Пред неколку недели, астронаутите на Меѓународната вселенска станица (ISS) уживаа во многу посебна гозба каде јадеа такоси, како и свежи пиперки одгледувани во универзумот.
Ова беа првите цветни пупки кои се одгледуваат, собираат и консумираат во вселената и претставуваат значителен напредок во одгледувањето растенија во микрогравитација.
Како го направија тоа?
Растенијата се одгледуваат во посебен контејнер на ISS наречен „Advanced Planet Habitat“ (APH), што е целосно автоматизиран систем што истражувачите на Земјата можат да го контролираат од далечина.
Фотографиите на растенијата се прават секојдневно, а истражувачите можат да контролираат многу аспекти на околината, како што се прилагодување на светлината или температурата во овој сад.
APH е затворена средина. Само ограничен опсег на светлина е достапен во APH, а растенијата често не добиваат ултравиолетова светлина – што предизвикува пиперките често да добиваат мали „тумори“ на долната страна на листовите.
Ова не било проблем за видот на пиперката (Hatch) што ја избрале, но може да биде проблем за другите сорти.
Друго прашање е оплодувањето. Научниците користеле ѓубриво што го испуштале во системот во одредени временски интервали.
Она што било важно е дека тие морале да се погрижат да ја имаат вистинската мешавина на хранливи материи што ќе трае 120 дена, колку што траел експериментот. Бидејќи кога се потрошило ѓубривото, немало начин да се додадат повеќе хранливи материи во системот.
Иако тимот астронаути имал уред како APH во лабораторија на Земјата, каде што ги тестирал и симулирал условите што ги бараат растенијата, сепак било предизвик да се предвиди точно какви услови ќе им требаат на чили пиперките за да растат во вселената.
Така, на пример, потребите на растенијата за вода биле различни на Земјата отколку на вселенската станица, што истражувачите го забележале гледајќи фотографии од растенија додека растеле.
Дури и по сите „приспособувања“, сè уште имало разлики во начинот на кој растенијата растеле во микрогравитација.
Во услови на Земјината гравитација, овој вид чили пиперка расте право во висина, а цветот и плодот висат.
Во микрогравитацијата растенијата имаат бујна морфологија, повеќе налик на грмушка и растеле паралелно со научниот носач, односно послужавникот во кој се засадени семињата.
Оваа разлика во обликот на растението исто така не е само куриозитет, бидејќи влијаело и на тоа како се опрашуваат растенијата.
Една од најголемите разлики било тоа што растенијата во вселената биле околу 50 проценти помали од оние на земјата.
Тогаш зошто да се одгледува чили?
За почеток, тие имаат висока содржина на витамин Ц, а растенијата се доволно издржливи да растат дури и во тешки услови. Покрај нутритивниот аспект, препознатливиот зачин чили е многу пожелен кај астронаутите.
Има уште многу прашања кои треба да се одговорат за тоа како микрогравитацијата влијае на опрашувањето и плодноста, бидејќи ние сме далеку од целосно разбирање како недостатокот на гравитација влијае на овие посложени растенија.
Засега, сепак, сме чекор поблиску до тоа да го разбереме.