Знамињата на Данска, Гренланд и Фарските Острови се веат на ветрот за време на снежна бура над седиштето на Здружената арктичка команда со поглед на пристаништето Нуук во главниот град на Гренланд.
Мала воена станица со околу 80 луѓе е одговорна за данскиот безбедносен надзор на огромниот арктички остров од околу 2,1 милиони квадратни километри.
Владата на Гренланд е главно автономна, но островот е дел од Кралството Данска, а Данска ја задржува одговорноста за безбедноста на територијата.
Американскиот претседател Доналд Трамп јасно ја изрази својата решеност да бара сопственост на островот за САД и не ја отфрли употребата на економска или воена сила.
Говорејќи неколку часа по неговата инаугурација, Трамп го повтори својот став дека контролата на САД е неопходна заради „меѓународната безбедност“, бидејќи, како што објасни, „имате руски бродови насекаде, имате кинески бродови насекаде, воени бродови. И (Данска) тоа не може да го одржува“:
Соединетите Држави долго време го гледаат Гренланд како витален за својата одбрана, објасни Марк Јакобсен, аналитичар од Кралскиот дански одбранбен колеџ во Копенхаген.
„Нема сомнеж дека тоа е геостратешки важно во одбраната на американската национална безбедност од руските ракети“, изјави Јакобсен за Гласот на Америка.
„Најкраткиот пат за руските ракети до САД е преку Северниот Пол, над Гренланд.“
Русија во последниве години инвестираше многу во своето воено присуство на Арктикот.
Нејзината најсеверна воздушна база Нагурскоје, на северниот брег на Сибир, е дом на нуклеарни стратешки бомбардери, ракети и системи за надзор.
Руски нуклеарни подморници патролираат во арктичките мориња, додека растечката флота мразокршачи на нуклеарен погон ја проектира моќта на Кремљ низ целиот регион.
Кина и Русија изведоа заеднички воени вежби на Арктикот.
Пекинг исто така бара пристап до вредни минерали под мразот.
– Дефинитивно постои закана, особено од руските воени капацитети во тој регион. А земјите на НАТО само сега почнуваат да ги зголемуваат своите капацитети“, изјави за Гласот на Америка Јон Рабеке-Клеменсен, исто така од Кралскиот дански колеџ за одбрана.
Одбрана на Данска
Данските воени капацитети на Гренланд се состојат од четири застарени морнарички бродови, летало за набљудување и патрола со санки.
Копенхаген минатиот месец ги објави плановите за инвестирање во нови дронови за набљудување, два нови брода и дополнителен персонал, заедно со надградба на постоечката воздухопловна база за сместување на борбени авиони Ф-35.
Точниот трошок допрва треба да се утврди, но владата рече дека ќе потроши „двоцифрена сума во милијарди“ дански круни, или најмалку 1,5 милијарди долари.
Министерот за одбрана Троелс Лунд Поулсен, сепак, призна дека владата не инвестирала во безбедноста на Гренланд.
„Многу години занемарувавме да ги инвестираме потребните ресурси во нашите бродови, во авионите што ќе помогнат да се надгледува нашето кралство, и тоа е она што се обидуваме да го направиме сега“, им рече тој на новинарите на 9 јануари.
„Да се надеваме дека создаде инвестициски пакет во кој ќе ја зајакнеме нашата способност да следиме што се случува на Арктикот, како и да поставиме некои нови капацитети. Данска се надева дека надградбите ќе одат кон „задоволување на американските барања за зголемен надзор на Гренланд“, рече Јакобсен.
Американска вселенска база
Американската војска има присуство на Гренланд уште од Втората светска војна, кога американските сили беа распоредени на островот по падот на Данска под нацистичка Германија.
На врвот на американското распоредување, Гренланд беше домаќин на повеќе од 10.000 војници.
Вселенската база Питуфик на северозападниот брег на Гренланд, порано позната како воздушна база Туле, е најсеверниот воен објект во САД.
Сега има околу 200 воен персонал, заедно со системи за предупредување за ракети, одбрана и вселенски надзор.
– Воената заштита на Гренланд де факто се потпира на САД – рече Рабек-Клеменсен.
„И големото прашање е дали САД сакаат да го зголемат тоа присуство, можеби за да можат да спроведуваат други видови воени операции во таа област“, додаде тој.
Затоа, додаде тој, се чини дека данските власти му пристапуваат на прашањето на начин што одржува добри односи со САД.
„Данската влада се обидува да го допре зборот „контрола“ што го користи Трамп, што е многу двосмислен термин“, додаде тој.
„Што значи контрола? Дали значи поседување на дел од територијата? Или значи да се има одредена количина воена опрема на таа територија?“
Американско-данските односи
Во данскиот команден центар на Арктикот во Нук, американското знаме се вее заедно со боите на Данска, Гренланд и Фарските Острови.
Во зградата е сместен и американскиот конзулат – знак дека засега американско-данските односи остануваат срдечни.
Пред инаугурацијата на Трамп, американската амбасада во Копенхаген соопшти дека нема планови за проширување на американското воено присуство на Гренланд.
Тоа може да се промени под новиот претседател.
Засега, Данска и нејзините европски сојузници се надеваат дека коментарите на Трамп се дел од стратегијата да ги принуди сојузниците од НАТО да трошат повеќе за одбраната.
„Постои важен елемент поврзан со неговата личност што тој го носи на начинот на кој се води американската дипломатија или неговата дипломатија“, рече Јакобсен.
– Позитивната страна е тоа што ако САД го зголемат присуството на Арктикот, тоа ќе го зголеми присуството на НАТО, бидејќи од седумте арктички држави – покрај Русија – сега сите сме членки на НАТО.“