Украинскиот претседател Володимир Зеленски дојде во Вашингтон со надеж дека ќе добие одобрение за ново оружје, но наместо тоа се сретна со американскиот претседател Доналд Трамп, кој неодамна се чинеше подготвен да посредува во мировен договор за ставање крај на повеќе од тригодишната војна во Украина.
Зеленски го напушти состанокот со американскиот претседател на 17 октомври без да ги добие долго бараните крстосувачки ракети Томахавк.
Сега се подготвува за нова фаза на дипломатија предводена од САД, додека американските и руските претставници ги поставуваат темелите за потенцијален договор на претстојниот самит меѓу Трамп и рускиот претседател Владимир Путин во Будимпешта.
„Нека двајцата прогласат победа, нека одлучи историјата“, напиша Трамп на социјалните медиуми по средбата со Зеленски, велејќи дека двајцата лидери им рекле на двајцата лидери оваа недела дека „време е да се запре убивањето и да се постигне договор“.
По состанокот, кој Зеленски го опиша како продуктивен, украинскиот претседател разговараше по телефон со европските лидери – вклучувајќи ја претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, генералниот секретар на НАТО Марк Руте, претседателот на Финска и премиерите на Велика Британија, Италија, Норвешка и Полска – и рече дека смета на Трамп да изврши притисок врз Путин „да ја запре оваа војна“.
Европските лидери ја потврдија својата поддршка за Киев и рекоа дека ќе продолжат да работат на развивање мировен план за Украина, како и опции за зголемување на притисокот врз Москва преку санкции и користење на замрзнатите руски државни средства.
„Најважно сега е да се заштитат што е можно повеќе животи, да се обезбеди безбедноста на Украина и да се зајакнат сите нас во Европа. Токму на тоа работиме“, рече Зеленски подоцна за поканата на својот Телеграм канал.
Сепак, аналитичарите и украинските пратеници изјавија за Радио Слободна Европа (РСЕ) дека недостатокот на обврски за ракетите Томахавк, уште еден самит меѓу Путин и Трамп и очигледното омекнување на реториката на американскиот претседател кон Путин по недели закани за санкции и потенцијални испораки на оружје го зголемуваат нивото на загриженост во Киев.
Додека Володимир Дубовиќ, вонреден професор по меѓународни односи на Универзитетот во Одеса, за РСЕ/РЛ изјави дека омекнувањето на тонот на Трамп кон Украина во споредба со претходните средби со Зеленски оваа година одразува „позитивна динамика“, други не го делат неговиот оптимизам.
„Изненадена сум кога слушам дека моите колеги имаат големи очекувања за оваа сезона на преговори“, изјави за РСЕ/РЛ Соломија Бобровска, украинска пратеничка која е членка на Комитетот за национална безбедност на Парламентот, осврнувајќи се на состанокот во Белата куќа и самитот закажан за следната недела во Будимпешта.
„Ако можеме да го поместиме расположението на Трамп кон Русија уште милиметар подалеку, а исто така и поблиску до Украина, тогаш тоа ќе биде добро“, додаде таа.
Александар Сушко, извршен директор на Меѓународната фондација за преродба со седиште во Киев, дели слична непријатност.
„Се чини дека Трамп е само делумно на страната на Украина“, изјави тој за РСЕ/РЛ.
„Затоа, многу е важно да се остане трезен и воздржан тука“, додава тој.
Во неделите пред средбата со Зеленски, Трамп размислуваше да испрати ракети „Томахавк“ во Киев бидејќи изгледаше лут на Путин поради неговото одбивање да преговара за договор за прекин на војната.
Клучната причина за брзо организираното патување на Зеленски во Вашингтон беше можноста Украина да добие ракети, кои се способни да погодат цели на растојание до 2.500 километри.
Но, телефонскиот повик меѓу Путин и Трамп на 16 октомври, кој се одржа додека украинскиот претседател беше во транзит кон Соединетите Држави, го промени тоа со идна средба меѓу двајцата лидери закажана за следната недела во главниот град на Унгарија.
На прес-конференцијата по состанокот во Белата куќа, Зеленски беше прашан за ракетите и што му кажале американските претставници.
„Сакаме многу од нив… ни требаат“, рече тој. „Никој не го откажа овој дијалог, оваа тема“.
Трамп подоцна повтори дека сака Соединетите Држави да го задржат своето оружје.
„Исто така, сакаме „Томахавк“. Не сакаме да ги дадеме работите што ни се потребни за да ја заштитиме нашата земја“, рече тој.
Зеленски, исто така, изјави дека е отворен за билатерални или трилатерални разговори за завршување на војната.
„Не исклучувам дека еден ден ќе се користи оружје со долг дострел, но дефинитивно нема да се користи во наредните недели“, изјави за РСЕ/РЛ Виктор Шлинчак, претседател на одборот на Институтот за светска политика.
Одлуката на Трамп да организира уште еден самит со висок профил со Путин донекаде ги промени пресметките за Киев, изјави за РСЕ/РЛ Георги Чижов, раководител на Центарот за промоција на реформи со седиште во Киев.
„Трамп мисли дека може да победи, дека може да го донесе Путин на преговарачка маса“, рече Чижов.
Според рускиот советник за надворешна политика Јуриј Ушаков, Путин го предупредил Трамп дека дозволувањето на Украина да купи Томахавци „нема да ја промени ситуацијата на бојното поле, туку ќе предизвика значителна штета на односите меѓу нашите земји“.
Се вели дека американските претставници планираат повеќе средби на ниско ниво со нивните руски колеги, како што беше случајот пред состанокот на Алјаска меѓу Трамп и Путин во август.
Американската страна ќе ја предводи државниот секретар Марко Рубио, наместо специјалниот претставник Стив Виткоф, според „Волстрит џурнал“.
Трамп досега беше претпазлив во врска со зголемувањето на притисокот врз Путин, но неговата администрација, исто така, ја прошири размената на разузнавачки информации со Украина за да ѝ помогне да напаѓа цели во Русија и воведе високи тарифи за еден од главните трговски партнери на Москва, Индија, за купување руска нафта.
На почетокот на октомври, администрацијата на Трамп, исто така, го санкционираше најголемиот снабдувач со нафта и гас во Србија, кој е во мнозинска сопственост на рускиот државен енергетски гигант „Газпром“.
Се чини дека руските претставници, исто така, подготвуваат свои понуди за да ги презентираат на американската страна од разговорите.
Кирил Дмитриев, шефот на рускиот суверен фонд за богатство, ја оживеа идејата за изградба на тунел под Беринговото Море што ќе ги поврзе Русија и САД преку Алјаска и предложи тој да го изгради компанијата „Боринг“ на Илон Маск.