Во Кипар рано утрото се огласија сирените по повод 50 години од инвазијата на медитеранскиот остров од страна на турските сили, кој во меѓувреме е пресечен на два дела.
На јужниот дел на островот, кој е под контрола на Република Кипар, меѓународно призната земја и членка на Европската унија од 2004 година, сирените се вклучија во 5:30 часот по локално време, кога операцијата на турската армија наречена Атила започна во 1974 година, која освои една третина од територијата, предизвикувајќи раселување на околу 40 отсто од населението.
Тампон зоната патролирана од мировниците на ОН сега го минува островот од запад кон исток, со премини и гранични контроли што го делат југот со претежно кипарски Грци од северот на кипарските Турци.
Свеченост во спомен на загинатите војници
Пред годишнината, кипарските Грци, ветерани од инвазијата, изразуваат песимизам во врска со изгледите за повторно обединување. „Поминаа 50 години и сè уште нема решение и надеж“, изјави за АФП Деметрис Тумазис, кој бил одведен во Турција како воен заробеник во 1974 година.
Грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис вечер се очекува на Кипар за да присуствува на комеморацијата со кипарскиот претседател Никос Христодулидес.
Кипарскиот претседател претпладне треба да претседава со церемонијата во спомен на загинатите војници, по што ќе следи верска служба во селото Кокинотримитија, западно од Никозија, последната поделена престолнина во светот.
Подоцна, тој ќе учествува со Мицотакис во претседателската палата во Никозија на презентацијата на уметничкиот проект започнат во спомен на инвазијата.
Ердоган доаѓа на воената парада
На северот од островот, во самопрогласената Турска Република Северен Кипар (ТРСК), која ја признава само Анкара, атмосферата ќе биде сосема поинаква, празнична.
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган се очекува да учествува на комеморативни настани, вклучително и воена парада, под силно обезбедување.
ТРСК, која еднострано ја прогласи својата независност во 1983 година, останува под меѓународно ембарго и живее надвор од Турција.
Сè уште нема решение
По една деценија преговори, кои не успеаја да доведат до повторно обединување на островот, последниот претставник на ОН, колумбиската дипломатка Марија Ангела Олгуин Куелар, во отворено писмо на почетокот на јули напиша дека е неопходно да се „отстапи“ од минатите решенија и „размисли поинаку“.
Последната рунда преговори пропадна во 2017 година.
Претходно, кипарските Грци, на референдум во април 2004 година, го отфрлија планот за обединување поддржан од Обединетите нации.
Инвазијата на островот била предизвикана од обидот за државен удар на кипарските Грци, со поддршка на тогашната полковничка хунта во Атина, со цел да се обедини островот со Грција, на што жестоко се спротивставила заедницата на кипарските Турци.
Операција Атила
Операцијата Атила беше кулминација на периодот на конфликт во историјата на островот, британска колонија од 1878 година која стана независна во 1960 година.
Обединетото Кралство, Грција, Турција и кипарските водачи преговараа за оваа независност според сложениот устав дизајниран да ги гарантира правата на малцинството на кипарските Турци, кое тогаш броеше околу 18 отсто од населението.
Договорот за независност на Кипар забранува обединување со Грција или Турција, како и поделба, а Лондон, Атина и Анкара ги прави гаранти на независноста, територијалниот интегритет и безбедноста на островот.
Но, системот пропадна на крајот на 1963 година во контекст на насилство меѓу заедниците, што доведе до повлекување на кипарските Турци во енклави, кои веќе ја поделиа Никозија.