Во не толку далечна иднина, роботите би можеле да ги потсетуваат постарите луѓе кои живеат сами да земаат лекови, да им читаат книги и да им понудат метафорично рамо за плачење.
Имајќи предвид дека стареењето на населението во Европа може да го зголеми товарот на здравствените услуги, уделот на постарите луѓе во вкупното население се очекува значително да се зголеми во наредните децении, роботите би можеле да се покажат како корисно решение.
Неколку роботи се развиваат за да станат придружници за да им помогнат на постарите да живеат подолго сами.
– Роботиката е неопходна во здравствениот сектор и за старите лица затоа што за 20 до 30 години нема да има доволно луѓе да се грижат за постарата популација – вели Естибализ Арзоз-Фернандез, проект менаџер и заменик координатор на заедничкиот проект ЕУ-Јапонија, наречен ACCRA (АКРА).
Тоа се Astro и BUDDY
Еден од роботите што се создадени да помагаат во самостоен живот е BUDDY. Тој е со средна висина, има изразено лице и може да се движи и да зборува.
Истражувачите од проектот ACCRA ги собрале постарите луѓе и нивните негуватели за да им помогнат да го конструираат овој и уште еден робот.
– Постарите навистина се чувствуваа како некој да е со нив и не се чувствуваа осамено. Веруваме дека овој робот ќе им го подобри квалитетот на живот – вели Арзоз-Фернандез.
BUDDY може да се сеќава на состаноците, да чита на глас е-книги, да обезбедува когнитивна стимулација како прашалници по математика, да остварува видеоповици со пријателите и семејството, да ги вклучува и исклучува домашните апарати и да патролира низ домот за безбедносни цели.
Овие карактеристики би можеле да им помогнат на луѓето со рани знаци на недостаток на независност да живеат подолго сами, вели Арзоз-Фернандез, кој исто така води проект во Триалог со седиште во Париз кој ги советува компаниите и институциите од јавниот сектор за нови иновации.
Учесниците изјавија дека двата најважни аспекти на роботот BUDDY се неговата емоционална и когнитивна интеракција. Програмерите ќе се фокусираат на подобрувања во овие области, најавува Арзоз-Фернандез.
На пример, на луѓето им се допаднало тоа што BUDDY изразува задоволство додека го галат по „главата“ и се иритира ако долго време гледаат во неговите „очи“.
Другиот робот на кој се работи како дел од проектот ACCRA е Astro. Станува збор за висок, подвижен робот дизајниран да им помогне на луѓето да закрепнат од операцијата и да ја подобрат нивната подвижност.
Луѓето можат да се потпрат на него за да одат, а тој може да ги води низ вежбите што им ги препишуваат здравствените работници.
Негувателите и постарите учесници во проектот рекле дека роботот треба да се движи непречено и да им дозволи на луѓето вербално да одговорат на неговите прашања.
Овој вид на заедничко создавање е „клучен“ за развој на робот прилагоден на потребите и очекувањата на корисниците, вели Арзоз-Фернандез. Програмерите мислат дека знаат што сакаат крајните корисници, „но тоа не е секогаш случај“, вели таа.
Истражувачите сфатиле дека управувањето со очекувањата на потенцијалните корисници е исто така важно за перформансите на роботите.
– Постарите корисници ги очекуваат активностите и разговорот што луѓето ги нудат, а технологијата сè уште не е во таа фаза на развој – вели Арзоз-Фернандез.
Развивањето на робот кој може да научи за одредено човечко суштество и да зборува со вистинска свест за неговите интереси ќе потрае долго време и може да биде премногу скапо, објасни таа.
А тука се и Pepper и Cozmo
Многу време и пари се вложуваат во социјалните роботи да изгледаат и да делуваат што е можно почовечко, но истражувањата покажаа дека не им се потребни овие скапи атрибути за да бидат привлечни за луѓето, вели Емили Крос, професор по социјална роботика. на Универзитетот во Глазгов.
– Во тек е интензивна трка роботите да изгледаат и да се однесуваат што е можно повеќе слично на луѓето, односно социјални или многу комуникативни – вели таа.
Проф. Крос го води проектот Social Robots, кој ги споредува реакциите на луѓето на различни роботи со сликање на мозокот и го следи нивниот пулс, проширените зеници и реакциите на кожата. Овие мерења се покажале како поточни и покорисни од одговорите на луѓето на прашањата од анкетата.
– Вистинското разбирање на човечката страна на интеракцијата меѓу луѓето и роботите ќе ни овозможи да го забрзаме напредокот што го постигнавме во однос на (развојот) на роботи кои се навистина ефективни – вели проф. Крос.
Во една студија, истражувачите ги споредиле реакциите на луѓето со робот кој личи на човек по име Pepper и робот со големина на дланка со големина на дете по име Cozmo.
Pepper може да зборува и да се движи. Cozmo не може да зборува, но има експресивни очи и произведува звуци за да ги изрази емоциите.
Истражувачкиот тим открил дека Cozmo ги активира мозочните региони и когнитивните процеси на начини на кои луѓето се „многу повеќе вклучени“ отколку кога комуницираат со Пипер.
– Износот на пари и истражувања вложени во овој хуманоиден робот е многукратно поголем од вложувањето во овој мал виљушкар… во робот за детска играчка – вели проф. Крос.
– Но Cozmo може да има многу посилно влијание врз социјалното сознание кај децата и возрасните. Тоа е некако многу изненадувачки, а ние навистина не го ни размислувавме“, рече таа.
Како дел од проектот Social Robots, било направено уште едно изненадувачко откритие: начинот на кој човек првпат се среќава со робот има исто влијание како и како изгледа роботот и што може да направи.
Ако некому му се каже дека роботот е прилично бавен или дека луѓето треба да зборуваат бавно кога му се обраќаат, тоа влијае на нивните очекувања и може да го прилагоди своето однесување за да го максимизира искуството, на пример, со побавно зборување.
Разбирањето на оваа динамика меѓу луѓето и роботите е клучно.
– Во прашање е иднината на просперитет, удобност, комфор и уживање на луѓето во животот – додава проф. Крос.
На пазарите во земјите аде има се повеќе стара популација им требаат ефикасни и достапни „социјални роботи“ што е можно поскоро, велат истражувачите.
Добрата вест е што во следната деценија, можеби и порано, ќе биде можно да се купат роботи кои ќе ја прошират можноста постарите луѓе да живеат самостојно, вели Арзоз-Фернандез.
„Тоа ќе биде добро за старите лица, нивните негуватели и здравствениот систем“, вели таа.