И онака проблематичната економија на Египет се соочува со нови ризици бидејќи војната во соседниот Појас Газа се заканува да ги наруши приходите од туризмот и увозот на природен гас.
Заливските земји богати со нафта, кои во изминатата деценија постојано им помагаа на финансиите на Египет со девизни депозити во централната банка, неодамна се свртеа кон барање профитабилни инвестиции.
Сега, велат аналитичарите и банкарите, можеби повторно ќе дојдат на помош.
Војната во Појасот Газа, кој се граничи со египетскиот Синајски Полуостров, дојде откако последиците од руската инвазија на Украина и пандемијата на коронавирус веќе ги изложија долгорочните слабости во египетската економија.
Египет во голема мера се потпира на краткорочни инвестиции, приходи од туризам и дознаки за делумно покривање на хроничниот трговски дефицит, оставајќи го ранлив на надворешни шокови.
„Чувството во странство за Египет е толку слабо, а сега, она што се случува е последното нешто што му треба на Египет. Трета криза“, рече Моника Малик, економист во ADCB Bank во Абу Даби.
Откако огромното странско задолжување четирикратно го зголеми неговиот надворешен долг, на Египет му требаат повеќе од 28 милијарди долари само во 2024 година за да ги покрие отплатите.
Недостигот на девизи доведе до блокада на увезената стока вредна пет милијарди долари во пристаништата, како и проблеми за странските компании во враќањето на дивидендите, велат банкарите.
Доцнеа исплатите на државата за дел од увозот на пченица, како и на странските компании за нафта и гас.
Програмата на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) од три милијарди долари е доведена во прашање поради неподготвеноста на Египет да воведе флексибилен девизен курс и доцнењето во продажбата на државните средства.
Сите три главни рејтинг агенции го намалија кредитниот рејтинг на Египет уште под инвестициската оценка, во категоријата „ѓубре“.
Удар за туризмот
Пред кризата во Газа, египетскиот туристички сектор беше ретка светла точка, при што се очекуваше раст оваа година од 30 до 40 отсто, рече Моатаз Седки од Travco Holidays Egypt, голема компанија за управување со хотели и одморалишта.
Туризмот му донесе на Египет рекордни 13,63 милијарди долари во финансиската година до крајот на јуни, во однос на 10,75 милијарди долари една година порано, покажаа податоците на централната банка.
Досега, војната во Газа ги погоди популарните дестинации во Синај – Таба, Нувеиба, Дахаб и Шарм ел Шеик, иако остатокот од земјата е повеќе или помалку незасегнат.
Откажани се вкупно 10-12 отсто од резервациите за периодот од 7 октомври до крајот на април, иако пополнетоста на хотелите во октомври е зголемена за осум отсто во однос на октомври 2022 година, рече Седки.
„Зимата изгледа добро досега. Културниот туризам не е навистина погоден“, додаде тој.
„Бродовите за крстарење низ Нил меѓу Луксор и Асуан во шпицот на сезоната, Божиќ и Нова Година, се полни 80-90 проценти.
Египетскиот министер за туризам изјави за Ројтерс минатата недела дека влијанието на војната е ограничено на помалку од 10 отсто од резервациите.
Сепак, изгледите не се далеку од добри, рече Карим Ел-Минабави, претседател на Emeco Travel, тур-оператор во центарот на Каиро.
„Резервациите се одвиваат многу бавно и тоа е најзагрижувачката работа“, рече тој.
Прекини во снабдувањето со гас
Друг проблем што може да доведе до одлив на девизи е прекинот на увозот на природен гас од Израел, на кој Египет се потпира и за домашна потрошувачка и за профитабилен извоз.
На 9 октомври, Израел го прекина производството на своето гасно поле Тамар, а во еден момент гасот што оди во Египет беше целосно запрен, иако протокот продолжи во мали количини.
Испораките на гас за некои сектори кои се големи потрошувачи, како што е производството на вештачки ѓубрива, се намалени, велат два извори од секторот.
Пред конфликтот, Египет увезуваше 860 милиони кубни стапки дневно од Израел, околу 15 отсто од вкупниот гас во Египет, рече Сијамак Адиби, главен консултант и шеф на тимот за гас на Блискиот Исток во FGE.
Во исто време, надежите на Египет да го зголеми извозот на течен природен гас (LNG) во Европа избледеа, откако речиси ги запре од мај до септември, бидејќи владата воведе рестрикции за електрична енергија.
Египет дури и увезол малку ЛНГ, „што ја истакнува моменталната нерамнотежа на гасот во оваа северноафриканска земја“, рече Олумиде Аџаји, висок аналитичар на ЛНГ во LSEG.
Заливската помош?
Во светлината на конфликтот во Појасот Газа и ризикот од ширење на регионалните превирања, аналитичарите и банкарите велат дека земјите од Персискиот залив ја преиспитуваат својата неподготвеност во изминатите две години да ја поддржат економијата на Египет.
„Почувствував промена во расположението во Заливот, бидејќи пред Газа имаше многу малку трпение за Египет“, рече Малик.
Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати, Кувајт и Катар имаат вкупно 29,9 милијарди долари депозити во египетската централна банка и позајмиле уште 16 милијарди долари во други форми на кредит.
Двајца банкари од Каиро изјавија дека имаат извештаи дека земјите од Персискиот залив размислуваат за можен пакет финансиска помош кој ќе вклучува дополнителни депозити во готовина и поддршка за египетската валута во случај на девалвација.
Непотврдени извештаи во египетските медиуми минатиот месец велат дека земјите од Заливот преговараат за депонирање на уште пет милијарди долари.
Портпаролот на египетската влада одби да коментира за потенцијалната помош од Заливот, а саудиските и емиратите не одговорија на прашањата на Ројтерс, пишува РСЕ.