Во морето на лоши вести, една е позитивна. Време е да ја прегледаме облеката во плакарот, нашите работни места и заштеди, бидејќи ја следиме ерата на новите луди 20-ти.
Ера на социјални, индустриски, културни, уметнички достигнувања.
„Животот е како џез… најдобро е кога импровизирате“, рекол џез композиторот Џорџ Гершвин, а тоа мото можеби најдобро го опишува периодот по Првата светска војна, односно шпанскиот грип.
Дваесеттите години биле ера на џез, луди забави во стилот на „Големиот Гетсби“ на Фицџералд, процут на градските клубови и театри како Бродвеј или холивудската филмска индустрија.
Александар Флеминг измислил пеницилин, Чарлс Линдберг летал преку Атлантикот, дела објавиле Вирџинија Вулф, Џејмс Џојс, Хемингвеј и Кафка.Надреализмот во уметноста, Пабло Пикасо, Рене Магрит.
Многу земји ширум светот веќе го признале правото на глас за жените, а интензитетот на слободата се оформило во модата – субкултура на жени „лапери“ кои носеле кратки здолништа, боб фризури, секојдневен стил и не се двоумеле да играат, да пијат алкохол, да пушат или да одат на состаноци со мажите.
Сега социјалните и економските аналитичари ни кажуваат дека можеме да очекуваме слична приказна по кризата со коронавирус во 2020 година.
Многу економски аналитичари го припишуваат поимот луди дваесетти години на Америка, бидејќи Велика Британија и остатокот од Европа побавно излегле од хроничните економски проблеми и политичката нестабилност.
Ветувачки сигнали
Како се приближуваме до 2021 година. имавме ветувачки сигнал – две вакцини кои покажуваат добри резултати полека развиваат оптимизам.
Пандемијата во никој случај не е завршена, но започнувањето на масовната вакцинација полека го означува почетокот на крајот. Високите стапки на заштеди и враќањето на економската доверба може да се комбинираат со повеќемесечна побарувачка економија и да доведат до ново издание на лудите 20-ти.
Ако коронавирусот биде ставен под контрола засекогаш, милиони наскоро ќе можат да брзаат да се занесат во нивната негирана забава.
Веќе создаваме футуристичка забава секој ден – ги снимаме, објавуваме нашите искуства на социјалните мрежи и живееме во виртуелна реалност.
Социјалниот експерт и професор на Јејл, Никола Христакис во својата нова книга „Аполоновата стрела: Длабокото и трајно влијание на коронавирусот на начинот на кој живееме“ предвидува дека глобалните општества природно ќе се обидат да го надополнат изгубеното време и да доживеат бум сличен на оној што бил забележан по шпанската пандемија на грип во 1918 година „и пред стотици години”, изјави тој за Гардијан.
– До 2024 година, сите овие пандемски трендови ќе бидат обратни. Луѓето неуморно ќе бараат социјални интеракции – рече тој.
И тоа, според др. Христакис, би можело да вклучува „сексуален разврат, либерално трошење и сè што е спротивно на религиозноста“.
Откако ќе ги отстранат бариерите и другите ограничувања, луѓето ќе ги насочат своите трошоци кон „искуства“. Таквите движења веќе може да ги следат, на пример, тур-операторите.
АГ, еден од најголемите светски тур-оператори, веќе продаде половина од своите одмори на располагање за мај 2021 година, пренесува Блумберг.
Се разбира, социјалниот просперитет нема да биде возможен без економски просперитет.
Бидејќи секој период на просперитет е резултат на промена на парадигмата во глобалните работи, дваесеттите години биле обележани со механизација на производството, проследено со масовно производство.
Во дваесеттите години од минатиот век, американската економија пораснала за 42 проценти, а БДП по глава на жител за 25 проценти во текот на деценијата. Неговиот бруто национален производ (БНП) се зголемил од 78 на 103 милијарди долари. Невработеноста паднала од 11,9 милиони во 1921 година на 3,2 милиони во 1929 година. И брзиот економски раст може да биде резултат на зголемените трошоци по конечното укинување на сите ограничувачки мерки за време на пандемијата.
На почетокот на декември 2020 година, аналитичарите во американската инвестициска банка Морган Стенли ја објавија својата најнова стратегија, која предвидува закрепнување на економијата.
Глобалниот стратешки тим на Морган Стенли смета дека ризичните акции се во добра позиција и дека заработката на компанијата веројатно ќе се зголеми од 25 на 30 проценти, што ќе го поддржи враќањето на акционерите до крајот на следната година.
Опоравувањето сугерира дека кога луѓето почнале да трошат, тие брзо ја повратиле својата самодоверба, но економијата што ќе произлезе од пандемијата ќе изгледа сосема поинаква.
Ако сакаме да предвидиме какви промени ќе се случат во бизнисот, најлесно е да погледнеме што се случило во текот на последниот период.
Бизнисите што не се префрлија дигитално беа пред колапс. Идниот напредок на Форбс, на пример, пишува дека повеќе технологија во иднина ќе значи повеќе социјални мрежи, повеќе апликации и повеќе дигитализација во училиштата, социјалниот, семејниот или деловниот живот.
Однесувањето на потрошувачите се смени оваа година, бидејќи тие сè повеќе го споделија своето искуство преку интернет, барајќи дигитални финансиски услуги и лесно и брзо купување.
Со промена на односите со клиентите, пазарот исто така ќе се промени. За време на пандемијата, видовме дека технолошките гиганти како Амазон, Епл, Фејсбук и Гугл станаа само посилни.
На пример, Елон Маск и Марк Цукерберг сега се членови на клуб вреден 100 милијарди долари, бидејќи цените на нивните акции пораснаа 677, односно 39 проценти.
Зајакнувањето на технолошките гиганти и понатаму ќе влијае на структурата на пазарот, така што веќе гледаме напори во ЕУ или САД насочени кон спречување на монополите на големите компании.
Ова се случува додека милиони просечни луѓе останаа без работа, а многу семејства се борат да врзат крај со крај.
Како што предупреди Меѓународната организација на трудот (МОТ), пандемијата ја влоши нееднаквоста. Работниците со стабилно добро платени работни места имаат акумулирано значителни заштеди. Цените на недвижностите се зголемија низ цела Европа, делумно затоа што богатите луѓе бараат поатрактивни места за работа од далечина.
Другите страдаа од загуба на работното место или скратување на часовите: значително малцинство беше турнето во екстремни финансиски тешкотии. Но, пандемијата отвори нови деловни можности и од директорите на компаниите се очекува да отворат нови деловни можности за некој нов флексибилен бизнис.
Трендот на работа дома веројатно ќе продолжи до 2021 година. Ќе биде премногу тешко да се вратат работниците одеднаш, особено затоа што сè уште ќе постои страв од пандемија.
Хибридно сценарио во кое луѓето работат неколку дена во канцеларија и неколку дома, како што нуди Google, може да стане новиот стандард.
Сундар Пичаи, извршен директор на „Алфабет“, фирмата мајка на „Гугл“, рече дека вработените во „Гугл“ нема да се вратат во канцеларијата до септември 2021 година, па дури и тогаш веројатно нема да бидат на работа секој ден.
Компанијата планира да помине флексибилна работна недела „кога луѓето ќе започнат да се враќаат во нејзините канцеларии, односно ќе имаат луѓе кои ќе работат најмалку три дена во канцеларијата, а остатокот од далечина“.
Пичаи вели за иницијативата: „Ниту една компанија од наши размери никогаш не создала целосно хибриден модел на работна сила – иако неколкумина почнуваат да го тестираат – затоа ќе биде интересно да се обидеме.“
Ваквото сценарио би било добро за работниците кои ќе имаат поголем избор и ќе можат да воспостават подобра рамнотежа и квалитет на живот.
Пандемијата ги принуди директорите на компаниите да бидат ориентирани кон клиенти и работници. На крајот, се очекува поголем фокус на семејството, односите, рамнотежата помеѓу работата и животот. Битката со климатските промени ќе има големо влијание.
Потрошувачката и инвестициите во чиста енергија ќе се зголемат, што е прикажано со некои политички договори што го означија крајот на последната деценија, како што се Европскиот зелен договор или американскиот нов договор.
Приватниот сектор ќе добие повеќе инвестиции во нови електрични мрежи, обновливи извори на енергија и електрични автомобили.
Централните банкари, почнувајќи од најмоќните, како што нагласи Џероми Пауел, шеф на Федералните резерви на САД, ќе сторат се што е потребно за да се зајакне растот на вработеноста и да се изгради одржлив раст во следната деценија.
Период на забрани
Спомнувајќи го врвот на дваесеттите години од минатиот век, важно е да се каже дека не секој го имал истото искуство. На пример, Источна Европа живеела низ комунистичката ера.
Исто така, не смееме да заборавиме дека најславниот период на лудите дваесетти години во Соединетите Американски Држави бил исполнет со прохибиционизам или висока стапка на расизам.
Некои работи не се менуваат дури и по сто години, така што во 2020 година видовме ера на влошување на социјалните немири и напнати расни односи. Повеќето „смени“ од 1920-тите потекнуваа од духот на помладите генерации во тоа време.
Младите ја охрабруваат слободата на изразување и креативноста, се претпоставува дека милениумците ќе добијат нова улога во новите дваесетти години.
Тие се пејсмејкери кои веќе ја преземаат дискусијата во културата, екологијата или владата.
Исто така, не смееме да заборавиме дека најславни години на дваесеттите години од минатиот век заврши со ненадеен пад на берзата на Вол Стрит, што беше почеток на Големата депресија (29 октомври 1929 година).
Но, ако тоа нѐ чека по „лудите 2020-ти“, постојат два правила во животот. Еднаш џез-мајсторот Дјук Елингтон рекол: “Број еден: никогаш не се откажувај. Број два: никогаш не заборавајте на правилото број еден, никогаш не се откажувајте.“