По три и пол години исцрпувачка војна во Украина, Кремљ одлучи да го префрли товарот на финансирањето врз грбот на сопствените граѓани.
Во среда, руското Министерство за финансии предложи зголемување на стапката на данокот на додадена вредност (ДДВ) од 20 на 22 проценти, а мерката треба да стапи на сила во 2026 година.
Владата отворено призна дека овој потег е „првенствено насочен кон финансирање на одбраната и безбедноста“, што директно потврдува дека државната каса е под огромен притисок поради воените трошоци, објавува Политико.
Се проценува дека ова зголемување ќе генерира околу 1,2 трилиони рубљи (приближно 13,5 милијарди евра) дополнителни приходи годишно, пари што се апсолутно потребни за опремување на армијата, плаќање на војниците и модернизација на одбранбената индустрија.
Овој потег е дел од новиот тригодишен буџетски план што некои функционери во Кремљ веќе го нарекоа „воен буџет“.
Одлуката за зголемување на даноците доаѓа во време кога руската економија се соочува со сериозни предизвици.
Буџетскиот дефицит достигна 4,88 трилиони рубљи во првите седум месеци од 2025 година, што веќе ја надмина целта за целата година, додека се предвидува економскиот раст да се намали од 4,3 проценти минатата година на само 1 процент во 2025 година.
Иако, според документите од Министерството за финансии, трошоците за одбрана ќе се намалат малку на 12,6 трилиони рубљи во 2026 година од постсоветскиот рекорд од 13,5 трилиони во 2025 година, притисокот врз јавните финансии останува огромен.
Оваа мерка е придружена со план за зголемување на државното задолжување за дури 46 проценти во следната година, што дополнително сведочи за финансиските тешкотии со кои се соочува Русија.
Овој пресврт во фискалната политика претставува директно кршење на ветувањето на претседателот Владимир Путин, кој претходно тврдеше дека нема да има значителни даночни промени до 2030 година.
Сепак, соочен со реалноста на воената економија, Путин неодамна сигнализираше дека е отворен за зголемување на даноците, повлекувајќи паралели со потезите на САД за време на Виетнамската и Корејската војна.
Сепак, за руските граѓани и претприемачи, ова е горчлив потсетник дека стабилноста што ја вети повеќе не постои.
Александар Шохин, раководител на големо бизнис лоби, го нарече зголемувањето „непријатно“, сумирајќи ги чувствата на деловната заедница која веќе се бори со ефектите од санкциите и економската изолација.
Најголемиот страв поврзан со зголемувањето на ДДВ е неговото влијание врз инфлацијата, која е веќе двојно поголема од целната стапка на централната банка од 4 проценти.
Аналитичарката на Т-Банк, Софја Донец, проценува дека ударот врз данокот би можел да ја зголеми инфлацијата за дополнителни 1,5 процентни поени во 2026 година, што значително ќе ја отежни работата на централната банка во нејзините напори за стабилизирање на цените.
Претходното искуство од 2019 година, кога ДДВ беше зголемен за два процентни поени, придонесе за инфлацијата за 0,6 процентни поени.
За да го ублажи ударот врз најсиромашните, владата објави дека преференцијалната стапка на ДДВ од 10 проценти ќе остане на сила за основните потреби како што се леб, млечни производи, месо, лекови и производи за бебиња.
Пакетот мерки за полнење на буџетот не запира само кај ДДВ.
Владата, исто така, планира драстично да го намали прагот на приход за малите и средни претпријатија кои го користат поедноставениот даночен систем, од 60 милиони на само 10 милиони рубли.
Официјалното објаснување е борбата против шемите во кои компаниите ги „делат“ своите операции за да избегнат повисоки даноци, но во пракса тоа значи дека многу поголем број мали претприемачи ќе влезат во системот на ДДВ.
Покрај тоа, се воведуваат нови даноци за компаниите за коцкање и обложувалниците, кои бараат секој можен извор на приход за финансирање на војната.
Економските проблеми на Русија не останаа незабележани на меѓународната сцена.
Американскиот претседател Доналд Трамп, по средбата со украинскиот претседател Зеленски, ја нарече Русија „тигар од хартија“ кој е во „големи економски проблеми“.
Неговиот суров тон претставува отстапување од неговиот претходен, попомирувачки пристап кон Путин.
Брз и графички одговор дојде од Кремљ.
Портпаролот Дмитриј Песков, отфрлајќи ги критиките на Трамп, рече дека Русија не е тигар, туку мечка и дека „не постои такво нешто како хартиена мечка“.
И покрај пркосната реторика, предложените даночни мерки јасно покажуваат дека, како што наведува Политико, руската „мечка“ е принудена да бара финансиска сила во џебовите на сопствениот народ.