Мистериозната смрт на девет млади планинари во текот на зимата 1959 година во превојот Дјатлово на Урал ја фасцинираше и измачуваше Русија со децении што предизвика бројни теории на заговор – од вонземјани до непрофесионално нуклеарно тестирање.
Новата студија објавена во четвртокот во списанието „”Communications Earth and Environmen“ даде тежина на природното објаснување за смртта на искусни планинари, чии замрзнати тела биле пронајдени расфрлани низ снежниот пејзаж. Некои од нив имале страшни повреди.
Без преживеани и неколку неодговорени прашања, сомнежите во врска со „Тајната на преминот Дјатлово“ опстојуваа и покрај официјалната истрага што донесе одлука минатата година дека студентите загинале во лавина.
Ново истражување сугерира дека комбинација на фактори – вклучително и расекотина направена во снегот кога го поставувале својот шатор и снежните наноси предизвикани од силен, леден ветер – предизвикало лавина што ги оставила студентите надвор на минус 25 степени Целзиусови, пренесува „Москва тајмс“ .
– Неколку делови од мистеријата на превојот Дјатлово никогаш нема да бидат објаснети, бидејќи никој не преживеал за да ја раскаже приказната – изјави еден од авторите на студијата, Јохан Гауме, кој е шеф на лабораторијата за симулација на лавина во ЕПФЛ во Швајцарија.
Теории на заговор
Ноќта на 1 февруари 1959 година, планинарите заедно со водачот Игор Дјатлов поставиле шатор на падините на „Мртвата планина“.
Во еден момент по полноќ, нешто неочекувано ги принудило членовите на експедицијата да го раскинат шаторот и да побегнат во шумата, на повеќе од еден километар по падината, без соодветна опрема.
Некои тела биле пронајдени со чудна боја или им недостасувале очни јаболчници.
Другите имале внатрешни повреди, но немале надворешни знаци на траума. Високо ниво на зрачење било регистрирано во телото на еден маж, додека на една жена и недостасувал јазик.
Кривична постапка била покрената и наскоро затворена. Случајот останал доверлив сè до 70-тите години на минатиот век.
Инцидентот со преминот на Дјатлово стана една од најголемите руски мистерии, инспирираше бројни книги, документарци и филмови.
Се појавиле разни теории за смртта на планинарите – напад од чудовиште налик на јети, експлозија предизвикана од тајно тестирање на оружје, истрелување делови од ракета, па дури и непозната психолошка сила што ги принудила планинарите да се самоубијат.
„Брутална сила“
Обвинителите минатата година заклучија дека групата е убиена од лавина и утврдиле дека повеќето починале од хипотермија.
Таа несреќна ноќ, студенти, седум мажи и две жени, поставиле камп за да ја поминат ноќта во подножјето на Мртвата планина.
Обвинителството сега соопшти дека девет скијачи од страв побегнале од шаторот и истрчале низ снегот по планината, немајќи време да се облечат.
Нивниот шатор мистериозно бил растргнат внатре, логорот бил напуштен, а облеката била оставена внатре.
Празниот шатор ги мачел истражителите, а внатре сè уште имало облека и пар чевли – што сугерирало дека некои студенти отишле во дивината боси и без палта.
Неколку дена откако го пронашле шаторот, биле откриени две тела.
Јури Дорошенко и Јури Кривонишченко биле пронајдени како лежат на снегот крај реката. Малку подалеку од нив лежело телото на Игор Дјатлов, кој бил водач на експедицијата.
Подоцна овој предел бил именуван по него.
Во близина, кучето ги пронашло остатоците на Зина Колмогорова (22) под снегот и телото на Рустем Слободин.
Телата биле пронајдени разделени, како да се обидувале да ползат еден по еден до шаторот, но никогаш не успеале во тоа.
Останатите тела не биле пронајдени додека снегот не се стопил два месеци подоцна, со скршеници на черепот и повреди на градниот кош.
Људмила Дубинина (21) и Семен Золотарев (38) биле пронајдени без јазици и очи.
Но, голем број прашања сè уште остануваат. Едно е како лавина можеше да се случи на толку нежна падина; како можела да се започне неколку часа по поставувањето на шаторот; и зошто неколку членови на групата имале трауматски повреди кои обично не се гледаат во лавините.
Истражувачите создале аналитички модел за да испитаат ослободување на лавина во плоча во условите на животната средина во кои планинарите го поставиле својот шатор.
Нивната анализа сугерирала дека планинарите можеле несвесно да постават камп – сецкајќи полица во ледената земја за засолниште – на лесен слој снег.
Во текот на ноќта, ветровите може да предизвикаат повеќе снег над шаторот, а истражувачите проценуваат дека лавината можела да започне помеѓу 9,5 и 13,5 часа откако планинарите го поставиле кампот.