Украинскиот претседател Володимир Зеленски брзо вети нов план против корупцијата во средата, откако еден ден претходно автономијата на две антикорупциски агенции беше ограничена на негово барање, предизвикувајќи критики од ЕУ и предизвикувајќи ги првите улични протести откако избувна војната.
Сузбивањето на ендемската корупција е услов за пристапување на Киев во Европската Унија, како и обезбедување милијарди долари западна помош, а доцна синоќа Володимир Зеленски потпиша закон со кој се ограничува работата на Националната канцеларија за борба против корупцијата (НАБУ) и Специјализираното обвинителство за борба против корупцијата (САПО).
Претседателот Зеленски, чија партија има мнозинство во парламентот, ги одобри амандманите доцна во вторникот.
Претставниците на опозицијата и ЕУ, кои ја нарекоа одлуката „сериозен чекор назад“ и изразија „длабока загриженост“, го повикаа Зеленски да го повлече спорниот закон.
Амандманите усвоени во вторникот му даваат на државниот обвинител, кој го назначува претседателот, строга контрола врз обете агенции.
Во понеделник, Агенцијата за внатрешна безбедност на Киев уапси двајца службеници на НАБУ под сомнение за врски со Русија и спроведе обемни претреси на вработените во агенцијата од други причини. Критичарите и двете агенции рекоа дека репресијата отишла предалеку.
По критиките, особено од ЕУ, Зеленски денес изјави дека НАБУ и САПО ќе продолжат со својата работа, „но без никакво руско влијание“.
„Сè мора да се исчисти“, рече Зеленски.
Утрово се сретна со раководителите на агенциите и рече дека во рок од две недели ќе презентира нов план за борба против корупцијата.
По средбата со Зеленски, двете агенции повикаа на итно повторно воспоставување на независноста на антикорупциските тела.
„Јасни и недвосмислени потези“
„Потребни се јасни и недвосмислени чекори на ниво на закон што ќе ги врати гаранциите што парламентот ги укина“, се вели во заедничката изјава на НАБУ и САПО објавена на Телеграм.
„Слушаме што вели општеството. Имаме заеднички непријател, руските окупатори, а на украинската држава ѝ се потребни органите за спроведување на законот и антикорупцијата да имаат доволно сила и, следствено, вистинско чувство за правда“, рече Зеленски.
Комесарот за проширување на ЕУ, Марта Кос, изјави на X дека е „сериозно загрижена“ од гласањето во вторник и усвојувањето на контроверзните амандмани.
„Откажувањето на клучните заштитни мерки што ја штитат независноста на NABU е сериозен чекор назад“, рече таа, потсетувајќи дека владеењето на правото е во „самиот центар“ на преговорите за пристапување со Унијата.
Стотици Украинци протестираа доцна во вторник во близина на претседателската канцеларија во центарот на Киев, а помали акции беа одржани во неколку други градови поради новиот закон што Зеленски брзо го потпиша.
Активистите против корупцијата се вознемирени откако властите овој месец обвинија водечки активист против корупцијата за измама и избегнување на воена служба.
Критичарите ги прикажаа обвиненијата како политичка одмазда за разоткривање на корумпираните службеници.