НА 11 јануари, само седум недели откако беше првпат потврдена варијантата омикрон, Светската здравствена организација (СЗО) предупреди на бран на инфекција што се шири од запад кон исток низ целиот свет.
50 од 53 земји во Европа и Централна Азија пријавиле случаи на омикрон, рече Ханс Анри Клуге, регионален директор на СЗО за Европа.
Во последните недели, земјите во Европа и ширум светот ја почувствуваа целосната сила на бранот на сојот Омикрон.
Во Обединетото Кралство, која објави најголем број заразени, дневниот број на случаи достигна врв на повеќе од 160.000. Тамошните научници велат дека сите нации се соочуваат со истиот проблем: големата брзина со која варијантата се шири, пишува Nature.
И додека СЗО и други сугерираат дека огромен број омикронски инфекции би можеле да го сигнализираат крајот на пандемијата, некои научници предупредуваат дека ситуацијата останува нестабилна и дека е тешко да се предвиди што ќе се случи.
„Се движи толку брзо што дава многу малку време да се подготви каков било одговор. Затоа, одлуките треба да се носат во голема неизвесност“, рече Греам Медли, моделер за заразни болести во Лондонската школа за хигиена и тропска медицина, кој ја советува владата на Велика Британија.
Брзо проширување
Бројот на инфекции со омикрон може да се удвои за помалку од два дена, што е значително побрзо од претходните варијанти на САРС-КоВ-2.
„Не сме ја виделе таа брзина досега“, додава Кристина Пагел, аналитичар на здравствени податоци од Универзитетскиот колеџ во Лондон.
„Дури и да можете да ги вакцинирате сите луѓе, потребни се две недели за да стапи на сила вакцината, а дотогаш е предоцна“, вели тој.
Во раните денови на пандемијата, научниците можеа да претпостават дека повеќето луѓе ширум светот беа подеднакво подложни на инфекција бидејќи Ковид беше нова болест и немаше достапна вакцина. Но, 12 месеци различни стратегии за вакцини, како и променливите стапки на инфекција и закрепнување, оставија разновиден имунолошки пејзаж.
„Веројатноста дека инфекцијата ќе хоспитализира некого е апсолутно клучен параметар“, вели Марк Вулхаус, епидемиолог за заразни болести на Универзитетот во Единбург во Велика Британија, кој исто така ја советува владата.
„Кога правите такви проценки, треба формално да ги приспособите за секоја популација за која сте заинтересирани“, додаде тој.
Опаѓање на заштитата
Намалената заштита од инфекција што ја нудат вакцините против омикрон, исто така, ја комплицира сликата.
Лабораториските студии покажаа дека вакцините со МРНК предизвикуваат малку антитела против оваа варијанта, пишува Nature.
„Вирусите со инактивиран вирус би можеле да го зајакнат поширокиот имунитет кој би реагирал на поширок опсег на соеви бидејќи ќе предизвика имунолошки одговор против вирусните протеини“, вели Вулхаус.
Иако вакцините веројатно ќе продолжат да штитат од тешки симптоми, вели Паџел, инфекциите ќе продолжат да се шират.
„Мислам дека претпоставката е дека ниту една вакцина нема да ви даде долгорочна заштита од инфекција“, вели тој.
„Не мислам дека вакцините се начинот на кој ќе заврши оваа пандемија“, вели Џулијан Танг, консултант за виролог во Кралската болница Лестер.
Кога ќе заврши пандемијата?
Па, како ќе заврши пандемијата? Не со омикрон, предвидуваат научниците.
„Ова нема да биде последната варијанта, така што следната варијанта ќе има некои други карактеристики“, вели Медли.
Бидејќи вирусот најверојатно нема целосно да исчезне, Ковид неизбежно ќе стане ендемска болест, велат научниците.
Транзицијата кон ендемичноста или „живеењето со вирусот“ без ограничувања и заштитни мерки е тешко да се моделира со каква било точност, вели Себастијан Фанк, епидемиолог од Лондонската школа за хигиена и тропска медицина.
За Вулхаус, ковидот навистина ќе стане ендемична болест само кога повеќето возрасни ќе бидат заштитени од тешка инфекција бидејќи биле изложени на вирусот повеќе пати и на тој начин развиле природен имунитет.
„Ќе бидат потребни децении, што значи дека многу постари луѓе ќе останат ранливи и можеби ќе треба да продолжат со вакцинација“, додава тој.
Нема гаранции дека следната варијанта ќе биде поблага, но Танг вели дека досега била шема.
„Овој вирус станува се поблаг и поблаг со секое повторување“, заклучува тој.