Евроскептикот Џорџ Симион победи во првиот круг од повторените претседателски избори во Романија, покажаа нецелосните резултати, според кои кандидатот на центарот и градоначалник на Букурешт Никусор Дан се пласираше на второто место со тесна предност.
Гласачките ливчиња од речиси 98 проценти од избирачките места покажаа дека градоначалникот на Букурешт е на второто место со околу 21 процент од гласовите, зад 40-те проценти на Симион.
Двајцата ќе бидат заедно во трката во вториот круг од изборите на 18 мај, доколку конечните резултати го потврдат овој постоечки резултат откако ќе се пребројат гласовите од дијаспората.
Победата на Симион би можела да ја изолира земјата, да им наштети на приватните инвестиции и да го дестабилизира источниот крило на НАТО, каде што Украина се бори против тригодишната руска инвазија, велат политичките набљудувачи.
Тоа исто така би ја проширило групата евроскептични лидери во ЕУ, која веќе ги вклучува унгарскиот и словачкиот премиер, во време кога Европа се бори да го формулира својот одговор на Доналд Трамп.
„Ова не е само изборна победа, ова е победа за романското достоинство. Ова е победа за оние кои не ја изгубиле надежта, оние кои сè уште веруваат во Романија, слободна, почитувана и суверена земја“, рече Симион.
Искористувајќи го бранот на популарен гнев против високите лидери, 38-годишниот Симион се спротивставува на воената помош за соседна Украина, го критикува раководството на ЕУ и вели дека е поврзан со движењето „Да ја направиме Америка повторно голема“ на американскиот претседател.
Независен кандидат со антикорупциска платформа, 55-годишниот Дан тесно го победи поранешниот сенатор Крин Антонеску (65), исто така центристички кандидат со 20,2 проценти, кој е поддржан од три партии во прозападната коалициска влада, за место во вториот круг, со 20,9 проценти.
Тој доби значајна поддршка меѓу Романците во странство, кои во последниве години ги фаворизираа кандидатите против естаблишментот како него и Симион.
„Со очите насочени кон Западот, верувам дека токму за тоа треба да биде кампањата, за задржување на западната насока во Романија“, им рече Дан на новинарите во неделата вечерта.
„… (и) разбирливо е да им се објаснат на луѓето дома недостатоците што ги имавме во нашите односи со тие институции. Тие произлегоа од наша сопствена вина што не бевме активни и подготвени.“
Кој е Џорџ Симион?
Џорџ Симион е лидер на крајно десничарската партија Алијанса за Унијата на Романија (AUR), политичка опција која во последниве години се профилираше како најгласен противник на естаблишментот во Романија.
Симион се позиционираше како глас на „обичните луѓе“ и остро ги критикува политичките елити, бирократијата на ЕУ, миграциската политика и ЛГБТК+ правата.
Поради неговата сличност и поддршка за американскиот претседател Доналд Трамп, тој е наречен и „романскиот Трамп“.
Како отворен обожавател на Доналд Трамп, тој често носи капа со натпис „Да ја направиме Америка повторно голема“.
Симион вели дека се надева дека ќе стане „претседател на MAGA“ на Романија.
Неговата партија AUR често користи традиционални и религиозни пораки и наоѓа поддршка кај конзервативниот дел од населението, особено во руралните средини.
Во европските медиуми, тој често се споредува со други десничарски популисти како што се Виктор Орбан и Џорџа Мелони, додека неговите домашни противници го обвинуваат за ширење теории на заговор, авторитарен стил и блискост со проруски ставови – иако Симион го негира ова и јавно го поддржува членството на Романија во НАТО и ЕУ.
Во 2022 година, Симион беше жесток критичар на Русија и поддржувач на Украина по почетокот на војната, но во меѓувреме го прифати ставот на Трамп кон конфликтот, барајќи договор и прекин на испраќањето оружје во Киев.
Во 2024 година, му беше забранет влез во Украина во траење од три години, пишува Политико.
Изборите од минатата година беа поништени
Романските претседателски избори се повторуваат по втор пат откако беа поништени во ноември минатата година поради наводна руска вмешаност.
Уставниот суд потоа ги поништи резултатите од првиот круг поради наводи за руско вмешување во корист на кандидатот на крајната десница Калин Георгеску.
Георгеску, познат по своите проруски и антинатовски ставови, изненадувачки освои 23% од гласовите, но набрзо беше исклучен од изборниот процес поради наводни неправилности во финансирањето на кампањата и ширењето дезинформации преку социјалните мрежи, особено преку TikTok.
По поништувањето на изборите, Георгеску поднесе жалби до домашни и меѓународни институции, вклучувајќи го и Европскиот суд за човекови права, но сите беа одбиени.
Во меѓувреме, романските власти започнаа кривична истрага против него за поттикнување дејствија против уставниот поредок и поддршка на фашистички групи, а нему му беше забрането да се кандидира на изборите.
Симион претходно изјави дека негова цел е да обезбеди „правда“ за Георгеску доколку победи на изборите. Тој не ја исклучи можноста да му помогне на Георгеску да стане премиер.
Социоекономска состојба погодна за раст на правото
Во 2025 година, Романија се соочува со длабоки социоекономски предизвици кои создадоа плодна почва за раст на крајната десница.
Иако се очекува умерен економски раст од околу 2,6% во 2025 година, земјата се бори со висока инфлација која би можела да остане над 5% и голем буџетски дефицит кој достигна 8% од БДП во 2024 година и се предвидува дека ќе остане на тоа ниво без значајни фискални реформи.
И покрај зголемувањето на платите и зголемената потрошувачка, многу граѓани сметаат дека економскиот напредок не се одразува на нивниот животен стандард.
Незадоволството е особено изразено кај младите луѓе и во руралните средини, каде што чувствата на исклученост и недоверба кон политичката елита се сеприсутни.
Оваа фрустрација е дополнително засилена од високата перцепција за корупција, неефикасност на владата и длабоко вкоренетиот клиентелизам и заробување на државата.