Зависноста од земји со различна геостратешка ориентација, како Русија и Кина, е во центарот на јавната дебата во Европската унија.
Но, колку Западот е зависен од Турција?
По нападот на Русија врз Украина, ЕУ почна да разговара за нејзината зависност од земјите кои не ги делат нејзините вредности.
Дебатата е проткаена со жалење за блиската соработка со овие земји во минатото.
Но, што е со Турција?
Аспирациите на Анкара за поголема улога на глобалната сцена се придружени со нејзината сè поагресивна националистичка реторика кон нејзините западни партнери.
Во последниве години, таа земја често беше оценета негативно во западните медиуми, а Европската комисија, во последниот извештај објавен во средината на октомври, ја критикува политичката насока на Турција.
„Функционирањето на турските демократски институции сè уште е сериозно нарушено. Демократската регресија и длабоката политичка поларизација продолжија.
Остро реагираше турското Министерство за надворешни работи, обвинувајќи ја ЕУ за „недостиг од стратешки пристап и визија“ и за „пристрасен однос“ кон Турција.
Денес, Турција, кандидат за пристапување во ЕУ, не е она што Западот сака да биде, но сепак е важен играч во глобалната политика.
Еве неколку причини зошто западните престолнини зависат од Анкара
Посредникот со кој сакаат да разговараат и Москва и Киев
Анкара има добри односи и со Москва и со Киев – што е редок случај во денешно време.
Веќе во првите денови од руската инвазија, Турција се појави како незаменлив посредник меѓу Русија и Украина, бидејќи западните земји не покажаа ентузијазам за разговори со Русија.
Така Турција почна да служи како канал за решавање на големите проблеми како што е извозот на жито од украинските пристаништа, од кои светот во голема мера зависи.
Пред војната, Украина беше еден од најголемите светски извозници на пченица, пченка, јачмен и сончогледово масло.
Договорот меѓу Русија и Украина, кој овозможи извоз на жито, беше потпишан со посредство на Турција и Обединетите нации во Истанбул во јули.
Покрај тоа, Турција сѐ уште се смета за најверојатното место за идни мировни преговори меѓу двете страни.
Сојузник чие зелено светло е апсолутно неопходно
Турција е членка на НАТО од 1952 година. Фактот што ја има втората по големина армија на НАТО по САД и дава статус на главен безбедносен фактор во трансатлантската алијанса.
Сместена на југоисточното крило, Турција во основа е граница на НАТО со Сирија, Ирак, Ерменија, Азербејџан, Грузија и црноморската граница со Украина и Русија.
Во моментов, Шведска и Финска се обидуваат да ја убедат Турција да се согласи на нивниот влез во НАТО.
За да може една земја да биде членка на НАТО, одобрението од секоја членка е задолжително – а тоа не го дале само две земји – Турција и Унгарија.
Минатата недела новиот шведски премиер Улф Кристерсон му пиша на турскиот претседател Ердоган, барајќи да се одржи средба во Анкара.
Турција ги обвинува Шведска и Финска дека се засолниште за членовите на Курдистанската работничка партија (ПКК), која Анкара, но и Вашингтон и Брисел ја ставија на листата на терористички организации.
Турција ги повикува Стокхолм и Хелсинки да ги предадат наводните членови на ПКК на турските власти.
Фактор за пристапна безбедност
Зголемениот успех на одбранбените инвестиции на Анкара ја прави Турција уште поважна за Западот.
Подемот на турската одбранбена индустрија ја направи важен играч кој директно влијае на западните интереси.
Вооружените дронови Бајрактар ТБ-2 од турско производство се покажаа како многу ефикасни во неколку конфликти во последните години.
Според извештајот од 2021 година на Академијата за безбедносна политика на Бундесверот (БАКС), турските беспилотни летала одиграле одлучувачка улога во победата на Азербејџан во Нагорно-Карабах.
Тие денес имаат голема улога и во војната во Украина, бидејќи наводно и помагале на украинската армија.
Украинскиот претседател Зеленски минатиот месец му оддаде почит на Халук Бајрактар, извршен директор на производител на дронови.
Ниската цена на Бајрактар ја прави Турција единствен партнер за земјите кои не можат да си дозволат скапа воена опрема или истражување, но бараат алтернатива.
Според јунската публикација на германскиот институт за меѓународна политика и безбедност при Фондацијата за наука и политика (SWP), продажбата на оружје во Африка „се зголемува и ја прави Турција најголемиот извозник на оружје на континентот“.
Клучен играч за Европа кога станува збор за миграцијата
Фактот што Турција граничи со многу земји на југ и исток не и дава капацитет само во однос на нејзината одбранбена политика, туку и во однос на ранливоста на Европската унија на полето на миграциската политика.
Ердоган не се двоумеше постојано да им се заканува на Брисел, Берлин и другите европски метрополи со „отворање на вратите“ во минатото, што технички би значело дека бегалците потоа ќе имаат отворен пристап до Европа.
Заканите на Анкара објективно донесоа резултати, бидејќи во 2016 година беше склучен договор за бегалците меѓу ЕУ и Турција.
Тој предвиде исплата на шест милијарди евра на Турција, а за возврат Турција ќе се грижи за бегалците на своја територија.
Земја со лојална дијаспора
„Повеќе од 60 отсто од Турците во Германија гласаа за Ердоган.
Вака бројни германски медиуми ги коментираа изборите во Турција во 2018 година.
Факт е дека значителен процент од турската заедница во Германија е посветена на турската држава.
Дури и светски познатиот фудбалер Месут Озил, кој беше успешен германски репрезентативец и доби награда за интеграција, се фотографираше со Ердоган.
Тоа беше пресвртница во неговата кариера и поттикна дебата за интеграцијата на Турците во Германија. Друга компонента на прашањето е домашната безбедност.
Според германската Федерална канцеларија за уставна заштита, постојат неколку радикални идеологии кои го загрозуваат германскиот устав, а потекнуваат од Турција.
Покрај исламистичките групи, во Германија се организирани и ултранационалистички „Сиви волци“, симпатизери на курдската ПКК, како и левичарски екстремистички групи кои се под надзор на државните служби.
Настаните во Турција влијаат на динамиката меѓу овие групи, а во некои случаи турската држава директно влијае на организации како што се Сивите волци.
Турција како гасен центар на иднината?
Покрај сите горенаведени точки, Турција би можела да го опслужува гасниот центар Каору за европските потрошувачи.
Пред две недели Владимир Путин предложи пренасочување на гасот „Северен тек“ во Турција. Москва е подготвена да основа нов центар во соработка со Турција, од каде Европа потоа би купувала руски гас.
Сè на сè, и покрај незадоволството на Западот, Турција останува тежок, но незаменлив партнер.