоа го окупираше јужен Либан речиси две децении до 2000 година кога беше соборен од Хезболах, создаден – со иранска поддршка – да се спротивстави на израелската окупација.
Во 2000 година, ОН ја воспоставија таканаречената Сина линија – „линија на повлекување“ на израелските сили од Либан. Таа граница сега служи како де факто граница меѓу двете земји.
Што се случува со Газа?
Администрацијата на Бајден верува дека договорот има потенцијал да ја промени играта и да го врати Хамас во преговори со Израел додека САД ги обновуваат напорите да обезбедат прекин на огнот во Газа, изјави висок претставник на администрацијата.
Од 7 октомври 2023 година, според Министерството за здравство на Газа, во израелската воена акција во Газа загинале 44.249 луѓе, а 104.746 биле повредени.