Либанската влада практично нема никакво влијание врз конфликтот што моментално се случува на територијата на земјата. Хезболах го прашуваат речиси за се. Зошто е тоа така?
За време на вонредната седница на Советот за безбедност на ОН кон средината на минатата недела во Њујорк, либанскиот премиер Наџиб Микати изјави дека Израел води „валкана војна“ против Либан.
Израел е одговорен за невидената ескалација во Либан и за убиството на стотици цивили во рок од неколку дена, „вклучувајќи млади, жени и деца“, рече Микати.
Затоа, додаде тој, се надева на заедничка изјава на Франција и САД, која ќе добие меѓународна поддршка и која ќе стави крај на „војната“, посочи Микати. Израел, сепак, го отфрли.
Говорот покажува дека либанската влада е главно немоќна во конфликтот меѓу Израел и Хезболах.
Тоа нема значително влијание ниту врз акциите на Израел ниту на Хезболах.
Деновиве на драматичен начин се демонстрира хроничната слабост на либанската влада и држава.
Долга историја на владина и државна слабост
Таа слабост има долга историја.
„Либан е основан на почетокот на 20 век како држава на христијанските маронити во сојуз со заштитничката сила, Франција“, се сеќава Маркус Шнајдер, раководител на Регионалниот проект за мир и безбедност на Блискиот Исток, во претставништвото на германската фондација Фридрих Еберт во Бејрут.
„Оригиналниот проблем беше што државата уште од самиот почеток вклучуваше големи области со немаронитско население. Конфесионализмот на крајот беше компромис за вклучување на други групи на население. Но, тоа го спречи формирањето на силен национален идентитет и држава“.
Таквата конфесионална структура беше дополнително ослабена со либанската граѓанска војна што избувна во 1975 година, во која трите најголеми религиозни групи во земјата – шиитите, сунитите и маронитските христијани – се судрија меѓу себе.
По завршувањето на војната во 1990 година, Либан воспостави избалансиран конфесионален систем, кој требаше да ги усогласи интересите на различните религиозни групи.
„Тој систем, сепак, доведе до тоа тие групи постојано да се обидуваат да ги следат сопствените интереси на сметка на други групи“, вели Шнајдер.
„Тоа продолжува да ја ослабува државата и тоа се гледа на пример во тоа што земјата не може да се договори за избор на претседател на државата од 2022 година.
Поделеноста во општеството е поврзана и со широко распространета корупција.
„Ако не постои силна држава, која би се борела против центрифугалните сили во земјата и институциите, лесно е да се создаде олигархиски систем во кој секој се бори за своите интереси“, заклучува Шнајдер, пренесува ДВ.
Немилосрдниот Хезболах
Покрај тоа, земјата страда од шиитскиот Хезболах, организација означена како терористичка организација од САД, Германија и неколку сунитски арапски држави.
Хезболах е создаден во 1982 година за време на граѓанската војна во Либан. Од самиот почеток, тој доби значителна поддршка од Иран, особено воена.
Неодамна во 2022 година, експертите кои работат за Центарот Вилсон со седиште во Вашингтон го окарактеризираа вооруженото крило на Хезболах како „најмоќната недржавна воена сила на Блискиот Исток, а можеби и во светот“.
Токму Хезболах, по почетокот на војната во Газа минатата есен, истрела ракети врз Израел – без никакви консултации со остатокот од либанското население.
„Во суштина, Хезболах ги зеде либанската политика и Либан како заложници“, рече експертот за Блискиот Исток Кели Петило од берлинскиот тинк-тенк Европскиот совет за надворешни односи, опишувајќи ја основната стратегија на шиитската паравојска.
Слаба војска
Слабоста на државата се одразува и во пасивноста на либанската армија.
Особено на југот на Либан се наоѓа во дилема: врз основа на резолуцијата 1701 на Советот за безбедност таму соработува со мировните сили на Обединетите нации, УНИФИЛ.
Двете страни имаат по 15.000 војници.
Нивното присуство е поврзано со војната во Либан во 2006 година: кога Израел зазеде позиции на југот на Либан.
Доколку израелските трупи се повлечат еден ден, тие две воени формации треба заеднички да обезбедат вооружените либански паравоени единици да не дојдат на тие места.
Во областа треба да бидат присутни само војници овластени од либанската влада.
Сепак, Хезболах досега не ја почитуваше таа одредба: таа сè уште е присутна во областа.
Либанската армија е, воено кажано, релативно слаба.
Според Глобалниот индекс на огнена моќ, кој ја споредува воената сила на националните армии ширум светот, либанската армија е на 118-то место од вкупно 145 вооружени сили.
Не би можела да пружи сериозен отпор на израелската армија, која според истиот индекс е рангирана на 17-то место.
Исто така, не е во состојба ниту воено да го потисне Хезболах.
„Тоа може да го доведе Либан до граѓанска војна“, вели Маркус Шнајдер.
Најголемиот проблем на либанската армија беше и се уште е – политичкиот.
Бидејќи војската не е контролирана од една деноминационална група, таа генерално се смета за една од ретките надденоминациски институции во земјата, вели Шнајдер.
„Сепак и армијата е ослабена од државната и економската криза. Затоа ја поддржуваат финансиски, особено кога се во прашање платите. Зад ова стои загриженоста дека во случај на колапс на армијата може да падне и целиот либански државен систем. Политичките проблеми на земјата, се разбира, не може да ги реши армијата“.