Денешниот ден би можел да влезе во историјата како пресвртница за Блискиот Исток.
Израелските сили го започнаа најинтензивниот напад врз Иран во модерната историја, таргетирајќи клучни воени и нуклеарни локалитети низ целата земја.
И покрај бројните посредници кои повикуваат на деескалација, потенцијалот за директна војна меѓу двете суперсили – Израел и Иран – никогаш не бил поголем.
Во овој контекст, важно е да се анализира вистинската воена сила на секоја страна: бројот на војници, капацитетите, буџетите, сојузниците и стратешките предности што ги поседуваат, пишува Кликс.
Човечки ресурси: Супериорноста на Иран во бројки
Кога се гледа бројот на војници, Иран се издвојува како доминантна сила во регионот. Со 610.000 активни војници и уште 350.000 резервисти, Иран има речиси четири пати повеќе активни војници од Израел, кој има 169.500 активни војници и 465.000 резервисти.
Овој сооднос јасно ја одразува разликата во големината на населението – Иран има околу 88 милиони жители, додека Израел има помалку од 10 милиони.
Сепак, бројките не се сè. Израелските резервисти се подложени на редовна, задолжителна воена обука и многу од нив се ветерани од повеќекратни конфликти. Нивното искуство и дисциплина прават значајна разлика на бојното поле.
Буџетот за одбрана и економијата на војната
Израел инвестира неспоредливо повеќе ресурси во војската – 27,5 милијарди долари годишно, речиси три пати повеќе од буџетот на Иран од 10,3 милијарди долари.
Оваа разлика му овозможува на Тел Авив да инвестира во најсовремена опрема, високообразован персонал и софистицирани технологии како што се вештачка интелигенција, сајбер одбрана и сателитско извидување.
Сепак, Иран има алтернативни извори на финансирање – особено преку Корпусот на Исламската револуционерна гарда (ИРГЦ), кој ги добива своите пари на други начини.
Воздухопловни сили: Технологија наспроти количина
Израел има 340 борбени авиони, вклучувајќи ги американските Ф-35, Ф-16 и Ф-15, кои се меѓу најмоќните авиони денес.
Иран има 312 борбени авиони, претежно од советско и руско потекло, како што се МиГ-29, Су-24, Су-22 и постари кинески модели.
Иако бројките изгледаат рамномерни, предноста е јасна – израелските авиони се технолошки супериорни, со подобри радари, оружје и системи за електронско војување.
Тука е и израелскиот штит за воздушна одбрана, познат по сложените системи „Железна купола“, „Давидова прашка“, „Стрела“ и „Патриот“.
Иран возвраќа со свои системи за воздушна одбрана – домашниот „Бавар-373“ и руските системи С-300 и „Хордад“ – но нивната ефикасност во борбата не е целосно докажана.
Ракети, беспилотни летала и моќта на Иран со долг дострел
Онаму каде што Иран навистина покажува сила е во своите ракетни и беспилотни летала.
Според Меѓународниот институт за стратешки студии (IISS), Иран поседува најголем арсенал на балистички ракети во регионот, вклучувајќи ракети со дострел до 2.000 километри, кои можат да погодат која било локација во Израел.
Исто така, иранските беспилотни летала – вклучувајќи ги Шахед-136, Мохаџер, Абабил и други – се користат во конфликти од Украина до Јемен и станаа главен извозен производ на Техеран.
Израел има напредна технологија за беспилотни летала, но е повеќе фокусиран на извидување и прецизни напади отколку на масовна употреба.
Копнени сили: Тежина на оклопот и број на артилериски единици
Иран има околу 1.996 тенкови, додека Израел има 1.370, но има тенкови Меркава, кои се сметаат за едни од најдобро дизајнираните тенкови во светот. Покрај тоа, Иран има повеќе од 6.798 артилериски системи, додека Израел има околу 530.
Ова укажува на супериорноста на Иран во квантитет, но не и во квалитет – израелските тенкови, артилерија и логистика се далеку пософистицирани и дигитализирани.
Поморски сили и моќ на подморници
Иако обете земји се повеќе ориентирани кон копнено и воздушно војување, поморските потенцијали исто така не се занемарливи.
Иран има 101 брод, вклучувајќи 19 подморници, додека Израел има 67 бродови и 5 подморници.
Израелските подморници, сепак, можат да носат нуклеарно оружје, што им дава дополнителна стратешка вредност.
Иран се потпира на мали брзи чамци за напади во Ормутскиот теснец и во близина на израелските пристаништа, форма на асиметрично војување.
Нуклеарна супериорност и заплашување
Иако Израел никогаш официјално не признал дека поседува нуклеарно оружје, SIPRI проценува дека има околу 80 нуклеарни боеви глави, подготвени за лансирање од подморници, ракетни системи „Ерихон II“ и бомбардери.
Иран, иако развива нуклеарни капацитети, сè уште нема нуклеарно оружје според достапните информации.
Најголемиот капитал на Иран – мрежа од сојузници и милиции
Најважниот дел од воениот арсенал на Иран можеби не се војници, авиони или ракети – туку сили-посредници. Преку „Оската на отпорот“, Иран има влијание врз: Хезболах (Либан), Хути (Јемен), палестински исламски џихад и Хамас (Газа), шиитски милиции во Ирак и Сирија.
Овие сили формално не се дел од иранската војска, туку се директно поврзани со ИРГК, обучени и вооружени од Техеран и ја претставуваат стратешката длабочина на Иран.
Нивното активирање во случај на поширок конфликт би можело да резултира со повеќе фронтови – од израелско-либанската граница до Јемен, Ирак и Газа.
Војна со огромни ризици и неизвесен исход
Додека Израел има најсовремена технологија и силен сојуз со САД, Иран има огромна воена инфраструктура, ракетни капацитети и регионални сојузници.
Директниот конфликт меѓу двете земји би бил катастрофален за целиот регион и би можел да се претвори во меѓународен конфликт ако се вклучат САД, Русија или Кина.
Поради ова, многу аналитичари веруваат дека обете страни се наоѓаат на работ – балансирајќи помеѓу одвраќање и отворена војна. Сепак, нападите и реакциите од утрово укажуваат дека еден погрешен потег би можел да предизвика лавина чии последици нема да запрат на границите на Иран и Израел.