Војната во Украина, можното враќање на Доналд Трамп, неопходни реформи и избори за Европскиот парламент.
Годината што дојде носи големи предизвици за Европската унија, пишува ДВ во својата анализа.
Првиот предизвик – војната на Русија против Украина
Најстарите земји-членки постојано го повторуваа своето ветување дека ќе ја поддржат Украина се додека е потребно, бидејќи руската победа ќе ја загрози безбедноста на Европа.
Дали ЕУ ќе го одржи тоа ветување годинава?
Во Брисел во моментов многу се зборува за губење на солидарноста и замор од војната. ЕУ прави огромни напори едногласно да одобри помош за Украина.
Стратегијата според која е оставено на Украина дали сака да преговара со Русија или не, може да биде доведена во прашање во 2024 година.
„Нашата цел мора да биде траен и праведен мир, а не уште еден замрзнат конфликт“, вели претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.
„Најдобриот пат на Украина кон стабилност и просперитет е членството во Европската унија. За Украина што прави Европа повторно посилна, Европа е одговорот“.
Вториот предизвик е проширувањето на Европската унија
Со тоа Урсула фон дер Лајен зборува за чекор кој за многу членови оди пребрзо и предалеку.
Брисел треба да ги започне пристапните преговори со Украина и Молдавија во 2024 година.
Членството на Украина разурната од војна би било поврзано со огромни трошоци за Европската унија.
Затоа дури и големите политички пријатели на Украина, како Полска или балтичките земји, почнаа да стравуваат од такво сценарио.
Тие земји добиваат многу повеќе од европскиот буџет отколку што плаќаат во него, но со приемот на Украина, ситуацијата може да се промени.
Додуша, преговорите би почнале, но до полноправно членство загрижените членки би ги смирувале високи функционери на ЕУ за изминатата година, ако не и децении.
Земјите од Западен Балкан, кои сите сакаат да станат полноправни членки, и поминаа по 20 години во европската чекална, со незадоволство ја набљудуваат рекордната брзина со која се развиваат напорите на Украина и Молдавија на патот кон членство во ЕУ.
Може да се утврдат конкретни датуми на пристапување за Црна Гора, Албанија и Македонија, исто така, за да се потисне руското и кинеското влијание на Балканот.
За Србија и Косово, тие изгледи се поскромни, бидејќи меѓуетничкиот конфликт го парализира севкупниот напредок.
Босна и Херцеговина се бори да го надмине статусот на нефункционална држава. Овде, конфликтот меѓу босанските Срби и другите народи, поттикнат од Русија, е најголемата пречка.
Третиот предизвик – реформите на Европската Унија
Пред да прифати нови членки, ЕУ мора да ги реформира своите процеси на одлучување и начинот на финансирање.
Само суверена, економски силна Европа може да понуди „капацитет за прием“ – ова го тврди долго време францускиот претседател Емануел Макрон.
Германската влада, исто така, предложи повеќе мнозинско одлучување наместо едногласност.
Упатените кругови во Брисел не се сигурни што ќе биде со ваквите предлози следната година. Ако треба да се укине едногласното одлучување, таа одлука мора да се донесе – едногласно.
Во изминатите неколку години, ЕУ не можеше да размислува со Полска и Унгарија, кои непромислено го искористија своето вето. Поради дефицитот во владеењето на правото, постапката не дава резултати.
Противникот на Европската унија, Виктор Орбан, ќе продолжи цврсто да владее во Унгарија следната година.
Во Полска има надеж, бидејќи кормилото го презема поранешниот претседател на Европскиот совет, Доналд Туск, проевропски политичар.
Пред 20 години, по пристапувањето на осум држави од Централна и Источна Европа, како и островските држави Малта и Кипар, ЕУ, со извесно двоумење, ги усвои „Лисабонските договори“, кои сè уште се основа за работата на овој сојуз.
Дали овие договори треба да се менуваат? Таа дискусија ќе биде се поприсутна во текот на 2024 година.
Четвртиот предизвик – Доналд Трамп
Доколку радикалниот републиканец Доналд Трамп повторно стане американски претседател, и покрај судските постапки покренати против него, Европската унија и европскиот дел од Северноатлантскиот договор ќе се соочат со тешки времиња.
Најважниот сојузник во поддршката на Украина и зауздувањето на Русија, како и во трговските прашања, може да испадне.
За да го смири лудиот Трамп, ЕУ би можела да понуди да финансира воена помош за самата Украина.
Германско-американската стопанска комора очекува дека Доналд Трамп ќе воведе низа казнени царини за Европејците.
Истото треба да го направи и Европската Унија. Би се намалил обемот на трговската размена и економскиот раст.
Дали Трамп дополнително би ги влошил лошите односи со Кина, која е најважниот трговски партнер на голем број членки на Европската унија?
Светот би бил уште понестабилен – за добар број експерти за надворешна политика во Брисел, ваквото сценарио е вистинска ноќна мора.
Само еден политичар би бил среќен – Виктор Орбан. Унгарскиот премиер би го видел Трамп како сојузник во неговата борба за „нелиберална демократија“.
Петти предизвик: Избори за Европскиот парламент
На почетокот на јуни 400 милиони граѓани на Европската унија со право на глас ќе ги изберат своите претставници за Европскиот парламент.
Тоа е теорија. А во пракса минатиот пат гласаа околу 200 милиони гласачи. Повторно се очекува победа на демохристијаните, но и раст на радикалната десница и популистите.
Според анкетите, најважна тема за граѓаните е нивната економска состојба и стандард.
Според тие анкети, Украина, миграцијата, реформите на Унијата и проширувањето се од помала важност при одлучувањето за кого да се гласа.
Најверојатно германската политичарка Урсула фон дер Лајен ќе остане претседател на Европската комисија.
Освен овие големи предизвици, претстојната година носи и голем број важни задачи за Брисел. Реформата на процедурата за доделување политички азил, за која се кршат копја, треба да добие статус на обврзувачки закон како таканаречен миграциски пакет.
Исто така, ЕУ мора да воспостави нови правила за буџетско задолжување на нејзините членки. Потребен е и закон за регулирање на вештачката интелигенција. Мора да се обезбедат нови инвестиции во зелена технологија.
Покрај буџетот од 1,1 милијарди евра за следните седум години, ЕУ ќе бара дополнителни 66 милијарди евра.
Членовите даваат отпор и ова е потенцијален конфликт меѓу северните држави кои плаќаат повеќе во буџетот и јужните држави кои добиваат повеќе од него.
Сето ова не ги окупира премногу граѓаните. Според анкетите, тие сметаат дека имаат премало влијание врз одлуките во Брисел, но сепак се оптимисти кога е во прашање иднината на Европската унија. Овој став го имаат во просек 60 отсто од испитаниците.
Најлошиот резултат е постигнат во земја која е еден од основачите на Европската унија – Франција.
Оптимисти има и под 50 отсто, што е најниско во цела Европска Унија. Најголем удел на оптимисти е измерен во Данска – 86 отсто. А во Германија 58 отсто од испитаниците позитивно гледаат на развојот на Европската унија во текот на следната година.