Сиријците масовно бегаат од градот Хомс откако бунтовниците го зазедоа блискиот стратешки важен град Хама во блиц-офанзива што и нанесе тежок удар на владата на претседателот Башар ал Асад.
Лоциран јужно од Алепо, вториот сириски град, стратешкиот град Хама е клучот на патот кон Хомс, околу четириесет километри на југ, и до главниот град Дамаск, два големи града кои сè уште се во рацете на владата.
Во четвртокот вечерта, десетици илјади жители на Хомс, главно членови на алавитската заедница, во која е и претседателот Асад, побегнаа на западниот брег, според Сириската опсерваторија за човекови права (ОСДХ).
Бунтовниците предводени од екстремистичката исламистичка Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС) започнаа ненадејна офанзива на 27 ноември од нивното упориште во Идлиб, на северозапад, освојувајќи десетици места, поголемиот дел од Алепо на север, а сега и Хама.
Во непријателствата загинаа повеќе од 800 луѓе, според невладината организација.
„Она што се случи денеска“ во Хама е „привремена тактичка мерка, нашите сили се уште се блиску до градот“, рече сирискиот министер за одбрана Али Абасо за „прераспоредувањето“ на владините трупи.
Но, жителите на Хомс, третиот по големина град во Сирија, велат дека стравуваат од напредување на бунтовниците.
„Стравот владее со градот“, изјави за АФП Хајдар, жител на алавитска населба до која стигна телефонски, кој се обидува што побрзо да побегне во Тартус, упориште на алавитите на западниот брег, каде што веќе ги евакуирал своите родители.
Откако бунтовниците влегоа во Хама, жителите излегоа на улиците пеш или во долги колони автомобили, други ги поздравија бунтовниците и го запалија џиновскиот портрет на сирискиот претседател што висеше на зградата на општината.
Бунтовниците пукаа во воздух, други клекнаа да се молат, додека телата беа расфрлани по улиците.
Бунтовничката коалиција на Телеграм се пофали со „целосно ослободување на Хама“, а особено со ослободување на „стотици затвореници“ од централниот затвор.
Според организацијата OSDH, „повеќе од 200 воени возила“ на армијата тргнале од Хама за Хомс.
Воените дејствија се први од таков размер од 2020 година во земја опустошена од разорната граѓанска војна која остави половина милион мртви од 2011 година и ја подели на зони на влијание, со завојувани страни поддржани од различни странски сили.
Од 27 ноември, во борбите и гранатирањето загинаа 826 луѓе, вклучително и 111 цивили, според ОСДХ со седиште во Обединетото Кралство со огромна мрежа на извори во Сирија. Од тој вкупен број, 222 борци се убиени од вторникот околу Хама, објави ОДСХ.
ОН објавија 115.000 раселени лица за една недела.
Шефот на ОН, Антонио Гутереш повика на прекин на „масажот“ во Сирија, што е последица на „хроничниот колективен неуспех“ да се иницира политичко решение на конфликтот.
Реџеп Таип Ердоган, претседателот на Турција, кој е главен поддржувач на бунтовниците, го повика Асад, со поддршка на Русија и Иран, „итно“ да најде „политичко решение“.
По започнувањето на офанзивата на бунтовниците, Русија, која има бази во Сирија, започна воздушни напади врз областите под контрола на бунтовниците како поддршка на владините сили.
Благодарение на клучната поддршка на Русија, но и на Иран и на проиранскиот либански Хезболах, сириската влада го сврте бранот на војната во 2016 година со враќање на голем дел од територијата.
Денеска, ослабен од двомесечната отворена војна со Израел, Хезболах ја повтори својата поддршка за Асад.
Водачот на ХТС, Ахмед ал-Чарех, познат по неговиот борец Абу Мохамед ал Џолани, го повика соседен Ирак да остане настрана од конфликтот.
Во Алепо, голем северен град, жителите кои се вратија со бунтовничките трупи го прославија повторното обединување со своите најблиски.
„Неопислива радост“, рече Мохамед Џома (25), кој избега од градот и го остави своето семејство кога владата целосно ја презеде контролата врз Алепо во 2016 година.
Полицајците и војниците кои дезертирале сега се наредени пред канцелариите за да се пријават кај бунтовничките сили.
Лидерот на ХТС во видео порака рече дека нема да има „одмазда“ во Хама, бидејќи најави дека неговите борци влегле во градот „за да ја затворат раната отворена пред 40 години“.
Хама беше сцена на масакр во 1982 година под претседателство на Хафез Ал Асад, таткото на сегашниот претседател, за време на задушувањето на бунтот на Муслиманското братство.
„Загубата на Хама е многу тежок удар за сириската влада, особено по нејзиниот пораз во Алепо. Овде, армијата се обиде да ја сврти ситуацијата (…), но не успеа“, Арон Лунд, истражувач во „Century International“. “, изјави за АФП и додаде дека ХТС сега ќе се обиде да напредува понатаму, кон Хомс.
Сирискиот министер за одбрана Али Абас денеска изјави дека армијата е „сè уште блиску“ до Хама, бидејќи тој град во центарот на земјата бил заземен од бунтовниците.
Тој нагласи дека одлуката за префрлање на владините сили надвор од Хама е „привремена тактичка мерка“.
Нашите сили се уште се блиску до градот, рече Абас во изјавата што ја пренесе официјалната новинска агенција Сана.
Сириската армија се повлече од стратешки важниот град Хама бидејќи бунтовниците ја нарушија неговата одбрана, што претставува уште еден удар за претседателот Башар ал Асад.
Хама е еден од ретките градови што беше под целосна владина контрола за време на сириската граѓанска војна.
Сириската армија соопшти дека се повлече од Хама и зазеде позиции надвор од градот за да ги заштити животите на цивилите.
Соопштението дојде неколку часа откако борците на опозицијата влегоа во градот и се упатија кон центарот.
Хама е главниот сообраќаен јазол во Сирија кој го поврзува центарот на земјата со северот, истокот и западот. Се наоѓа на околу 200 километри северно од главниот град Дамаск.
Десетици илјади луѓе се раселени во новите конфликти кои започнаа со ненадејната офанзива на опозицијата на крајот на ноември.
Офанзивата ја предводи џихадистичката група Хајат Тахрир ал Шам, како и сириската милиција поддржана од Турција наречена Сириска национална армија. Нивното изненадувачко заземање на Алепо беше неверојатен успех и повторно го разгоре конфликтот кој во голема мера беше закочен во последните неколку години.
Следна цел на бунтовниците најверојатно ќе биде Хомс, третиот по големина град во земјата. Хомс се наоѓа на околу 40 километри јужно од Хама.