На крајот на годината Австралија ќе одржи историски референдум за создавање советничка група во парламентот, која би ја сочинувале претставници на домородните народи, а која исто така за прв пат ќе ги признае домородните Австралијци во уставот на земјата, пренесуваат светските медиуми, а пренесува Радио Слободна Европа (РСЕ).
Австралија направи чекор во четвртокот кон историски референдум кој ќе им даде на Абориџините и на жителите на островот Торес признавање во уставот и глас за прашања кои влијаат на нивните животи, според Ројтерс.
Во емотивното обраќање, премиерот Ентони Албанес го откри прашањето што владата сака да го постави на референдум подоцна оваа година, повикувајќи ги Австралијците да го поддржат, како што рече, долго задоцнето гласање.
На Австралијците на референдум ќе им биде поставено прашањето: „Предлог законодавство: да се измени Уставот за да се признаат првите народи на Австралија со формирање глас на Абориџините и островот Торес теснец“. Дали ја одобрувате предложената промена?“.
Уставниот амандман ќе создаде консултативен комитет за гласот на Абориџините и Торес Стрит на гласот во парламентот, кој ќе дава необврзувачки совети за прашања што ги засегаат луѓето од Првите нации.
Абориџините, кои сочинуваат околу 3,2 отсто од скоро 26 милиони жители на Австралија, не се споменати во 122-годишниот устав, бидејќи биле маргинализирани од британските колонијални владетели.
Тие немаа право на глас до 1960-тите и сè уште се под националниот просек според многу социо-економски мерки.
Референдумот за уставните измени се очекува да се одржи меѓу октомври и декември, наведува Асошиејтед прес.
Анкетите покажуваат дека мнозинството Австралијци го поддржуваат концептот на Домородниот глас, за кој Албанес рече за време на неговиот победнички говор на изборната ноќ во мај минатата година ќе биде главен приоритет за неговата централно-левичарска лабуристичка влада.
Сепак, според АП, има длабоки поделби во австралиското општество по ова прашање.
Водачот на опозициската Конзервативна либерална партија, Питер Датон, рече дека неговата партија допрва треба да одлучи дали ќе го поддржи и побара повеќе детали, вклучително и правни совети од владата.
Датон се запраша дали Voice ќе им помогне на домородните жени и деца кои трпат далеку повисоки стапки на семејно насилство отколку пошироката заедница. Тој сугерираше дека Voice може дури и да ги замолчи гласовите на жртвите.
Помалата опозициска Национална партија, која има упориште во руралните области, во ноември рече дека е против Глас, велејќи дека ќе ја подели земјата по расни линии.
Австралија е ретка земја меѓу поранешните британски колонии која никогаш не потпишала договор со домородното население и во Уставот од 1901 година првичните жители на земјата не биле признати како домородни луѓе.
Формирањето на советодавниот глас првично беше предложено во 2017 година од група застапници за правата на Абориџините и островјаните од Торес теснец, кои културно се разликуваат од абориџините на копното.
Албанес рече дека „според сите мерки, постои јаз меѓу животите на Абориџините и жителите на островот Торес теснец и националниот просек“, посочувајќи на 10-годишна разлика во очекуваниот животен век, двојно поголема стапка на самоубиства, трагични нивоа на смртност на деца и болести , како и непропорционална застапеност во затворската популација.
Уставните референдуми се доста ретки во Австралија и само осум од 44 биле успешни.
За првата промена на уставот на Австралија по речиси 50 години, Албанес рече дека е „многу едноставна“, но „значајна“, додека за „Глас“ жестоко се дебатира со поддршка и противење низ политичкиот спектар, пренесува Би-би-си.
Препораката за создавање на Глас во значаен документ од 2017 година, составена од повеќе од 250 домородни лидери, вели дека многу од проблемите што ги засегаат домородните Австралијци произлегуваат од неуспехот да се консултираат домородните луѓе за решенија.
Од друга страна, критичарите тврдат дека домородните народи се веќе претставени во парламентот – сега има 11 пратеници кои ги претставуваат домородните луѓе, што претставува 4,8 отсто од парламентарниот кворум и нешто повеќе од еден процент од домородното население на Австралија.
Сепак, поддржувачите на Глас истакнуваат дека овие пратеници претставуваат специфични изборни единици, а не нужно интересите на домородните народи.
Други критичари велат дека Глас би можел да дејствува како трет дом на парламентот и потенцијално да стави вето на законодавството, иако владата го отфрли тоа.
Дури и кај домородците нема едногласност кога станува збор за Глас, истакнува Би-Би-Си.
Некои велат дека правно обврзувачкиот договор со домородните луѓе треба да биде приоритет, бидејќи Австралија е една од ретките поранешни британски колонии без таков.
Многу домородни Австралијци нагласуваат дека никогаш не го отстапиле својот суверенитет или земја и стравуваат дека признавањето во Уставот може да доведе до тоа. Други тврдат дека тоа е симболичен гест и дека парите може подобро да се потрошат за поконкретни решенија.