Поттикната од воинствената Русија и војната во Украина, Полска започна со изградба на најголемата европска армија во НАТО.
Додека западните претставници предупредуваат на можноста за отворен конфликт со Москва во следните пет години, Варшава се подготвува да го понесе товарот на таква војна.
Но, додека земјата се обидуваше да собере импресивен арсенал од тенкови, авиони и оружје со долг дострел, војната во Украина откри голем број постојани слабости, пишува Киев Индепендент.
Недоволните капацитети за беспилотни летала и противбезбедносни летала, нерамномерната логистика, бавното регрутирање и гломазното донесување одлуки ги попречуваат напорите на Полска да изгради војска подготвена да се соочи со потенцијален руски напад.
„Војната во Украина, се разбира, внимателно се следи, но заклучоците се спроведуваат многу бавно. Иако руската инвазија го поттикна купувањето модерна одбранбена опрема, овие набавки често се насочени кон купувања од висок профил, а не кон системски реформи“, смета Роберт Чулда, аналитичар за безбедност и професор на Универзитетот во Лоѓ.
Неоспорен лидер во трошоците за одбрана
Полска повеќе од двојно ја зголеми големината на своите вооружени сили помеѓу 2014 и 2025 година, од приближно 100.000 на 216.000, со што полската војска стана трета најголема во НАТО по САД и Турција.
Полскиот закон за одбрана на татковината, донесен неколку недели откако Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина во 2022 година, повика на зголемување на војската на 300.000 вооружени мажи и жени.
Во март 2025 година, полскиот премиер Доналд Туск откри план за „подготовка на воена обука од големи размери за секој возрасен маж во Полска“, со цел да се изгради „армија од половина милион во Полска, вклучувајќи ги и резервистите“.
Варшава, исто така, стана неоспорен лидер во трошоците за одбрана, со цел да издвои 4,7% од својот БДП за одбрана оваа година, што е најголем удел во НАТО. Тоа би изнесувало 35 милијарди долари, трипати повеќе од износот наменет за одбрана во 2014 година.
Војската во подем ги троши тие пари на вонреден инвентар за одбрана, кој го стекнува и дома и во странство.
Купување оружје и зајакнување на границата
До 2030 година, Полска планира да користи околу 1.100 тенкови, од домашно произведени тенкови PT-91 до германски „Леопард“, американски „Абрамс“ и јужнокорејски „К2“.
Оваа флота на тенкови би била поголема од онаа на Обединетото Кралство, Германија, Франција и Италија заедно.
Списокот за купување вклучува и лесни борбени авиони FA-50 и самоодни хаубици K9 од Јужна Кореја, како и американски хеликоптери „Апачи“ и борбени авиони F-35 од петта генерација.
Откако Украина успеа да нанесе огромна штета на Русија со само неколку десетици ракетни лансери HIMARS, Полска нарача неверојатни 486 парчиња од овој систем.
Источната членка на НАТО, исто така, почна да ја зајакнува својата граница. Полската влада, која граничи со силно утврдената руска енклава Калининград и сојузникот на Русија, Белорусија, минатата година ја започна иницијативата „Источен штит“ за зајакнување на граничната безбедност.
Како и другите земји во близина на Русија, Полска се повлекува од Договорот од Отава, кој ги забранува противпешадиските мини.
Руски дрон неодамна се урна во село во Полска
И покрај амбициозниот раст и уште поамбициозните планови, официјалните лица, експертите и новинарите го привлекоа вниманието кон очигледните недостатоци во областите што се покажаа како клучни во руско-украинската војна.
Чулда ги наведува беспилотните летала и способностите против беспилотни летала, како што се системите за електронско војување, како една од клучните слабости на полската војска.
„Недостатокот на робустен систем на беспилотни летала и системи против беспилотни летала е особено импресивен со оглед на централната улога на беспилотните летала во Украина“, предупреди тој.
Беспилотните системи станаа еден од најбрзо растечките аспекти на војувањето, од беспилотни летала FPV (поглед од прво лице) што се користат на бојното поле до беспилотни летала со долг дострел за длабок удар.
На 20 август, руски дрон се урна во селото Осини откако неоткриен леташе 100 километри во полскиот воздушен простор, според истрагата на полскиот портал Onet.
Полска има само еден систем против дронови, SKYctrl, произведен дома, кој, според воени извори на Oneta, често не функционира правилно и не успева да открие дронови.
Бидејќи системот ги штити и полските воздухопловни бази, тој ја остава полската воздухопловна флота од F-16, а наскоро и претстојните F-35, ранливи на руски дронови, тврди Onet.
Руските дронови и ракети постојано го нарушуваа полскиот воздушен простор за време на целосната војна и, колку што е јавно познато, ниту едно не е соборено.
Два дрона влегоа во Полска ноќта помеѓу 2 и 3 септември, а Варшава тврди дека не биле соборени бидејќи не претставувале опасност.
Бавно регрутирање
Напорите за изградба на масовна армија, исто така, наидоа на пречки.
И покрај иницијативите како што се Територијалните одбранбени сили, регрутирањето е забавено. Според анализата на ТВП, околу 16.000 нови регрути ќе се приклучат на армијата во 2023 година, а 10.000 до средината на 2024 година.
Руско-украинската војна ја нагласи важноста на самата човечка моќ. Иако Украина има околу 800.000-900.000 војници, бројка што ги надминува сите други европски армии, таа е недоволна бидејќи се соочува со руската армија од 1,5 милиони војници.
„Војната во Украина покажува, меѓу другото, дека мора да имате ефикасен систем за замена на војниците кои се на фронтот. Сè уште не сме создале таков систем, вклучително и обука на луѓе за потребите на резервниот систем“, истакна Чулда. Тој го отфрла прогласот на Туск за национална воена обука како „популизам за моменталните потреби“.
„Други слабости во справувањето со потенцијален конфликт со Русија вклучуваат сајбер и вселенска разузнавање, недостаток на домашен капацитет за производство на артилериска муниција, систем за цивилна одбрана и логистика“, забележува Чулда.
Порано оваа година, полската влада усвои нова програма за зајакнување на цивилната заштита во 2025-2026 година, издвојувајќи 16 милијарди злоти (4,4 милијарди долари) за напорите во буџетот за оваа година.
„Полска брзо ја прошири својата војска, но обезбедувањето залихи на муниција, објекти за поправка на опрема и безбедни синџири на снабдување за продолжен конфликт сè уште не е доволно решено“, вели Чулда.
55 милиони долари за купување беспилотни летала
Во март, шефот на Канцеларијата за национална безбедност на Полска, Дариуш Луковски, предупреди дека полската армија има доволно залихи за да се спротивстави на непријателски напад до две недели пред пристигнувањето на засилувањата на НАТО.
Министерството за одбрана подоцна го негираше тврдењето, опишувајќи го како „скандалозно“.
„Полските војници сè уште не добиле модерна опрема. Од 2022 година, многу луѓе во Полска се смееја на лошата опрема на руските војници, но за жал, слично би било и во нашиот случај“, е убеден Чулда.
Во јули, полското Министерство за одбрана објави „револуција“, издвојувајќи 200 милиони злоти (55 милиони долари) за купување беспилотни летала оваа година.
Износот би можел да се удвои доколку домашната индустрија е подготвена да испорача, изјавија официјални лица.
Во февруари оваа година во полскиот град Бидгошч беше отворен нов Заеднички центар за анализа, обука и образование на НАТО и Украина (JATEC) со цел да се споделат искуствата од војната со сојузничките армии.
„Земјите од НАТО внимателно го следат начинот на војување на Русија во Украина“, вели Пјотр Шимански, аналитичар за одбрана во Центарот за источни студии во Варшава.