2023 година беше обележана со две војни, во Европа (руска агресија против Украина) и на Блискиот исток (израелско-палестински конфликт).
Тие конфликти би можеле да се прошират во 2024 година, но годината што претстои носи нови предизвици и потенцијални ризици.
Магазинот „Тајм“ ги издвои десетте најголеми глобални ризици во 2024 година.
САД против самите себе
И додека американската војска и економија остануваат исклучително силни и стабилни, американскиот политички систем е понефункционален од која било друга напредна демократија.
Во 2024 година проблемот би можел да стане уште поголем.
Претседателските избори ќе ја продлабочат политичката поделба во земјата, ќе ја тестираат американската демократија до степен што нацијата не ја доживеала 150 години и ќе го поткопа кредибилитетот на САД на меѓународен план.
Со оглед на тоа што исходот од гласањето во моментов е невозможно да се предвиди, единствената сигурност е штетата на американското општество, политичките институции и меѓународната положба.
Во кризен свет, изгледите за победа на Трамп ќе ја ослабат позицијата на Америка на глобалната сцена бидејќи републиканските законодавци ги прифаќаат неговите надворешнополитички позиции, а сојузниците и противниците на Америка се обидуваат да се заштитат од неговата штетна политика.
Блискиот исток на работ
Борбите во Газа ќе продолжат во 2024 година, со реални ризици од ескалација во поширока регионална војна.
Конфликтите би можеле подиректно да ги вклучат САД и Иран, а тоа би имало неразбирливи последици за глобалната економија, проширување на геополитичките и политичките поделби и поттикнување на глобалниот екстремизам.
Врвните израелски лидери ветија дека ќе ја „отстранат“ заканата од Хамас и Хезболах.
Доколку Израел превентивно го нападне Хезболах, американската војска ќе обезбеди поддршка, а Иран ќе му помогне на Хезболах, неговиот најважен регионален застапник.
Милитантите Хути во Јемен исто така го следат патот на ескалација, а шиитските милиции кои дејствуваат во Ирак и Сирија ги засилија нападите врз американските бази со благослов на Техеран.
Ниту една земја вклучена во конфликтот во Газа не сака избувнување на регионален конфликт, но непредвидливоста на вклучените актери и неизвесноста на ситуацијата се причина за загриженост.
Украина ќе биде поделена
Руската инвазија на Украина останува историски неуспех. НАТО го зајакнаа новите членки Финска и Шведска.
ЕУ го отвори процесот за членство на Украина, Русија се соочува со нови санкции, а половина од нејзиниот имот е замрзнат.
Европа повеќе не купува руска енергија.
Но Украина оваа година де факто ќе биде поделена, а Русија сега ја има иницијативата на бојното поле и материјалната предност.
2024 година е пресвртната точка во војната: ако Украина не ги реши проблемите со работната сила, не го зголеми производството на оружје и не воспостави реална воена стратегија, нејзините територијални загуби би можеле да се покажат трајни и да се прошират.
Киев претрпе голем удар поради падот на политичката и материјалната поддршка од САД, а изгледите за европска помош не се многу подобри.
Поради сите овие причини, Киев ќе преземе поголеми воени ризици оваа година, вклучително и напади врз повеќе цели во Русија кои предизвикуваат невидени руски одговори и би можеле да ја вовлечат НАТО алијансата во конфликт.
Нерегулирана вештачка интелигенција
Технологијата ќе го преземе управувањето со вештачката интелигенција во 2024 година, бидејќи регулаторните напори се намалуваат, технолошките компании остануваат главно неограничени, а многу помоќните модели и алатки за вештачка интелигенција се шират надвор од контролата на националните влади.
Непријатели на Америка
Во 2024 година, Русија, Северна Кореја и Иран ќе ги зајакнат меѓусебните способности и ќе дејствуваат на сè покоординирани и деструктивни начини на глобалната сцена.
Во исто време, сојузниците на САД како Украина, Израел и (потенцијално) Тајван би можеле да ги вовлечат САД во конфликти што сакаат да ги избегнат.
Нема закрепнување на кинеската економија
Отсуство на неверојатно олабавување на контролата на власта на претседателот Си Џинпинг или радикална промена кон опсежни и структурни реформи, кинеската економија ќе биде ранлива до 2024 година.
Неуспехот на Пекинг да го реформира потрошениот модел на економски раст, финансиската слабост на земјата и кризата на јавната доверба ќе ги открие недостатоците во лидерските способности на Комунистичката партија на Кина и ќе го зголеми ризикот од социјална нестабилност.
Борба за нови суровини
Новите суровини, минерали и благородни метали ќе бидат клучни компоненти во речиси секој сектор што ќе го поттикне растот, иновациите и националната безбедност во 21 век, од чиста енергија до напредни компјутери, биотехнологија, транспорт и одбрана.
Оваа година, владите ширум светот ќе ја засилат употребата на индустриски политики и трговски ограничувања што го попречуваат протокот на критичните суровини.
Глобален инфлаторен шок
Глобалниот инфлациски шок што започна во 2021 година ќе продолжи да ги одредува економските и политичките случувања во 2024 година.
Високите каматни стапки предизвикани од тврдоглавата инфлација ќе го забават растот ширум светот, а владите ќе имаат мал простор да го стимулираат растот или да одговорат на шокови, зголемувајќи го ризикот на финансиски стрес, социјални немири и политичка нестабилност.
Клима и Ел Нињо
По четиригодишна пауза, моќното климатско нарушување на Ел Нино ќе го достигне врвот во првата половина од оваа година, што ќе донесе екстремни временски настани кои водат до несигурност на храна, намалување на снабдувањето со вода, нарушување на логистиката, ширење на болести и миграција на гориво и политичка нестабилност, особено во земјите кои се веќе ослабени од пандемијата и шоковите на цената на енергијата и храната предизвикани од војната во Украина.
Ризични деловни потези
Клиентите, вработените и инвеститорите ги донесоа американските културни војни во корпоративните канцеларии, а сега судовите, државните законодавни тела, гувернерите и активистичките групи, главно конзервативните, ќе возвратат.
Компаниите фатени во политички и правен вкрстен оган ќе се соочат со поголема неизвесност и зголемени трошоци.
Најголеми ризици: Односите меѓу САД и Кина и порастот на популизмот во Европа
Ова ќе биде уште една турбулентна година за односите меѓу САД и Кина, особено поради Тајван и технолошката конкуренција, но позитивно е што, барем засега, претседателите Бајден и Си се убедени дека подобро управуваните односи им служат на двете страни, пишува Тајм.
Европските популисти ќе продолжат да влеваат страв во европскиот политички естаблишмент, но ограничените неуспеси на главните партии на изборите за Европскиот парламент, националните и локалните избори нема да го поништат европскиот политички поредок или да ги попречат амбициите на ЕУ обновени со Ковид-19 пандемијата и војната во Украина.