Претседателот Доналд Трамп нареди пауза во спроведувањето и преиспитување на законот кој ги дефинира американските активности во странство речиси пет децении, тврдејќи дека строгата забрана за поткуп на странски службеници ја задушува американската конкурентност на странските пазари.
„Тоа ќе значи многу повеќе работни места за Америка“, рече Трамп во понеделникот кога потпиша извршна наредба со која се бара од Министерството за правда да ги запре тековните истраги и да го разгледа Законот за странски коруптивни практики (FCPA) од 1977 година во следните шест месеци.
Регулативата наведува дека „премногу широкото и непредвидливо спроведување на FCPA против американските граѓани и бизниси – од нашата сопствена влада – во однос на рутинските деловни практики во други земји не само што трошат ограничени судски ресурси кои би можеле да бидат посветени на зачувување на американските слободи, туку и активно ѝ штети на американската конкурентност и, според тоа, на националната безбедност“.
Сепак, најновиот годишен преглед на спроведувањето на законот, изработен од Правниот факултет на Универзитетот Стенфорд, наведува дека бројот на извршни дејствија во 2024 година бил „многу под 10-годишниот просек од 36“, со 26 случаи поднесени таа година од двата субјекти одговорни за спроведување на законот – Министерството за правда и Комисијата за хартии од вредност.
„Овој пад сугерира дека секоја шема за поткуп довела до повеќе гонења против одговорната корпорација и нејзините подружници, вработени и агенти, но дека помалку индивидуални корупциски шеми биле цел на органите за спроведување на законот во текот на 2024 година“, се заклучува во извештајот, пренесе Гласот на Америка.
Антикорупционерите го критикуваа указот на претседателот.
„Светот не смее да прифати ситуација во која митото и корупцијата се норма“, изјави за Гласот на Америка Гери Келман, директор на Транспаренси интернешнал (ТИ) во САД.
„Трката до дното им штети и на граѓаните и на земјата и на бизнисите вклучени во коруптивни трансакции. Оние кои избираат да го прекршат законот често се соочуваат со повеќекратни барања за поткуп што ги одложува или спречува тие компании да ги добијат потребните дозволи за влез на странските пазари. На крајот, сите губат ако се впуштат во поткуп“.
Поткупот е сè уште незаконски.
Приватни правни експерти во вторникот се обидоа да го разјаснат обемот и значењето на новата регулатива.
„Поткупот е сè уште незаконски“, гласи насловот на анализата објавена во вторник од мултинационалната адвокатска фирма „Арнолд и Портер“ со седиште во Вашингтон.
Осумте автори, адвокати, во својата анализа посочуваат дека не само што митото останува нелегално според законот кој сè уште не е укинат од Конгресот, туку и корупцијата е нелегална според бројни државни, федерални и странски закони. Забележано е и дека другите земји го засилиле спроведувањето на антикорупциските закони.
„Засега препорачуваме компаниите да почекаат и да видат што ќе се случи, а во меѓувреме да се фокусираат на почитување на законот“, заклучуваат адвокатите.
Демократскиот конгресмен Џејми Раскин, експерт за уставно право, рече дека новата регулатива „ја става Америка на страната на „рутинските“ корумпирани деловни практики ширум светот. Регулативата, вели тој, им дава одврзани раце на корпорациите да плаќаат мито и да им даваат финансиски подароци на странски службеници.
Неговата изјава, исто така, го критикува Илон Маск, бизнисмен и мултимилијардер, кој, поради неговите блиски врски со Трамп, е ставен на чело на иницијативата за радикална реформа на американската влада и елиминирање на отпадот, злоупотребата и корупцијата, преку неговата Агенција за владина ефикасност DOGE (Doge).
„Администрацијата Трамп-Маск повторно ги направи митото и корупцијата совршено легални“, напиша Раскин.
„Цената на јајцата и другите намирници, киријата и цените на струјата продолжуваат да скокаат, но штотуку стана многу поевтино да се вклучиш во политичка корупција.“
Маск и неговите компании јавно се судрија со американската Комисија за хартии од вредност и Министерството за трговија, но ниту неговото име, ниту некоја од компаниите со кои е поврзан не се појавуваат на целосната листа на компании кои го прекршиле Законот за странска коруптивна практика.