Претседателите на Кина и Русија, Си Џинпинг и Владимир Путин треба да се сретнат за прв пат од почетокот на руската инвазија на Украина на овонеделниот самит на азиските лидери во Узбекистан.
Оваа средба ќе придонесе за зајакнување на нивната позиција во земјата и надвор од неа, но и за односот меѓу двете земји кои се спротивставуваат на либералните демократски вредности и се залагаат за посилно авторитарно владеење, пишуваат светските медиуми.
Деликатни моменти
Можна средба меѓу Си и Путин на самитот на Шангајската организација за соработка – политички, економски и безбедносен форум што се одржува на 15 и 16 септември – може да сигнализира зајакнување на односите меѓу двете сили кои се повеќе се соочуваат со тензии со Западот, пишува АП.
Состанокот доаѓа во деликатно време за двајцата лидери, истакнува АП, додавајќи дека Путин се справува со економските и политичките последици од неговата војна во Украина што ја остави Русија изолирана, додека Си се соочува со растечки тензии со Западот околу статусот на Тајван и третманот на Ујгурите и другите, главно муслимански, етнички групи.
Експертите веруваат дека руските и кинеските лидери можеби се надеваат дека состанокот ќе помогне да се зајакнат нивната позиција дома и во странство, бидејќи, нагласува Асошиејтед прес, Русија и Кина се повеќе ја усогласуваат својата надворешна политика за да се спротивстават на либералните демократски сили во Азија, Европа и пошироко заговарајќи авторитарно владеење со цврсти граници.
Путин и Си последен пат се сретнаа на Олимписките игри во Пекинг во февруари, неколку дена пред Кремљ да испрати војници во Украина.
Двајцата претседатели го надгледуваа потпишувањето на договорот во кој се нагласува дека односите меѓу партиите нема да имаат „ограничувања“.
Сепак, останува нејасно дали Си бил свесен за плановите на Русија да ја нападне Украина во тоа време, истакнува Асошиејтед прес и додава дека Кина, нудејќи ја својата премолчена поддршка на руската воена кампања, се обидела да изгледа неутрално и да ги избегне можните последици од поддршка на руската економија во услови на меѓународни санкции.
Иако Москва и Пекинг ја отфрлија можноста за воен сојуз во минатото, Путин рече дека таквата перспектива не може да се исклучи.
Тој, исто така, истакна дека Русија споделува високо чувствителни воени технологии со Кина, што помогна значително да ги зголеми нејзините одбранбени способности.
Комплименти од пријателите
Очекуваниот состанок меѓу Си и Путин на самитот на Шангајската организација за соработка (SCO), група од осум нации во која се вклучени и Индија, Пакистан и четири централноазиски земји, ќе биде прва средба меѓу двајцата лидери од почетокот на руската инвазијата на Украина и ја сигнализира важноста за зајакнување на односите за Кина, посочува Си-Ен-Ен.
Можната посета на Централна Азија, исто така, ќе биде прво официјално патување на Си во странство по две и пол години, откако започна пандемијата на коронавирусот.
Тоа доаѓа и само неколку недели пред големиот политички состанок во Пекинг, каде што се очекува Си да ја прекине традицијата и да преземе трет мандат на власт, зацврстувајќи ја својата улога како најмоќен кинески лидер во последните децении.
Алфред Ву, вонреден професор на Националниот универзитет во Сингапур, рече дека одлуката на Си да направи ретко патување само неколку недели пред 20-тиот конгрес на Комунистичката партија на Кина може да се толкува како знак на довербата и силата на лидерот, што покажува дека повеќето одлуки се за неговиот трет мандат „најверојатно решени“.
Ву рече дека не е изненадувачки што Кси избрал да се сретне со Путин наместо лидерите од САД или Европа на неговото прво патување во странство по пандемијата.
„Ако оди во САД или Европа, веројатно ќе се соочи со многу предизвици. Кога ќе отиде кај Путин, рече Ву, ќе добие секакви пофалби од неговиот, како што претходно го нарекуваше „најдобриот и најдраг пријател“.
Кина, нагласува Си-Ен-Ен, одби да го осуди нападот на Русија врз Украина, додека кинеските енергетски компании купуваа руски енергетски резерви.
Рускиот енергетски гигант Газпром на 6 септември објави дека потпишал договор за плаќање на испораката на гас за Кина во домашни валути – јуани и рубља наместо во долари – развој што Путин го спомена во својот говор на Источниот економски форум еден ден подоцна.
Симболиката на кинеско-рускиот сојуз
Минатонеделната економска конференција во Владивосток на далечниот исток на Русија беше можност Путин да ја објави можноста за лична средба со неговиот кинески колега на состанокот во Узбекистан, со цел проширување на односите со Кина, кои тој ги нарекува „стабилна и доверлива партнер“, пишува The New York Times.
Економската конференција, посочува весникот, опфатила дискусии за изградба на предложен гасовод до Кина, кој би се снабдувал со природен гас од сибирските наоѓалишта, кој претходно бил наменет за европските земји.
На сесијата со прашања и одговори на 7 септември, Путин рече дека Москва и Пекинг се договориле за главните параметри на новиот гасовод, додека Русија, од своја страна, понуди геополитичка поддршка за Кина во врска со ескалацијата на тензиите околу Тајван. Исто така, овој месец Русија беше домаќин на кинески војници за воени вежби на далечниот исток на Русија.
Личната средба меѓу Путин и Си, според Њујорк тајмс, би можела да понуди дополнителна симболика на кинеско-рускиот сојуз кој се противи на светскиот поредок предводен од Западот.
Клуб на антизападни „диктатори“
На самитот на Шангајската организација за соработка, која не привлече глобално внимание од нејзиното формирање во 1996 година, на авторитативните светски лидери како Путин и Си ќе им се придружи Ебрахим Раиси, претседателот на Иран, кому ќе му биде понудена позицијата на целосен член, според Тајмс.
Покрај Кина и Русија, ШОС вклучува Индија и пет постојани членки – Пакистан, Таџикистан, Казахстан, Киргистан и Узбекистан.
Нивните лидери, додава лондонскиот весник, ќе се сретнат во четврток во древниот узбекистански град Самарканд, на стариот трговски пат „Патот на свилата“.
Меѓународната федерација за човекови права ја опиша ШСО како „инструмент за прекршување на човековите права“, а други критичари ја гледаат како сојуз на моќни луѓе кои, како што истакнува „Тајмс“, делат одвратност кон Западот и неговите либерални општествени вредности.
Освен Иран, од „држава набљудувач“ во полноправна членка најверојатно наскоро ќе биде промовирана и Белорусија, уште една друга параја, нагласува лондонскиот весник, додавајќи дека има информации дека и Турција, членка на НАТО, размислува за апликација.
Моментално е еден од „партнерите за дијалог“ на Шангајската организација за соработка, а оваа недела статусот ќе им биде понуден на Саудиска Арабија и Катар.
„Започна како лабава група која не правеше ништо повеќе од тоа што им дозволуваше на своите членови да разговараат… Сега добива членови и расте, почнува да се појавува како институција со поголем капацитет и тежина“, рече Чарлс Купчан, член на американскиот Совет за надворешни односи и професор на Универзитетот Џорџтаун.
Некои западни набљудувачи ја опишуваат оваа група како „клуб на диктатори“ со намера да го избрише западното влијание од евроазиското срце.
Сепак, тој може да има уште поголеми амбиции, пишува Тајмс со оценка дека „денес геополитичкиот поредок се менува, војната беснее во Европа, а кинескиот „автократски клуб“ може да го понуди првиот поглед на новиот антизападен светски поредок. “.
Путиновата оска на автократи
Путин посветува многу време и енергија на култивирање на нова оска на автократи каде Москва сè поблиску соработува со Кина, Северна Кореја и Иран, додека западните земји го минимизираат овој развој на сопствен ризик, вели колумнистот на Вашингтон пост, Џош. Рогин, истакнува.
Откако Русија ја започна својата инвазија на Украина во февруари, Москва, Пекинг, Пјонгјанг и Техеран работат на подобрување на нивната соработка, напиша Рогин во колумната Opinion, додавајќи дека овие диктатори, споделувајќи антизападни цели, наоѓаат нови начини за соработка. и на тактички и на стратешки план.
Руско-кинеското стратешко партнерство што Путин и Кси го склучија во февруари во Пекинг се забрзува, како што истакнува колумнистот на Вашингтон пост, воената, енергетската и финансиската арена.
Двајцата лидери ќе се сретнат во средината на септември во Узбекистан за да го унапредат нивното заедничко ветување од февруари за изградба на руско-кинеско партнерство „супериорно од политичките и воените сојузи од ерата на Студената војна“.
Некои официјални лица и експерти посочуваат дека има добри причини да се верува дека последните напори на Москва за изградба на автократски блок против Западот нема да успеат, наведувајќи, меѓу другото, дека диктаторите имаат проблем да си веруваат еден на друг додека растечката зависност на Русија од Кина е голем долгорочен проблем за Путин.
И покрај тоа, напиша Рогин, Западот не може да ги игнорира знаците дека автократите се повеќе се организираат – на начини кои ги загрозуваат американските и европските интереси.