Продавачот на футон Џејсон Пеџет не се грижел за ништо друго освен забава и бркање девојки, а потоа една кобна ноќ засекогаш го променила.
Џејсон сега гледа само математика околу себе. Дури и кога ги мие забите, размислува математички – ја отвора чешмата и ја потопува четката во вода 16 пати.
Паџет е толку опседнат со математиката и разбира толку сложени концепти што го нарекоа гениј.
Сепак, некогашниот футон продавач од Алјаска не секогаш добро ги користел бројките. Пред нешто помалку од 17 години, тој живеел сосема поинаков живот во Такома, Вашингтон.
View this post on Instagram
– Може да се каже дека бев плиток. Мојот живот во тоа време се вртеше само околу девојки, забава, пиење, мамурлак и слично. Само го повторував – рече тој.
Не ни размислувал за математика, ниту ја сакал.
– Порано велев дека математиката е глупава и се прашував: „Па кој ја користи во реалноста?“. Мислев дека сум паметен. Навистина верував во тоа – рекол Џејсон.
Но, ноќта во петокот, на 13 септември 2002 година, сè се променило.
Додека бил излезен со пријателите, Паџет бил нападнат и ограбен од двајца мажи пред барот. Му ја зеле искинатата кожна јакна.
– Слушнав и почувствував кога првиот човек притрча зад мене и ме удри во задниот дел од главата. Тогаш видов облак од бела светлина пред мене како некој штотуку да ме фотографирал. Следно што се сеќавам беше дека бев на колена и ми се вртеше. Не знаев каде сум и како стигнав таму – објаснува математичарот.
Паџет бил пренесен во болница каде му било кажано дека има потрес на мозокот и крвавење на бубрезите поради удар во цревата.
„Ми дадоа лек против болки и ме испратија дома“, се сеќава тој.
Но, кога стигнал дома, однесувањето на Пеџет брзо и драматично се променило.
Тој претрпел трауматска повреда на мозокот, која може да предизвика опсесивно компулсивно нарушување – OCD. Во случајот на Џејсон, тој се повеќе се плашел од надворешниот свет, излегувајќи од куќата само кога одел да земе храна.
– Се сеќавам само дека ставив ќебиња и крпи преку сите прозорци во куќата. Дури и влезната врата ја залепив со пена – вели Џејсон.
Покрај тоа, тој почнал да се плаши и од бактерии и од алергии, што негативно се одразило на неговата ќерка која ќе дојде кај него поради преговорите за старателство со бившата партнерка.
View this post on Instagram
– Кога ќе дојдеше, опсесивно ќе си ги миев рацете и ќе чистам. Прво и ги соблеков чевлите, облекував чиста облека и и ги миев рацете – додава тој.
Но, додека Пеџет ги доживувал сите овие негативни последици од неговиот напад, се случувало и нешто неверојатно. Начинот на кој Џејсон ги гледал работите се сменил.
– Сè што беше закривено изгледаше како да е малку пикселирано. Водата што се спушта во одводот повеќе не изгледаше како да е мазна, течна работа, туку како да има линии – објаснува тој.
Истото се случило и со облаците, сончевата светлина што тече меѓу дрвјата и баричките. За Паџет, светот во суштина изгледал како ретро видео игра.
– Бев изненаден и збунет. Беше убаво, но беше и страшно во исто време“, вели тој.
Поради овие визии, Паџет почнал да размислува за математика и физика. Интернетот му станал вреден извор на информации, па на него читал се повеќе за математиката.
Тој наишол на веб-страница за фрактали што го интересирала. Тоа е тежок математички концепт кој во најосновна смисла може да се спореди со снегулка.
View this post on Instagram
Фракталите се геометриски објекти чија фрактална димензија е строго поголема од тополошката.
Со други зборови, тоа се објекти кои даваат исто ниво на детали без оглед на резолуцијата што ја користиме. Така, фракталите може да се зголемуваат бесконечно многу, при што секое ново зголемување покажува некои детали кои не биле видливи пред зголемувањето, а количината на нови детали секогаш е приближно еднаква.
Паџет бил фасциниран од овој концепт, но не знаел како да го опише се додека еден ден неговата ќерка го прашала како функционира телевизијата.
– Кога ќе погледнете на ТВ екранот и ќе видите круг, тоа всушност не е круг. Направен е од правоаголник или квадрат и, ако погледнете внимателно, работ на кругот формира цик-цак. Можете да ги земете тие пиксели и да ги исечете на половина. Ќе се приближувате сè поблиску до совршениот круг, но всушност никогаш нема да го достигнете затоа што можете да продолжите да ги преполовувате пикселите колку што сакате за да се подобри резолуцијата. Но никогаш нема да добиете совршен круг – објаснува Џејсон.
Паџет потоа едноставно морал дополнително да го истражи овој интригантен концепт. Затоа почнал да црта.
View this post on Instagram
– Имав буквално илјада или повеќе цртежи на кругови, фрактали, секоја форма што можев да ја нацртам. Тоа беше единствениот начин на кој можев ефикасно да го пренесам она што го видов“, вели Џејсон.
Пеџет верувал дека неговите цртежи „го држат клучот за универзумот“ и дека се толку важни што тој секогаш морал да ги носи со себе.
Еден ден додека бил на екскурзија, му пришол човек кој го забележал Паџет со неговите цртежи и му рекол дека изгледаат математички.
„Се обидувам да ја опишам дискретната структура на простор-времето врз основа на должината на Планк (мала мерна единица развиена од физичарот Макс Планк) и квантните црни дупки“, му рекол Паџет.
Се испоставило дека човекот е физичар и ја препознал математиката на високо ниво што ја црта Паџет. Тој го поканил да дојде на час по математика, што довело до тоа Паџет да се запише на колеџ, каде што почнал да го учи јазикот што му бил потребен за да ја опише својата опсесија.
По три и пол години, колеџот целосно му го променил животот. Почнал да добива психолошка помош за неговата ОКП, па дури запознал девојка која во блиска иднина би требало да му стане сопруга.
За да дознае повеќе за неговата состојба, тој често прелистувал на интернет за информации и налетал на Берит Брогард, когнитивен невролог кој работи на Универзитетот во Мајами.
Тие разговарале со часови на телефон, и од тие разговорите Брогард претпоставил дека Паџет има синестезија – во суштина вкрстено поврзување на мозокот во кое се мешаат сетилата.
Се проценува дека синестезијата влијае само на околу четири проценти од населението.
Синестезијата е состојба во која стимулацијата на една сензорна патека предизвикува автоматска стимулација на друга когнитивна патека. На пример, кога некој ќе слушне ѕвонче, може да види и жолто.
Состојбата е предизвикана од врски помеѓу делови од мозокот што другите луѓе ги немаат. Може да се родите така или да го доживеете по некаква траума, повреда, мозочен удар или алергиска реакција.
За повеќето луѓе, сетилата за слух и вид се само сетила за слух и вид. Но, за луѓето кои имаат синестезија, овие сензации се многу повеќе.
Брогард верува дека повредата на мозокот што ја претрпел Паџет го предизвикала да развие форма на синестезија во која одредени работи биле поттикнати од визии за математички формули или геометриски форми.
За да ги тестира овие идеи, Брогард го довел Паџет во единицата за истражување на мозокот на Универзитетот Алто во Хелсинки, каде што бил подложен на серија студии.
Додека тој бил во скенерот за магнетна резонанца, стотици равенки, вклучително и лажни, блеснале на екранот пред очите на Пеџет. Истражувачите потоа погледнале кои делови од неговиот мозок светат како одговор.
„Тие открија дека имам пристап до делови од мозокот во кои инаку не можеме да влеземе свесно, а исто така и визуелниот кортекс работи во врска со делот од мозокот што прави математика, што очигледно има смисла“, вели Паџет.
Хипотезите на Брогард се покажале како вистинити и на Џејсон официјално му бил дијагностициран стекнат савант синдром и форма на синестезија. Конечно добил одговори за неговата состојба.
Од дијагнозата, Пеџет објавил книга за своето искуство наречена „Struck by Genius“, патувајќи низ светот раскажувајќи им на луѓето својата приказна и ги едуцирајќи за математиката.
Има за цел да им помогне на другите кои имале уникатни или ретки / интересни животни ситуации со објавување на нивните приказни. Покрај тоа, тој ги продава своите фрактални цртежи.
View this post on Instagram
Двајцата мажи кои го нападнале таа кобна септемвриска ноќ никогаш не биле осудени и покрај тоа што Паџет ги идентификувал и покренал обвинение.
Години подоцна, еден од мажите кои го нападнале, Брејди Симонс, му испратил на Џејсон писмо со извинување. Му напишал како се лекува од зависност.
– Сега сум сосема друга личност. Кога ќе погледнам наназад каков сум бил во минатото, едноставно не сакам и не можам да се видам себеси – рекол Брејди, пишува Би-Би-Си.