Американскиот претседател Доналд Трамп инсистираше на тоа дека украинскиот претседател Володимир Зеленски ќе биде вклучен во какви било мировни разговори за ставање крај на војната со Русија, истовремено велејќи дека може да се сретне со рускиот лидер Владимир Путин „многу наскоро“.
Трамп, во одвоени изјави за новинарите вчера, не ги елаборираше деталите бидејќи дипломатските активности беа во полн ек од Блискиот Исток до Париз и на тркачката патека НАСКАР во Флорида.
„Нема одредено време, но тоа би можело да биде многу наскоро“, им рече Трамп на новинарите во Air Force One на прашањето за потенцијален состанок со Путин, најверојатно во Саудиска Арабија.
„Мислам дека тој сака да ја заврши (војната) и тие сакаат брзо да ја завршат. И двајцата“, рече тој. „Зеленски исто така сака да стави крај.“
Подоцна, на тркачката патека во Флорида – каде Трамп го гледаше Дејтона 500 – тој им рече на новинарите дека Зеленски „ќе биде вклучен“ во мировните преговори поради некои стравувања дека Вашингтон ќе склучи договор со Русија што може да ги заобиколи Киев и Европа.
Блумберг, повикувајќи се на неименувани официјални лица, вчера објави дека Трамп сака да обезбеди примирје до Велигден, кој паѓа на 20 април оваа година, и за западната и за православната црква.
Коментарите дојдоа додека клучните американски лидери се подготвуваа за разговори со Русија во Саудиска Арабија во наредните денови, предводени од државниот секретар Марко Рубио.
Ќе учествуваат и блискоисточниот преговарач Стив Виткоф и советникот за национална безбедност Мајк Волц, соопшти Белата куќа.
„Се надеваме дека ќе постигнеме навистина добар напредок“, изјави Виткоф за Фокс њуз.
Трамп им рече на новинарите дека неговиот тим имал „долги и тешки“ разговори со руски официјални лица и дека Виткоф неодамна разговарал со Путин три часа.
Во изјава за Си-Би-Ес, Рубио, кој пристигна во Израел на 15 февруари по учеството на Минхенската безбедносна конференција, рече дека наредните денови ќе одредат дали Путин е сериозен за мирот во Украина.
До рано утринава остана нејасно прашањето кој ќе биде вклучен во разговорите во Саудиска Арабија или кога би можеле да се одржат.
Кит Келог, специјалниот пратеник на Трамп за Украина и Русија, предизвика контроверзии кога рече дека Европа можеби нема да биде „на маса“ доколку САД посредуваат во преговорите за ставање крај на руско-украинската војна.
Ова ги зголеми стравувањата во ЕУ и во Киев дека тие би можеле да бидат исклучени од одлуките во врска со потенцијалниот договор.
Сепак, Келог рече дека Европа нема да биде исклучена од процесот на донесување одлуки – дури и ако не е „на маса“ – и дека Украина ќе има свое место во преговорите, иако Киев рече дека не била поканета на разговорите во Саудиска Арабија.
Зеленски пристигна на Блискиот Исток на 16 февруари, но Киев рече дека неговата посета на Обединетите Арапски Емирати, Саудиска Арабија и Турција има за цел зајакнување на економските врски и дека нема планови за средби со американски или руски претставници.
Михаило Подољак, висок советник на Зеленски, рече дека „нема преговарач кој ќе ја претставува Украина во Саудиска Арабија“ во мировните преговори.
„Денес нема што да се разговара на преговарачката маса. Русија не е подготвена за преговори“, изјави тој за украинската телевизија.
Претходно, Зеленски рече дека нема да учествува во преговорите пред да се сретне со сојузниците, вклучително и европските лидери, за да се развие стратегија.
„Никогаш нема да прифатам какви било одлуки меѓу САД и Русија за Украина, никогаш“, изјави Зеленски за NBC на маргините на Минхенската безбедносна конференција.
Тој рече дека не може да има легитимен мировен план бидејќи „не можат да го имаат без нас… Можеби има некои идеи“.
Во истото интервју, Зеленски рече дека Украина претрпе „46.000 мртви војници“ и „околу 380.000 ранети“ од почетокот на војната во февруари 2022 година.
Русија не објави дека има жртви, но западни извори го проценуваат бројот на загинати и ранети на повеќе од 600.000, не вклучувајќи ги загубите што ги претрпеле севернокорејските војници вклучени во борбите.
Украински функционер рече дека тимот бил во Саудиска Арабија за да се подготви за посетата на Зеленски, но ги наведе економските прашања како тема на посетата на делегацијата.
Рубио и други американски официјални лица нагласија дека Украина и другите европски земји ќе бидат вклучени во какви било значајни преговори, доколку и кога тие се одржат.
„На крајот ќе дојде точка – ако ова се вистински преговори, а ние сè уште не сме таму – но ако тоа се случи, Украина ќе мора да биде вклучена бидејќи тие се оние кои се нападнати, а Европејците ќе мора да бидат вклучени бидејќи имаат санкции против Путин и Русија“, рече Рубио.
„Сè уште не сме таму.
Во меѓувреме, на околу 4.600 километри, францускиот претседател Емануел Макрон денеска треба да биде домаќин на европските лидери на итен самит за војната во Украина.
Некои европски лидери изразија загриженост дека Трамп ќе се обиде да постигне мировен договор со Путин кој ги поткопува пошироките европски безбедносни интереси.
„Поради забрзувањето на украинското прашање и како резултат на она што го зборуваат американските лидери, постои потреба Европејците да направат повеќе, подобро и на кохерентен начин, за нашата колективна безбедност“, рече советникот на Макрон.
На состанокот, кој се одржува во пресрет на третата годишнина од целосната инвазија на Русија на Украина на 24 февруари, се очекуваат лидери од Германија, Велика Британија, Италија, Полска, Шпанија, Холандија и Данска.
Британскиот премиер Кир Стармер, кој ќе биде на разговорите во Париз, рече дека е подготвен да распореди мировници во Украина доколку се постигне договор за ставање крај на војната.
Пишувајќи за Дејли Телеграф, Стармер рече дека поддршката на Украина значи „да се биде подготвен да придонесе за безбедносните гаранции за Украина со ставање на нашите војници на теренот доколку е потребно“.
„Не го кажувам ова лесно. Длабоко ја чувствувам одговорноста што доаѓа со потенцијалното доведување на британските војници во опасност“, напиша Стармер.
„Но, секоја улога во помагањето да се гарантира безбедноста на Украина помага да се гарантира безбедноста на нашиот континент и безбедноста на оваа земја.
Финскиот претседател Александар Стуб, чија земја дели долга граница со Русија, рече дека разговорите меѓу Вашингтон и Москва мора да ги почитуваат европските безбедносни интереси.
„Нема шанси да ја отвориме вратата на оваа руска фантазија за нов, неделив безбедносен поредок“, рече тој.