Ризикот од заразување со вирусот SARS-coV-2 (коронавирус) е најголем во затворени простории, но овој ризик може да се намали со примена на сите достапни мерки за сузбивање на инфекција преку аеросоли: со носење маски, вентилација на просториите и одржување на растојание.
Шпанскиот дневен весник „Ел Паис“ направи интересна споредба на ширењето на коронавирусот преку воздух во три вообичаени ситуации и веројатноста за инфекција, со примена на одредени заштитни мерки и врз основа на должината на изложеноста на аеросолта на заразено лице.
Три ситуации се престојување во соба, во ноќен клуб и во училница.
Честичките остануваат во воздухот со часови
Она што научниците не го знаеја оваа пролет, сега е јасно: коронавирусот се шири со аеросоли – ситни честички со дијаметар помал од 100 микрометри што ги издишува заразеното лице.
Тие остануваат во воздухот со часови и со текот на времето стануваат погусти. Капките (од говор, кашлање или кивање) се поголеми од 300 микрометри и паѓаат на земја за секунда и можат да завршат во очите, устата или носот на луѓето што стојат во близина.
Се веруваше дека на почетокот на пандемијата, SARS-coV-2 се шири само со капки, но сега знаеме дека викањето и пеењето во затворени, слабо проветрени области за подолг временски период, исто така, го зголемува ризикот од инфекција.
Гласниот говор ослободува 50 пати повеќе честички на вирусот отколку кога се молчи.
Честичките ослободени со дишење, дури и со неправилно носени маски, можат да заразат луѓе кои поминуваат повеќе од неколку минути во радиус од пет метри од заразено лице, во зависност од должината на времето и природата на интеракцијата.
За да ја пресметаат веројатноста за пренесување, според шпанскиот весник, користеле проценител за воздушен пренос на COVID-19, развиен од група научници предводени од проф. Хозе Луис Хименес, атмосферски хемичар и експерт за хемија на честички и динамика на воздухот од Универзитетот во Колорадо.
Пресметката не е исцрпна и не ги опфаќа сите варијабли што можат да влијаат на пренесувањето, но служи за да илустрира како ризикот од инфекција може да се намали со промена на условите врз кои имаме контрола: правилна вентилација, скратување на заеднички престој, намалување на бројот на учесници и носење маски.
Пресметките презентирани во три различни сценарија се засноваат на студии за тоа како се случува преносот на аеросоли, користејќи вистински епидемии детално анализирани, како што е проба на хор во САД во март.
На пробата присуствуваа 61 лице. Беа направени напори за одржување на безбедно растојание, но тие беа без маски и без вентилација. Само едно заразено лице го пренело вирусот на 53 лица во рок од два и пол часа, од кои двајца починале. Некои од заразените биле на оддалеченост од 14 метри.
Откако внимателно ја проучиле оваа инфекција, научниците беа во можност да пресметаат до кој степен ризикот можел да биде ублажен доколку преземале мерки против пренесувањето преку воздух.
На пример, ако се носеле маски, ризикот би бил преполовен и само околу 44% од присутните би биле погодени, во споредба со 87%. Доколку пробата се одржувала пократко во просторија со поголема вентилација, ќе биле заразени само две пејачки.
Овие сценарија за супер-експанзија се чини дека се клучни за развојот и ширењето на пандемијата, што значи дека имањето алатки за спречување на масовно пренесување на вакви настани е клучно за нејзино контролирање.
Сепак, точноста на проценителот е ограничена бидејќи се потпира на броеви кои се уште се несигурни – броеви кои опишуваат, на пример, колку заразени вируси емитира една инфицирана личност.
Проценувачот претпоставува дека луѓето го применуваат правилото за социјално растојание од два метра и дека никој не е имун. Пресметката на шпанскиот весник се заснова на стандардна вредност за општата популација, која вклучува маски и гласен говор, што ја зголемува количината на исфрлен аеросол.
Научниците го споредиле ширењето на вирусот во затворено со и без мерки на претпазливост.
СЕМЕЈСТВО / ПРИЈАТЕЛИ ВО СОБА
Околу 31% од епидемиите на коронавирусот забележани во Шпанија се предизвикани од собири на семејствата и пријателите. Без оглед на оддалеченоста, ако шест лица поминат четири часа заедно на гласен разговор, без да носат маска за лице во просторија без вентилација, петмина ќе се заразат.
Со маски, четири лица се изложени на ризик од инфекција. Само маските нема да спречат инфекција доколку се продолжи изложеноста.
Ризикот од инфекција е намален на помалку од една, ако сите носат маски, се дружат два часа и ја проветруваат просторијата.
НОЌЕН КЛУБ
Присуството на вирус во ноќен клуб инфицира во просек 27 лица, во споредба со само шест за време на семејни собири.
Една од овие појави се случила во еден клуб во шпанскиот град Кордоба на југот на Шпанија, каде што 73 лица биле позитивни на тестот по една ноќ излегување.
Научниците неодамна анализираа и инфекција во еден бар во Виетнам, каде што 12 лица биле заразени со вирусот.
УЧИЛИШТА
Училиштата сочинуваат само 6% од заразите на коронавирусот регистрирани во Шпанија. Динамиката на пренос на аеросол во училницата се менува целосно во зависност од тоа дали заразеното лице е ученик или наставник.
Наставниците зборуваат многу повеќе од учениците и го креваат својот глас за да бидат слушнати, што мултиплицира исфрлање на потенцијално заразни честички.
Инфициран ученик/студент ќе зборува само повремено.
