Украина и официјално стана кандидат за членство во Европската унија (ЕУ), што е прв чекор за приклучување кон блокот од 27 земји-членки.
Лидерите на ЕУ ја поддржаа Украина во нејзината намера да стане дел од европскиот блок, што украинскиот претседател Володимир Зеленски го кажува и бара со недели.
„Ова е победа. Ова го чекавме 120 дена. И 30 години“, рече Зеленски на каналот Телеграм по одлуката на лидерот на ЕУ.
Не е јасно кога би можеле да започнат пристапните преговори, но претседателката на Европската комисија, Урсула фон ден Лајен изјави дека процесот ќе се „заснова на заслуги“ и дека ќе се одвива според правилата.
Комисијата треба да разгледа што е направено на крајот на 2022 година.
Зеленски, исто така, предупреди дека Русија би можела да ги засили воените напади како одмазда за одлуката.
Што е ЕУ?
Европската унија е економски и политички сојуз на 27 европски земји, формиран по Втората светска војна.
Стоките, услугите и парите се движат слободно меѓу земјите-членки.
Граѓаните на ЕУ можат да живеат и работат каде било во блокот.
Има единствена европска валута, еврото, која ја користат повеќе од 340 милиони луѓе во 19 од 27-те земји-членки на ЕУ.
Заеднички стандарди се применуваат во сите земји-членки во повеќе области, како што се безбедноста на храната, земјоделството и правата за вработување.
ЕУ, исто така, доделува грантови на посиромашните европски региони за да помогне во зајакнувањето на нивната економија.
Зошто Украина сака да се приклучи?
Претседателот Володимир Зеленски го започна процесот за аплицирање за членство во ЕУ пет дена откако Русија ја нападна неговата земја во февруари 2022 година.
Тој побара веднаш да му биде дозволено да се приклучи, но процесот може да потрае со години.
Има финансиски придобивки од влезот во ЕУ.
Но, главниот мотив на Украина не е економски, тврди д-р Зак Пајкин од експертската група Центар за европски политички студии во Брисел.
„Членството во ЕУ цврсто ќе ја воспостави Украина како независна, суверена европска држава“, рече тој.
„Не само дел од рускиот свет“.
Како земјите влегуваат во ЕУ?
Прво, Европската комисија, извршното тело на ЕУ, проценува дали една земја е соодветна за кандидат.
Се анализира дали земјата има стабилна, демократска влада, ги почитува човековите права и има слободна пазарна економија.
Сите постоечки земји-членки на ЕУ мора да се договорат пред нова земја да стане кандидат.
Ако успее, земјата мора да ги усвои сите закони и регулативи на ЕУ. Ова обично трае со години.
И, конечно, земјата го потпишува пристапниот договор, кој мора да биде ратификуван од сите други земји од ЕУ.
Колку време е потребно за влез во ЕУ?
За неодамнешните членки Бугарија, Романија и Хрватска, целиот процес траеше од 10 до 12 години.
Албанија, Северна Македонија, Црна Гора и Србија се официјални кандидати со години, но нивниот пристапен процес се одолговлекува.
Турција стана кандидат во 1999 година.
Сепак, нејзините пристапни разговори беа прекинати поради загриженоста за состојбата на човековите права во земјата.
Украинскиот сосед Молдавија беше прифатена како кандидат истиот ден со Украина.
Грузија исто така аплицираше, но и беше кажано дека треба да спроведе дополнителни реформи.
Како Украина би се вклопила во ЕУ?
Најголема копнена маса од која било земја во ЕУ: 603.550 квадратни километри. Не сметајќи ги француските прекуморски територии
Петти по население: 44,13 милиони
Годишниот БДП на Украина по глава на жител е 3.724 долари – една деветина од просекот на ЕУ
Таа веќе и продава на Европската унија 30 отсто од сите житни култури што ги увезува
Какви се моменталните врски на Украина со ЕУ?
Од 2017 година, Украина може да тргува со земјите од ЕУ без да плаќа царински тарифи, според таканаречениот договор за асоцијација.
Земјата веќе плати пониски царински тарифи пред да се приклучи на длабокиот и сеопфатен договор за слободна трговија на Европската унија во 2016 година.
Како дел од подготовките за аплицирање за членство, Украина веќе промени многу закони и регулативи за да ги исполни стандардите на ЕУ.
Што друго треба да направи Украина?
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен вели дека „добри работи се направени“, но дека Украина мора да спроведе поважни реформи.
Тие вклучуваат воспоставување на владеење на правото, унапредување на човековите права, намалување на моќта на олигарсите и борба против корупцијата.
„Исто така, има потреба Украина да изгради целосна пазарна економија“, вели истражувачот Зак Пејкин, „што е тешко за поранешна советска република“.
Друг предизвик ќе биде да се стави ред во украинскиот правосуден систем, кој беше широко критикуван.
Како членството во ЕУ им помогна на новите членки?
Од влегувањето во ЕУ пред 15 години, националниот приход на Романија се зголеми за трипати, а на Бугарија двојно се зголеми.
ЕУ додели десетици милијарди евра за двете земји преку европските структурни и инвестициски фондови.
Го поддржува економскиот развој преку, на пример, изградбата на нови патишта и пристаништа.
Помеѓу 2014 и 2020 година Бугарија доби 11,2 милијарди евра, а Романија 35 милијарди евра.
Меѓутоа, Транспаренси интернешнал тврди дека голем дел од овие пари се изгубени поради корупција.
Бугарија останува на дното на скалата на ЕУ во однос на платите, здравството и образованието, но Романија напредуваше од втората најсиромашна во шестата најсиромашна земја.
Околу 1,5 милиони бугарски граѓани и четири милиони романски граѓани ја искористиле политиката на ЕУ за „слобода на движење“ за да патуваат во странство, според Светската банка.
Критичарите стравуваат дека овој „одлив на мозоци“ може да му наштети на идниот потенцијал на двете земји.
Како реагира Русија на можноста за членство на Украина во ЕУ?
Иако рускиот претседател Владимир Путин беше крајно критичен кон долгогодишната желба на Украина да се приклучи на воената алијанса на НАТО, тој инсистира дека „нема ништо против“ Украина да стане членка на ЕУ.
Сепак, неговиот портпарол Дмитриј Песков рече дека Кремљ ќе посвети „посебно внимание“ на извештајот, бидејќи ЕУ размислува да формира свои одбранбени сили.
„Се разгледуваат воените, одбранбените и безбедносните компоненти“, рече Песков.
„Ние, се разбира, сето тоа го следиме многу темелно.“
Украинскиот претседател Зеленски предупреди дека Русија може да се одмазди за потегот.
„Се разбира, треба да очекуваме зголемени непријателски активности од Русија“, рече тој.
„И не само против Украина, туку и против другите европски земји.“