Руската инвазија на Украина и невидените санкции наметнати како одговор на САД и нивните сојузници доведоа до сериозни превирања и кризи на глобалната економија и финансиските пазари.
Каква е состојбата со американската економија која е позната како најсилна во светот?
Во извештајот на американската веб-страница The Hill се вели дека санкциите ги нарушиле синџирите на снабдување ширум светот, влијаејќи на храната, енергијата и индустриските производи, во светло на тешката инфлациска криза, ефектите врз глобалниот туристички сектор и нестабилноста на берзата.
Во извештајот се додава дека политичките случувања поврзани со руската војна и американските санкции ќе имаат пет директни ефекти кои американските граѓани ќе ги почувствуваат во наредниот период.
Зголемување на цените на енергијата и нафтата
Цените на нафтата нагло пораснаа во понеделникот, кога руската војна против Украина влезе во петтиот ден.
Соединетите Американски Држави и ЕУ продолжија да воведуваат нови санкции, па цената на нафтата „брент“ надмина 100 долари за барел. Цените на нафтата продолжија да растат во вторникот.
Авторите на извештајот објаснуваат дека овој раст се чини разбирлив со оглед на тоа што Русија беше трет по големина странски снабдувач на нафта за САД во 2020 година. Русија, исто така, извезла 13 милијарди долари фосилни горива во САД во 2019 година.
Овие цени растат и покрај фактот што санкциите воведени кон Русија не се однесуваа на енергетскиот сектор, одлука што ја донесе претседателот Џо Бајден да ја ограничи штетата што би ја чувствувале американските граѓани во однос на потрошувачката на гориво.
Но, и покрај овие мерки, Брос Тјери, енергетски аналитичар и професор на Институтот за политички науки во Париз, нагласи дека „цените ќе останат многу нестабилни бидејќи Владимир Путин може да одлучи да ги намали испораките во секое време“.
Проблемите во синџирот на снабдување на земјоделците може да ги зголемат цените на храната
Според извештајот, американските земјоделци мора да се подготват за зголемување на цените на ѓубривата, кои веќе доживеаја рекорден раст пред овој конфликт. Русија, која е глобален производител на ѓубрива во големи количини и по ниски цени, е втор најголем светски производител на ѓубрива од поташа по Канада.
Во четвртокот, американскиот секретар за земјоделство Том Вилсак рече дека неговиот најголем страв во светло на актуелната криза е дека американскиот земјоделски сектор ќе биде погоден од зголемените цени на ѓубривата.
Иако постојат механизми за зголемување на домашното производство на краток рок, се вели во извештајот, прашањето е: кога овој недостиг ќе почне да влијае на синџирите на снабдување и да го прошири своето влијание врз земјоделците?
Од своја страна, Патрик Донели, аналитичар во Третиот мост, предупреди дека директното влијание на кризата ќе биде натамошна инфлација на земјоделските суровини, а потоа и цените на храната, па Американците треба да очекуваат да платат повисоки износи кога купуваат следната година.
Ограничувања за патување и високи трошоци за летови
Украина одлучи да го затвори својот воздушен простор, по што следат многу земји од Европската унија. Исто така, голем број авиокомпании ги откажаа сите летови за Русија.
Во извештајот се наведува дека светските воздухопловни власти во моментов воведоа ограничувања на комерцијалните летови над Украина, Белорусија и делови од западна Русија.
Овие ограничувања ќе ги зголемат цените на билетите за летовите до Блискиот Исток, Африка и Азија. Може да бидат погодени дури и оние кои ќе патуваат многу подалеку од зоната на конфликтот, а причината се високите цени на енергијата.
Во извештајот се додава дека авионското гориво е еден од најважните аспекти на потрошувачката за авиокомпаниите. Поради тоа, високите цени на горивата ќе се одразат и на поскапувањето на билетите.
Нестабилност на берзата
Акциите постојано паѓаат во последно време, бидејќи Русија продолжи да ги мобилизира своите сили на границата со Украина, а пазарите се подготвуваа за шокот што ќе го предизвика оваа воена конфронтација.
Избувнувањето на војна и санкциите без преседан против Русија би можеле да продолжат да предизвикуваат нестабилност на финансиските пазари, додека продолжува неизвесната иднина.
На почетокот на 2022 година, индустрискиот индекс Дау Џонс падна за повеќе од седум отсто, индексот Стандард и Пурс 500 падна за девет отсто, а Насдак композитниот индекс падна за 13 отсто, според веб-страницата The Hill.
Од друга страна, Линдзи Бел, пазарна и финансиски аналитичарка за банкарство и инвестиции, предупредува дека овој геополитички земјотрес во Европа може да изврши притисок врз акциите и да доведе до пад на нивната вредност.
Но, историјата нѐ научи дека ова може да биде добра можност за купување за долгорочни инвеститори. Иако постојат неколку ризици кои ја прават оваа инвестиција вистинска авантура, ситуацијата може да закрепне побрзо од очекуваното.
Забрзано зголемување на стапката на Федералните резерви на САД
Според The Hill, високите цени на енергијата и храната и прекините во синџирот на снабдување би можеле да извршат дополнителен притисок врз инфлацијата во САД и да ја принудат американската централна банка (ФЕД) да го забрза спроведувањето на своите планови за зголемување на каматните стапки.
ФЕД веќе беше подготвен да ги зголеми каматните стапки оваа година поради високата инфлација која ги надмина нејзините очекувања.
Така, Дејвид Мерикл, економист во Голдман Сакс, очекува годишната инфлација на цените (без храна и енергија) да достигне 3,7 отсто оваа година, што е повеќе од претходните очекувања од 3,1 отсто.