Вчера, Украина ја ограничи автономијата на своите две клучни антикорупциски агенции, што Брисел го оцени како „сериозен чекор назад“ и изрази „длабока загриженост“.
Сузбивањето на ендемската корупција е еден од условите за пристапување на Киев во Европската Унија, како и обезбедување милијарди долари западна помош.
Во последните месеци, независни истражители разоткрија високи функционери под сомнение за корупција.
Промените усвоени вчера му даваат на главниот обвинител, кој го назначува претседателот, строга контрола врз Националното биро за борба против корупцијата на Украина (НАБУ) и Специјализираното обвинителство за борба против корупцијата (САПО), изјавија неколку пратеници.
BREAKING: Mass protests have erupted in Kyiv, Ukraine against President Volodymyr Zelensky.
This is the first known major protest against the Ukrainian leader.
Thousands of people have turned out in the streets of Kyiv to protest moves by Zelensky’s government to block… pic.twitter.com/lmyGobPgu5
— Kyle Becker (@kylenabecker) July 22, 2025
Зеленски го потпиша законот синоќа
Гласањето предизвика остри критики од раководителите на двете агенции, како и од високи европски функционери, и ги предизвика најголемите јавни протести од руската инвазија во 2022 година.
Илјадници демонстранти се собраа синоќа во Киев, Лвов, Днепар и Одеса за да го изразат своето противење на новиот закон.
Иако граѓаните бараа Володимир Зеленски да стави вето, претседателот го потпиша законот синоќа – додека протестите сè уште траеја.
Во 20:00 часот по локално време, демонстрантите се собраа и пред театарот „Иван Франко“ во центарот на Киев, на само неколку блока од претседателската канцеларија.
Главната порака беше насочена кон Зеленски, а луѓето скандираа: „Вето на законот“.
Споредби со Јанукович
„Ако не стави вето, тоа е шлаканица за секоја мајка, жена и дете што изгубило близок на фронтот. Тоа е газење на споменот на сите оние што загинаа за нашата слобода, достоинство и независност“, изјави 40-годишната адвокатка Марина за Kyiv Independent.
„Денес, во суштина се враќаме на 16 јануари 2014 година – денот кога нашата земја се соочи со заканата од диктатура“, додаде таа, осврнувајќи се на денот кога украинскиот парламент под контрола на тогашниот претседател Виктор Јанукович донесе закони со кои се забрануваат масовните протести и слободата на говорот за време на револуцијата на Евромајдан.
Јанукович потоа беше соборен од власт по малку повеќе од еден месец.
„За жал, ова се случува повторно сега, без никакво објаснување за јавноста. И сето ова се случува за време на вонредна состојба, кога многу граѓани не се во можност да ги заштитат своите права“, рече Марина.
„Ги знаеме имињата на пратениците што гласаа“
Завиткани во украински знамиња, многу од демонстрантите стоеја еден до друг со високо кренати транспаренти, на кои беше испишана комбинација од сатира и гнев.
На нив беше напишано: „Доста ни е“, „Рацете подалеку од НАБУ“ и слично.
Скандирања како „Вето на законот“, „Украина не е Русија“ и оние насочени против Андриј Јермак, началникот на кабинетот на Зеленски, беа доволно гласни за да стигнат до канцеларијата на претседателот.
„Ако законот се усвои, ќе биде потешко да се приклучиме кон Европската Унија. Се враќаме во диктатура. Не сакаме да бидеме како Русија. Зеленски е сè уште наш претседател. Но, кога ќе направи грешка – ние ќе го кажеме тоа“, рече демонстрантката Саша Казинцева.
Нејзината пријателка Тетјана Кукуруза носеше картонски знак: „Дали си полудел?“
„Ова е прв пат од 2022 година да излегуваме на улица. Ги знаеме имињата на пратениците кои гласаа за овој закон. Не тврдам дека се корумпирани. Но, тие имаат свои интереси“, додаде таа.
In Kyiv, Ukrainian protests continue against the government of Volodymyr Zelensky
Defying an imposed curfew, the demonstrations persist against the passing of a new bill that hands over corruption oversight bodies to the Prosecutor General. pic.twitter.com/7GeNEgXrLy
— MintPress News (@MintPressNews) July 22, 2025
Двајца службеници на НАБУ уапсени поради наводни врски со Русија
Руслан Кравченко, главен обвинител на Украина и лојален на Зеленски, сега ќе може да ги префрла случаите на потенцијално попослушни истражители.
Во синоќешното обраќање, Зеленски ја критикуваше ефикасноста на антикорупциската инфраструктура на Украина, наведувајќи дека случаите „се неактивни со години“.
„Нема рационално објаснување зошто кривичните случаи вредни милијарди остануваат нерешени со години“, предупреди тој.
Тој додаде дека главниот обвинител ќе обезбеди „неизбежна казна“ за оние кои го прекршиле законот.
Гласањето за законот се случи само еден ден откако агенцијата за внатрешна безбедност на Киев уапси двајца службеници на НАБУ под сомнение за врски со Русија и претресе други вработени од различни причини.
Директорката на НАБУ, Семен Кривонос, го повика Зеленски да не го потпишува законот усвоен по забрзаниот пат, опишувајќи го како обид за „уништување“ на антикорупциската инфраструктура во земјата.
Предупредување од Брисел
Европската комесарка за проширување, Марта Кос, изјави за мрежата X дека е „сериозно загрижена“ од развојот на настаните.
„Отстранувањето на клучните механизми за заштита на независноста на НАБУ е сериозен чекор назад“, предупреди таа, потсетувајќи дека владеењето на правото е „во самиот центар“ на преговорите за пристапување со ЕУ.
НАБУ и САПО беа основани по револуцијата на Мајдан во 2014 година, која го собори прорускиот претседател и ја сврте Украина кон Западот.
Овие две агенции ја интензивираа својата работа за време на војната, покренувајќи обвиненија против пратеници, министри и поранешниот заменик-началник на кабинетот на претседателот.
Активистите против корупцијата се вознемирени затоа што властите овој месец обвинија еден од водечките борци против корупцијата во земјата за измама и избегнување на воена служба.
Критичарите ги окарактеризираа обвиненијата како политичка одмазда за разоткривање на корумпирани службеници.