И покрај повеќе од еден милион жртви, ноќни ракетни напади и напади со беспилотни летала врз украинските градови и бројни воени злосторства, еден факт останува непроменет – Русија сè уште официјално не ѝ објавила војна на Украина.
Кога ја започна тоталната инвазија во февруари 2022 година, рускиот претседател Владимир Путин го опиша она што го смета за брза операција и заземање на Киев како „специјална воена операција“.
Речиси три и пол години подоцна, Кремљ сè уште се држи до тој термин – води војна, но не ја нарекува така од страв од негативни реакции дома.
Последиците од официјално објавување војна би биле огромни
Официјалното објавување војна би имало далекусежни последици за руската економија и индустрија, а исто така би овозможило целосна мобилизација.
Но, дури и делумната мобилизација во септември 2022 година предизвика масовни протести во Русија, со што му стана јасно на Путин дека секој понатамошен чекор би носел сериозен политички ризик.
„Путин се заштити себеси со тоа што ги дистанцираше последиците од војната од мнозинството од населението“, изјави Каролин Хирд од Американскиот институт за проучување на војната за „Киев Индепендент“, додавајќи: „Но, штом воената состојба почне да се чувствува широко меѓу Русите, тогаш почнуваат вистинските проблеми за него“.
Според извештаите, неодамна имало немири во Кремљ по смелата операција „Пајажина“ во Украина, каде што тврдокорните наводно извршиле притисок врз Путин официјално да објави војна, што би овозможило вистинска одмазда и ескалација и би ѝ дало на руската влада широки овластувања целосно да ја воведе земјата во војна.
Но, експертите кои разговараа со „Киев Индепендент“ велат дека тоа е малку веројатно, тврдејќи дека индустријата и економијата на Русија веќе се во секој поглед во воен режим, дури и ако претставниците на Кремљ го негираат тоа, и дека Путин едноставно не може да ја ризикува својата моќ со започнување на она што би била длабоко непопуларна мобилизација.
Што би значело руско објавување војна?
Двата главни фактори што би излегле на виделина се руската економија и рускиот народ.
Целосната воена подготвеност би значела целосно насочување на економијата и нејзините работници кон одбраната и производството на оружје, и би овозможила целосна мобилизација за регрутирање на потребната работна сила за нивна употреба.
Се предвидува дека Кремљ ќе потроши 6,3% од својот БДП за одбрана оваа година – највисоко ниво од Студената војна – но сепак далеку под она што нормално би укажало на земја целосно мобилизирана за војна.
Спротивно на тоа, Украина потроши 34% од својот БДП за одбрана минатата година, додека британските воени трошоци надминаа 50% од БДП за време на Втората светска војна.
Истите овие бројки ги цитираше рускиот амбасадор во Велика Британија, Андреј Келин, во интервју за CNN минатата недела како доказ дека Русија всушност сè уште води „специјална воена операција“, а не војна.
Експертите не се убедени.
„Руската економија веќе е во војна, а 6,5% од БДП потрошени за одбрана во 2025 година е веројатно потценето“, изјави за Kyiv Independent Федерико Борсари, експерт за одбрана во Центарот за анализа на европската политика со седиште во Вашингтон.
„Производството на одбранбена опрема во клучните сегменти на капацитети како што се беспилотни летала, ракети и оклопни возила е во полн ек, со до три смени на работници дневно.“
Русија драматично го зголеми производството на оружје во последните месеци, бидејќи ги осиромашува своите залихи.
Според податоците на украинското воено разузнавање (HUR) што ги виде „Киев Индепендент“ претходно овој месец, производството на балистички ракети, на пример, се зголемило за најмалку 66% во изминатата година.
Хирд се согласува со анализата на Борсари, велејќи дека масовното зголемување на производството на одбранбена опрема е знак дека, и покрај тврдењата на Русија дека не е во војна, нејзините намалени залихи се прилично јасен знак дека се.
„Не е како Русија да има тајна залиха на оружје во позадина што некако може да ја отклучи и ослободи во Украина. Русија веќе води тотална војна во Украина, така што навистина нема многу што да се направи од нивна страна“,рече таа.
Прашањето за човечките ресурси
Една клучна област каде што објавувањето на тотална војна против Украина би можело значително да ја зголеми способноста на Русија да води војна е работната сила.
За време на секоја целосна инвазија на Украина, Путин се воздржуваше од целосна мобилизација, свесен за домашната реакција што би ја предизвикала.
Наместо тоа, Кремљ едноставно им плаќаше на луѓето да се борат, нудејќи огромни бонуси за регистрација за да ги охрабри да волонтираат, метод што досега успеа да ги надомести огромните загуби што ги претрпе војската, но кој многу експерти го сметаат за неодржлив.
„Во однос на работната сила, Русија сè уште има значителен фонд на население од кој може да се црпи, барем во блиска иднина, особено во периферните региони“, рече Борсари.
„Сепак, овој фонд можеби нема да биде доволен за да се одржи сегашното темпо на загуби, со илјадници жртви секоја недела, по првата половина од 2026 година.“
Без крај на војната на повидок, тој претстоен рок веројатно ќе претставува огромна дилема за Путин – како да се најдат доволно луѓе за борба без да се изгуби власта?
„Тие се свесни за огромните ризици што се вклучени, а Путин е доста воздржан од ризик“, изјави за „Киев Индепендент“ Рихор Нижникау, експерт за Русија во Финскиот институт за меѓународни односи.
„Се очекува целосна мобилизација да има дестабилизирачки ефект врз режимот на Путин, веќе заболената руска економија и сигурно ќе го наруши сегашниот јавен консензус за војната“.
Геополитички аспект
Објавувањето војна на Украина би имало и меѓународни последици за Путин, рече Шеа.
„Тој повеќе нема да може да се преправа пред (американскиот претседател Доналд Трамп и (специјалниот претставник на САД) Стив Виткоф дека е првенствено заинтересиран за делумна победа со заземање само на регионот Донецк и Крим“, рече тој.
„Тој, исто така, минатата недела во Санкт Петербург рече дека Русија не е закана за НАТО и дека НАТО се вооружува без причина. Но, формалното руско објавување војна ќе испрати сосема спротивна порака“.