Во неделата вечерта, под закрила на широко распространети воздушни напади, Израел изврши напад врз градот Рафах во опколениот Појас Газа.
Израел соопшти дека ослободил двајца израелско-аргентински заложници киднапирани од Израел во напад предводен од Хамас на 7 октомври за време на операцијата.
Локалните здравствени власти објавија дека во воздушните напади загинале најмалку 67 палестински цивили и биле урнати неколку станбени згради и најмалку една џамија.
Аргентинскиот претседател Хавиер Мајли на социјалните мрежи му се заблагодари на Израел за ослободувањето на двајцата заложници кои имаат двојно државјанство.
Во интервју за американската телевизиска мрежа ABC, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во неделата изјави дека има намера „да ги победи преостанатите терористички баталјони во Рафа, кој е последниот бастион“, што укажува на копнена инвазија на тој град на самата граница со Египет е неизбежна.
Плановите на Израел за копнена инвазија предизвикаа меѓународна критика, а хуманитарните агенции и клучните сојузници повикаа на воздржаност.
Зошто Израел започна воена кампања во Газа?
На 7 октомври 2023 година, Хамас започна напад врз Израел од Појасот Газа. Според израелските проценки, во нападот на милитантната група, која САД, Германија, Израел, ЕУ и други земји ја класифицираат како терористичка организација, загинале околу 1.200 луѓе.
Покрај тоа, Хамас киднапираше и зеде околу 230 заложници во Појасот Газа, со кој групата управува од 2007 година.
Како одговор, Израел започна воздушна и копнена офанзива против Хамас на територијата.
Повеќе од 28.000 Палестинци се убиени во операцијата досега, според Министерството за здравство на Хамас, а околу 1,9 милиони палестински цивили биле принудени да ги напуштат своите домови.
Според ОН, повеќе од 85 отсто од Палестинците кои живеат во Појасот Газа сега се внатрешно раселени.
Што би значела копнената операција за населението во Рафах?
Од 7 октомври, Израел постојано ги прошируваше копнените операции во Газа на југ, оставајќи го Рафах како едно од последните засолништа за повеќе од половина од 2,3 милиони жители на енклавата кои бегаат од насилството.
Бројот на луѓе во градот, кој пред војната имаше речиси 300.000 жители, порасна на околу еден и пол милион.
Многу бегалци живеат во импровизирани кампови и засолништа на ОН.
Рафа се наоѓа веднаш до египетската граница, односно во близина на единствениот преостанат граничен премин во затворената Газа кој се уште е делумно пропустлив.
Египет неодамна ја засили безбедноста на своите граници поради загриженоста дека израелската операција би можела да предизвика масовна миграција на Газанците на неговата територија.
Египетскиот министер за надворешни работи Самех Шукри во неделата предупреди дека понатамошната ескалација во Рафах ќе има „катастрофални последици“, бидејќи неговата влада се закани дека ќе се повлече од деценискиот мировен договор со Израел доколку продолжи копнената офанзива.
Дали има безбедни зони на север?
Во меѓувреме, израелскиот премиер Нетанјаху најави дека на Палестинците во Газа кои сакаат да го напуштат Рафах ќе им биде овозможен „безбеден премин“ до „областите што ги исчистивме северно од Рафах“.
„Разработуваме детален план“, додаде тој.
Деталите за тој план се уште не се објавени.
Останува нејасно каде би можеле да бидат таквите „безбедни зони“, за да се гарантира безбеден премин и дали областите би биле погодни за сместување на стотици илјади бегалци.
Сателитскиот центар на Обединетите нации УНОСАТ проценува дека 30 отсто од сите структури во Газа се оштетени откако Израел ја започна својата војна против Хамас.
Се наведува дека „најзначајното зголемување на штетите“ е во северниот централен гувернер на Газа и во јужната провинција Кан Јунис.
Друго истражување, направено од научници од универзитетите во Њујорк и Орегон, проценува дека повеќе од половина од зградите во Газа се уништени.
Што велат САД за планираната офанзива на Рафах?
Американскиот претседател Џо Бајден му рече на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во неделата дека „воената операција во Рафа не треба да продолжи без кредибилен и остварлив план за обезбедување безбедност и поддршка за повеќе од еден милион луѓе кои се таму“.
Додека САД го поддржуваа Израел во неговата кампања за искоренување на Хамас, претседателот Бајден постојано повикуваше на воздржаност во последните недели.
Тој во декември предупреди дека Израел ризикува да ја загуби поддршката поради „недискриминирачкото бомбардирање“ на Газа.
Овој месец, американскиот претседател им рече на новинарите дека „реакцијата во Појасот Газа е прекумерна“.
Како реагира ЕУ?
Високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел, во саботата на X ја изрази својата загриженост за можна израелска копнена офанзива на Рафах.
Тоа „ќе доведе до неискажлива хуманитарна катастрофа и сериозни тензии со Египет“.
Тој додаде дека „продолжувањето на преговорите за ослободување на заложниците и прекинот на непријателствата е единствениот начин да се спречи крвопролевање“.
На прес-конференција во понеделникот, Борел изрази неверување во повиците на Нетанјаху за евакуација на цивилите од Рафах и го постави прашањето:
„Треба да се евакуираат – и каде? До Месечината? Каде ќе ги евакуираат тие луѓе?“
Дали офанзивата во Рафах ќе ги наруши преговорите за заложници?
Во текот на викендот, висок функционер на Хамас рече дека израелската копнена офанзива на Рафах ќе ги „уништи“ тековните преговори за заложници.
Се верува дека околу 100 заложници сè уште се во Газа, иако бројките е тешко да се проверат.
Според израелските власти, се верува дека се мртви околу 30 заложници. По договорот за привремен прекин на огнот во ноември 2023 година, со посредство на Катар, ослободени се 105 заложници, пренесува ДВ.