Европските влади се обидуваат да спречат енергетски прекини оваа зима, а дали ќе успеат ќе зависи од нешто над кое немаат контрола: времето.
Аналитичарите велат дека рускиот претседател Владимир Путин се надева на студена зима или подолг период на лут студ, откако го прекина извозот на гас во Европа поради европската поддршка за Украина.
Уште една студена зима како 2010/2011 година или подолг леден бран од Арктикот како „Ѕверот од исток“, кој ја погоди Западна Европа од Сибир во 2018 година, може да предизвика проблеми што може да ја ослабне европската решеност да и помогне на Украина.
„Енергетското оружје има еден куршум во цевката и тој само го испука“, рече Елиот А. Коен, воен историчар и безбедносен експерт во Центарот за стратешки и меѓународни студии на Универзитетот Џон Хопкинс.
„Европејците ќе го доживеат најлошото оваа зима“, изјави тој за АФП.
Во многу земји, домаќинствата се повикуваат да ја намалат температурата на термостатите, а бизнисите да ја намалат потрошувачката на енергија како дел од планот на ЕУ за намалување на потрошувачката на гас оваа зима за 15 отсто во споредба со просечната.
Во последните месеци, европските земји забрзано ги полнат стратешките резерви купувајќи гас по рекордни цени, меѓу другите, од Алжир, Катар, Норвешка и САД.
Европските магацини сега се речиси полни, до речиси 90 отсто капацитет, што е голема сигурност за потрошувачите и бизнисите кои се потпираат на гас за загревање домови, канцеларии и фабрики.
„Европа е во добра позиција да ја преброди зимата под нормални временски услови“, изјави за АФП Алиреза Нахви, научник во енергетската консултантска куќа Вуд Мекензи.
Генерално топло
Со оглед на тоа колку е во прашање, сезонските временски прогнози станаа многу важни, а трговците и креаторите на политики особено ги следат извештаите од Европскиот центар за среднорочни временски прогнози, финансиран од ЕУ.
Нивната служба за климатски промени Коперник произведува квартални прогнози кои ја проценуваат веројатноста за различни временски шеми на континентот, користејќи суперкомпјутер кој ги обработува податоците од националните метеоролошки служби.
„Бевме навистина зафатени во последните неколку недели“, рече Карло Буонтемпо, директор на Службата за климатски промени Коперник, пред објавувањето на нивната прогноза за ноември-јануари.
„Оваа година очигледно постои геополитички интерес за тоа прашање“, додаде тој.
Иако сѐ уште е рано да се даваат сигурни прогнози за зимата, првите индикации велат дека ќе биде генерално топло, но со ризик од рани студени бранови во ноември и декември.
„Кога почнува зимата, правецот на ветрот е важен. Ако имаме силни источни ветрови и снег над Европа од средината на ноември до декември, тоа секако ќе влијае на побарувачката на гас, цените и геополитиката“, објасни Буонтемпо.
Од друга страна, по рекордното топло лето во Европа, Атлантскиот Океан е потопол од вообичаено, поради што температурите би требало да бидат повисоки кога дуваат ветрови од запад.
„Останувам на фактот дека веројатно ќе биде генерално потопла зима, но постои поголема веројатност на почетокот да има постудени периоди“, додаде тој.
Ахилова пета
Меѓународната агенција за енергетика ја тестира способноста на Европа да ја помине оваа зима без руски гас.
Со просечни температури и под услов побарувачката на гас годинава да биде за девет отсто помала од просечната, тој смета дека континентот ќе ја помине зимата без поголеми нарушувања.
„Ако воопшто немаме руски гас, а зимата ќе биде околу 10 отсто поладна од просекот, тоа ќе изврши притисок врз европскиот гасен систем“, предупреди Гергели Молнар, аналитичар за гас на ИЕА.
Друг важен фактор ќе бидат нивоата на залихи. Иако складиштата сега се полни околу 90 отсто, не може да се искористи целиот тој гас.
Како што залихите се намалуваат, притисокот се намалува, што значи дека последните 30 проценти се тешки за користење.
Доцниот бран на студ во февруари или март, кога притисокот ќе биде низок, агенцијата во неодамнешниот извештај го опишува како „Ахилова пета на европската безбедност во областа на снабдувањето со гас“.
Молнар, исто така, нагласи дека времето е сè поважно за обновливите извори на енергија, кои сочинуваат сè поголем удел во европскиот енергетски микс.
„Епизодата што треба да се запамети е „Ѕвер од исток“, која навистина покажа колку системот за гас може да биде ранлив на силен студен бран“, рече тој.