Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека земјата ќе ја напушти Светската здравствена организација (СЗО), велејќи дека глобалната здравствена агенција погрешно управувала со пандемијата КОВИД-19 и другите меѓународни здравствени кризи.
Трамп рече дека СЗО не дејствува независно од „несоодветното политичко влијание од земјите-членки на СЗО“ и дека од САД се бара да платат „неправедно високи“ износи, несразмерни со износите што ги придонесуваат другите поголеми земји, како што е Кина.
„Светската здравствена организација нè измами, сите ги измамија САД. Тоа нема да се повтори“, рече Трамп при потпишувањето на извршната наредба за повлекување, непосредно по неговата инаугурација за втор мандат.
СЗО не одговори веднаш на барањето на Ројтерс за коментар.
Како одговор на одлуката и изјавите на Трамп, кинеското Министерство за надворешни работи на редовната прес-конференција во вторникот рече дека улогата на СЗО во глобалното управување со здравјето треба да се зајакне, а не да се ослабува.
„Кина ќе продолжи да ја поддржува СЗО во исполнувањето на нејзините одговорности и да ја продлабочи меѓународната соработка на полето на јавното здравје“, рече портпаролот на министерството Гуо Џиакун.
Со овој потег, САД ќе ја напуштат здравствената агенција на Обединетите нации во рок од 12 месеци и ќе ги прекинат сите финансиски придонеси за нејзината работа.
Соединетите Американски Држави се убедливо најголемиот финансиски донатор на СЗО, со околу 18 отсто од вкупниот буџет на организацијата.
Најновиот биенален буџет на СЗО за 2024-2025 година. изнесува 6,8 милијарди долари.
Заминувањето на САД најверојатно ќе ги загрози бројните програми во рамките на организацијата, според експертите, особено оние кои се занимаваат со борбата против туберкулозата – најсмртоносната заразна болест во светот, како и со ХИВ/СИДА и други здравствени итни случаи.
Во наредбата на Трамп се наведува дека администрацијата ќе ги прекине преговорите за договорот за пандемијата на СЗО додека е во тек процесот на повлекување.
Американските службеници кои работат со СЗО ќе бидат повлечени и прераспределени на други позиции, а владата ќе бара партнери кои ќе ги преземат неопходните активности на СЗО, се вели во наредбата.
Владата ќе ја разгледа, укине и замени Глобалната стратегија за здравствена безбедност на САД од 2024 година што е можно поскоро, се додава во документот.
Следни најголеми донатори на СЗО се Фондацијата Бил и Мелинда Гејтс, иако повеќето од овие средства се наменети за искоренување на полио, а потоа следат глобалната организација за вакцини ГАВИ, Европската комисија и Светската банка.
Германија е најголемиот национален донатор по САД, со околу 3 проценти од буџетот на СЗО.
Повлекувањето на Трамп од СЗО не е изненадувачки. Уште во 2020 година, за време на неговиот прв мандат, тој го започна процесот на напуштање на организацијата, обвинувајќи ја СЗО дека и помага на Кина да го „заведе светот“ за потеклото на КОВИД-19.
СЗО силно ги отфрли обвинувањата и рече дека продолжува да инсистира Пекинг да сподели податоци за да утврди дали КОВИД-19 потекнува од човечки контакт со заразени животни или од истражување на слични вируси во домашна лабораторија.
Трамп, исто така, го суспендираше финансирањето на СЗО, што ја чинеше организацијата скоро 200 милиони долари во буџетскиот период 2020-2021 година, бидејќи се бореше со најголемата здравствена криза во еден век.
Според американскиот закон, повлекувањето од СЗО бара отказен период од една година и плаќање на сите неподмирени обврски.
Во претходниот обид за излез, Џо Бајден победи на претседателските избори и го запре процесот на првиот ден од неговиот мандат, 20 јануари 2021 година.