Развојот на дронови во војната во Украина го забрза долгоочекуваниот технолошки тренд кој наскоро би можел да ги донесе првите целосно автономни роботи убијци на бојното поле, со што ќе воведе нова ера во историјата на војувањето.
Колку подолго трае војната во Украина, толку е поголема веројатноста дека дроновите ќе се користат за независно идентификување, избирање и напад на цели без човечка помош, според воените аналитичари, воените експерти и истражувачите на вештачката интелигенција (ВИ).
Според американската агенција, ова би донело длабока револуција во воената технологија како што е воведувањето на митралези, пренесува Бета.
Украина веќе има полуавтономни беспилотни летала и оружје против дронови опремени со вештачка интелигенција.
Русија исто така тврди дека поседува оружје со вештачка интелигенција, иако овие тврдења не се докажани.
Нема потврдени случаи на Русија да воведе роботи кои би убиле целосно независно.
Машините донесуваат одлуки побрзо од луѓето
Експертите велат дека можеби е прашање на време кога Русија или Украина, или и двете, ќе ги испратат во битка.
„Многу земји ја развиваат таа технологија“, вели Захари Каленборн, аналитичар за иновации на оружје на Универзитетот Џорџ Мејсон.
Чувството на неизбежност се шири кај активистите кои со години се обидуваат да забранат дронови убијци, но сега чувствуваат дека мора да се задоволат со обидот да спречат употреба на такво оружје во напад.
Украинскиот министер за дигитална трансформација Михаил Федоров се согласува дека целосно автономните дронови убијци се „логичниот и неизбежен следен чекор“ во развојот на оружјето.
Тој рече дека Украина има „многу истражување и развој во таа насока“.
„Мислам дека во следните шест месеци има голем потенцијал тоа да се оствари“, изјави Федоров неодамна за АП.
Украинскиот потполковник Јарослав Хончар, ко-основач на непрофитната организација за иновации за борбени беспилотни летала Аеророзвидка, во неодамнешното интервју недалеку од првите линии на фронтот рече дека луѓето како борци едноставно не можат да обработуваат информации и да донесуваат одлуки толку брзо колку што можат машините.
Украинските воени лидери во моментов забрануваат употреба на целосно независно смртоносно оружје, но тоа може да се промени, рече тој.
Употреба на „муниција во чекање“
„Сè уште не сме ја преминале таа граница – велам „сè уште“ затоа што не знам што ќе се случи“, рече Хончар, чија група ја предводи иновацијата со беспилотни летала во Украина, претворајќи ги евтините комерцијални дронови во смртоносно оружје.
Русија би можела да добие автономна вештачка интелигенција од Иран или од друго место.
Дроновите со долг дострел „Шахед-136“ испорачани од Иран ги осакатија електраните на Украина и го тероризираа населението, но не се „особено паметни“.
Иран има и други дронови во својот арсенал што ги развива и за кои вели дека имаат вештачка интелигенција.
Без многу проблеми, Украина би можела да ги направи своите полуавтономни вооружени дронови целосно независни за подобро да се спротивстави на заглавувањето на воено поле, велат нивните западни производители.
Тие дронови се Switchblade 600, произведени во САД, и полскиот Warmate, кои засега бараат човек да избира цели со помош на видео преноси од камерите на дронови; тогаш вештачката интелигенција ја завршува работата.
Дроновите, технички познати како „муниција на чекање“, можат да лебдат неколку минути над целта, чекајќи прилика да постигнат целосен удар.
Искуства од либиската војна во 2020 година.
Агенцијата АП ги праша министерствата за одбрана на Украина и Русија дали користеле автономно оружје во нападот и дали би се согласиле да не го користат доколку другата страна се согласи на тоа.
Ниту едно министерство не реагираше.
Но, ако некоја од овие две страни започне напад со целосни способности за вештачка интелигенција, тоа можеби нема да биде прв пат.
Во минатогодишниот извештај на Обединетите нации, без дефинитивен заклучок, се сугерира дека роботите убијци дебитирале во либиската граѓанска војна во 2020 година, кога дроновите Каргу-2 од турско производство убија неодреден број борци во целосно автоматски режим.
Портпаролот на STM, производителот на овој авион, рече дека извештајот на ОН се заснова на „шпекулативни, непроверени“ информации и дека „не треба да се сфаќа сериозно“.
На АП му било кажано дека „Каргу-2“ не може да ја нападне целта додека операторот не и каже да го стори тоа.
Целосно автономната вештачка интелигенција веќе помага во одбраната на Украина.
Fortem Technologies, со седиште во Јута, САД, ја снабди украинската војска со системи за лов на беспилотни летала кои комбинираат мали радари и беспилотни летала, обата напојувани со вештачка интелигенција.
Кинески вооружен хеликоптер без екипаж
Радарите се дизајнирани да ги идентификуваат непријателските беспилотни летала, кои потоа другите дронови ги оневозможуваат со гаѓање мрежи кон нив – сето тоа без човечка помош.
Бројот на дронови со вештачка интелигенција продолжува да расте.
Израел ги извезува со децении; неговата Харпи што го уништува радарот може да лебди над противвоздушен радар до девет часа чекајќи ги да работат.
Други примери се кинескиот беспилотен вооружен хеликоптер Blowfish-3.
Русија работи на нуклеарен подводен дрон со вештачка интелигенција наречен Посејдон.
Холанѓаните во моментов тестираат земјен робот со митралез калибар 0,50.
Напорите за поставување меѓународни правила за воените беспилотни летала досега беа неуспешни.
Девет години неформални разговори на ОН во Женева постигнаа мал напредок, а големите сили, вклучувајќи ги САД и Русија, се спротивставија на забраната.
Последната седница одржана во декември заврши без закажување на следната.
„Можете да го натерате да убие илјада луѓе“
Креаторите на политиката во Вашингтон велат дека нема да се согласат на забрана бидејќи на ривалите кои развиваат беспилотни летала не може да им се верува дека ќе ги користат етички.
Тоби Волш, австралиски професор кој води кампања против роботите убијци, се надева дека ќе постигне консензус за некои ограничувања, вклучително и забрана за системи кои користат препознавање лице и други податоци за да идентификуваат или нападнат поединци или одредени категории луѓе.
„Ако не бидеме внимателни, роботите убијци ќе се шират многу полесно отколку нуклеарното оружје“, вели Волш, автор на „Машините што се однесуваат лошо“.
„Ако можете да натерате робот да убие едно лице, можете да го натерате да убие илјада“, предупреди тој.