Додека Доналд Трамп инсистира на средба меѓу двајцата воени водачи, „Индепендент“ потсети на единствената средба меѓу двајцата лидери досега, бидејќи украинскиот претседател Володимир Зеленски наскоро би можел повторно да се сретне лице в лице со рускиот претседател Владимир Путин – за прв пат од 2019 година.
Самитот во Париз пред шест години беше првата и единствена средба меѓу двајцата претседатели, а се одржа со посредство на францускиот претседател Емануел Макрон и тогашната германска канцеларка Ангела Меркел.
Во тоа време, целта на Путин и Зеленски беше да се договорат за прекин на огнот во конфликтот во Донбас на истокот од Украина, каде што руските сепаратисти, со поддршка на Москва, се бореа против украинските сили, потсетува „Индепендент“.
Двајцата лидери наскоро би можеле да се сретнат лице в лице на уште една средба како дел од напорите на американскиот претседател Доналд Трамп да ја заврши разорната војна во Украина.
Но, засега тоа е само можност бидејќи украинскиот претседател веднаш го отфрли предлогот на Путин да се одржи во Москва.
Што се случи во 2019 година?
Конфликтот во Донбас, каде што украинските сили се борат против проруските сепаратисти, тлее од 2014 година.
Во декември 2019 година, Зеленски и Путин отпатуваа во Париз на самит во таканаречениот Нормандиски формат – дипломатска рамка иницирана од дипломати од Франција, Германија, Русија и Украина по избувнувањето на конфликтот.
Во тоа време, Зеленски беше на функцијата само неколку месеци, откако го победи претходниот претседател, Петр Порошенко, на пролет истата година.
Тоа беше негова прва политичка функција, а со тоа и прва можност да се сретне со Путин во улога на државник.
Самитот во Париз донесе одреден напредок, но не беше пресвртница. Двете страни се согласија за спроведување на „сите потребни мерки за поддршка на прекинот на огнот“ до крајот на 2019 година и за размена на сите воени заробеници.
Двете страни, исто така, ја потврдија својата подготвеност да ги спроведат договорите од Минск, потпишани во 2014 и 2015 година, кои беа првиот обид за запирање на конфликтот по руската анексија на Крим.
Што кажаа лидерите еден за друг?
Атмосферата на почетокот беше исклучително ладна. Немаше ракување, а изворите наведоа дека тие најчесто избегнувале контакт со очи за време на состанокот.
Во 2019 година, Зеленски – избричен и облечен во елегантен костум – изгледаше речиси непрепознатливо во споредба со денешната слика на воен лидер во маслинесто зелена маица.
По самитот, Путин ги опиша разговорите како „важен чекор“ кон деескалација и изрази претпазлив оптимизам.
„Сето ова ни дава основа да претпоставиме дека процесот се развива во вистинската насока“. Зеленски, исто така, го поздрави состанокот, нарекувајќи го „голем чекор кон мирот“.
На прашањето кој „победи“ во таа размена, Зеленски одговори: „Не знам кој победи кого. Мислам дека е соодветно да останеме дипломатски бидејќи штотуку почнавме да разговараме. Да речеме, засега – нерешено е.“
Што се случи потоа?
И покрај неколкуте размени на затвореници, состанокот во 2019 година не донесе долгорочна промена во односите меѓу Украина и Русија.
Нешто повеќе од две години подоцна, Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина.
Главните спорни прашања останаа нерешени.
Украина инсистираше на повлекување на руските трупи и целосен прекин на огнот, со враќање на контролата врз источната граница.
Од друга страна, Русија бараше да се одржат локални избори на окупираните територии пред враќањето на граничната контрола на Украина, а Путин инсистираше Донбас да добие посебен уставен статус со одреден степен на автономија.
Дипломатите не успеаја да ја спречат инвазијата на Украина
Во јануари 2022 година, само неколку недели пред почетокот на инвазијата, во Париз се одржа уште еден состанок, но на ниво на функционери, а не на шефови на држави.
Во февруари 2022 година, високи дипломати од четирите земји повторно се состанаа, обидувајќи се да спречат конфликт.
Но, на 24 февруари, Русија започна инвазија, а Зеленски потоа изјави дека војната „уништила“ сè што било постигнато со Нормандискиот формат.