Конклава е вековен избор на папа, а настанот го добива името од италијанскиот збор „конклав“ (под клуч) за да се нагласи дека кардиналите се изолирани сè додека не пронајдат победник.
Кардиналите немаат никаков контакт со надворешниот свет откако водачот на литургиските церемонии ќе ги изговори зборовите „Extra Omnes“, што на латински значи „сите надвор“. Со тоа ги моли сите присутни освен кардиналните избирачи да ја напуштат Систинската капела за да започне процесот на гласање.
Помеѓу гласањата, кардиналите ќе престојуваат во домот Домус Санта Марта во Ватикан и евентуално во друга блиска ватиканска резиденција, бидејќи во Санта Марта има повеќе кардинални избирачи отколку соби.
Како се одвива конклава?
Конклава започнува на 7 мај, попладне.
Денот започнува со утринска миса предводена од деканот на Колеџот на кардинали, кардиналот Џовани Батиста Ре.
Попладнето, кардиналите влегуваат во Систинската капела и седнуваат на своите места.
Свештеникот ја води медитацијата, а кардиналите положуваат заклетва. По изговорот на „Екстра Омнес“ започнува конклавата.
Освен ако нема отворени прашања или проблеми, кардиналите ќе гласаат еднаш попладне на 7 мај, за што е потребно двотретинско мнозинство.
Доколку не пронајдат победник во првиот круг од гласањето, се повлекуваат за вечерта и се враќаат во Систинската капела следниот ден наутро.
Тие можат да гласаат до двапати наутро и двапати попладне, сè додека не го изберат победникот.
Кој може да биде дел од конклава?
Само кардиналите под 80 години имаат право на глас.
Сегашните прописи теоретски го ограничуваат бројот на електори на 120, но папите честопати го надминувале тој лимит и денес има 135 лица со право на глас.
Кардиналите над 80 години не можат да гласаат, но можат да учествуваат на состаноци пред конклавите, познати како општи конгрегации, каде што се дискутираат црковни проблеми.
Токму на овие состаноци во 2013 година, тогашниот кардинал Хорхе Марио Берголјо зборуваше за потребата црквата да оди во „егзистенцијалните периферии“ за да ги пронајде оние што страдаат – импровизиран говор што му помогна во изборот.
Дали постојат големи разлики помеѓу ова конклава и претходните?
Свети Јован Павле II ги препишал прописите за папските избори во документ од 1996 година, кој во најголем дел е сè уште во сила денес, иако папата Бенедикт XVI двапати го менуваше пред да поднесе оставка.
Франциск не воведе никакви промени во самата конклава, иако неговото влијание сигурно ќе се почувствува со оглед на тоа што назначи 108 од 135-те кардинали-изборници кои имаат право на глас.
Најзначајната промена на Бенедикт во однос на оригиналниот документ од 1996 година беше исклучувањето на опцијата папата да биде избран со просто мнозинство доколку гласањето дојде до ќор-сокак.
Бенедикт пресуди дека секогаш е потребно двотретинско мнозинство, без разлика колку време е потребно.
Тој го направи ова за да ги спречи кардиналите да чекаат 12-те дена предвидени од Јован Павле Втори, а потоа да протуркаат кандидат со тесно мнозинство.
Доколку конклавата трае толку долго, двајцата кандидати со најмногу гласови одат во вториот круг, а за победа е потребно двотретинско мнозинство.
Ниту еден од двајцата кандидати со најголем број гласови нема да гласа во вториот круг.
Кој ги иполнува условите за да биде избран за Папа?
Секој крстен католик може да биде папа, но од 1378 година се избираат само кардинали.
Кардиналите над 80 години можат да бидат избрани за папа, дури и ако не можат да бидат присутни во просторијата за гласање.
Зошто жените не се дел од процесот?
Франциск и папите пред него ја поддржуваа забраната за ракополагање на жени за свештеници, што ги спречува да бидат папи.
Според католичката доктрина, свештенството е резервирано за мажи бидејќи Христос избрал само мажи како свои 12 апостоли.
Учењето се смета за божествено инспирирано и непогрешливо.
Процесот на гласање е таен
Бенедикт ја заостри заклетвата за тајност на конклавата, јасно ставајќи до знаење дека секој што ќе открие што се случува внатре се соочува со автоматска екскомуникација.
Во правилата на Јован Павле Втори, екскомуникацијата отсекогаш била можност, но Бенедикт ја ревидирал заклетвата што ја дале литургиските асистенти и секретарите за да биде експлицитна, велејќи дека тие мора да почитуваат „апсолутна и трајна тајност“ и експлицитно да се воздржат од користење на какви било уреди за аудио или видео снимање.
Сега тие го изјавуваат следново: „Ја давам оваа заклетва целосно свесен дека нејзиното кршење ќе повлекува казна за автоматска екскомуникација, резервирана за Апостолската столица. Нека ми помогне Бог мене и на овие свети Евангелија, кои ги допирам со рака.“
Црно-бел чад
Откако гласачките ливчиња ќе бидат продупчени, тие се горат во цилиндрична печка на крајот од гласањето.
Црниот чад од оџакот на Систинската капела значи дека нема одлука; Белиот чад сигнализира дека кардиналите го избрале папата и дека тој го прифатил.
Хемиски адитиви се користат и за да се осигури дека нема забуна околу бојата.
За да се произведе црн чад, кертриџ што содржи калиум перхлорат, антрацен – компонента на катран од јаглен – и сулфур се гори со пелети.
За бел чад, кертриџ со калиум хлорат, лактоза и хлороформска смола се гори со пелети.
Ѕвоното ќе заѕвони за да се потврди изборот на новиот папа
Новиот папа се претставува од лоџијата со поглед на плоштадот Свети Петар со зборовите „Habemus Papam!“ („Имаме папа!“) и неговото избрано папско име.
Потоа новиот папа излегува и го дава својот прв благослов.