Информациите за финансирањето на невладините организации во Европската унија се неверодостојни и нецелосни, а резултатот е недостиг на транспарентност што го ограничува увидот во нивната улога во креирањето на политиката на Унијата, предупредува Судот на ревизори на ЕУ во извештајот.
Од 2021 до 2023 година невладините во секторите за кохезија, истражување, миграција и животна средина добиле 7,4 милијарди евра, утврдиле ревизорите.
Европската комисија им додели 4,8 милијарди евра, а земјите-членки 2,6 милијарди евра.
Доверлив преглед на доделените пари не е објавен, па затоа бројките треба да се земаат со претпазливост, нагласуваат ревизорите.
Информациите се објавуваат „фрагментирани“, а резултатот е нетранспарентност, открија тие.
Ваквата најава ја усложнува анализата која треба да покаже дали парите се „премногу концентрирани“ на мал број невладини организации, а го ограничува и увидот во нивната улога во креирањето на политиката на ЕУ, нагласуваат ревизорите.
Состојбата е малку подобрена во однос на претходниот извештај, но информациите за финансирањето на невладините организации од ЕУ кои се активни во внатрешната политика на Унијата се уште се неточни и нецелосни, се заклучува во извештајот.
Европската комисија не објавува „соодветно“ информации за одредени активности за застапување финансирани од ЕУ, како што е лобирањето.
Земјите-членки не ги следат парите што ЕУ ги доделува на невладините организации, ниту поднесуваат извештаи.
Дефиницијата за невладина организација се разликува од член до член и е регулирана со закони само во ретки случаи, предупредуваат ревизорите.
Според дефиницијата на ЕУ од 2024 година, невладините организации се независни од владата и работат на непрофитна основа.
„Дефиницијата претставува чекор во вистинската насока, но сама по себе не е гаранција дека невладините организации се правилно класифицирани во системот за финансиска транспарентност на ЕУ, бидејќи Комисијата ги прифаќа нивните самодефиниции и не ги проверува важните аспекти на нивниот статус“.
Според тоа, Брисел треба да провери дали владата значително влијае на невладината организација преку административните органи, како и дали невладините помагаат во застапувањето на комерцијалните интереси на земјата-членка, објаснуваат ревизорите.
„На пример, голем истражувачки институт беше класифициран како невладина организација, а неговото раководно тело беше составено исклучиво од владини претставници.
Нема механизми за проверка на изворите на финансирање за да се добијат корисни информации за тоа кој стои зад невладините, утврдиле ревизорите, а менаџерите „проактивно“ не проверуваат евентуални прекршувања на принципите на еднаквост пред законот и човековите права.
„Транспарентноста е клучот за кредибилното учество на невладините организации во креирањето на политиката на ЕУ“, нагласи Лаима Андикиене, член на Судот на ревизори.
Граѓаните мора да знаат кому и за каква цел се доделуваат пари од ЕУ, но и како се користат и дали примателите ги почитуваат вредностите на ЕУ, е заклучокот од извештајот.