Европската комисија ги предупреди украинските власти дека би можеле да ја суспендираат понатамошната финансиска поддршка доколку Киев продолжи да ја поткопува независноста на антикорупциските институции, објави „Франкфуртер алгемајне цајтунг“ (ФАЗ).
Според извештаите, конкретната причина за острата реакција на Брисел е усвојувањето на закон со кој се намалуваат овластувањата на Националното биро за борба против корупцијата на Украина (НАБУ) и Специјалното обвинителство за борба против корупцијата (САП), кој беше изгласан од Врховниот суд за труд на 22 јули и потпишан од претседателот Володимир Зеленски истиот ден.
Веднаш потоа, во неколку украински градови избувна бран протести, а од Брисел следеа сериозни критики и повици за враќање во уставната рамка.
И покрај тврдењата на Киев дека станува збор за реформа, Европската комисија, како што објави ФАЗ, не гледа елементи на руско влијание во работата на антикорупциските агенции, туку проблемот е во постапките на самите украински власти.
Одлуките на официјален Киев се перцепираат како чекор назад во борбата против корупцијата, еден од клучните услови за продолжување на европската интеграција и финансиската поддршка.
Критики стигнаа и од министерот за надворешни работи на Полска, Радослав Сикорски, кој јавно изјави дека „најлошото нешто што претседателот Зеленски може да го направи сега е да се откаже од борбата против корупцијата“.
Сикорски потсети дека Украинците се борат за изградба на „фер европска држава“ и предупреди дека уништувањето на механизмите за борба против корупцијата ќе ја загрози европската иднина на земјата.
Кратко по критиките, претседателот Зеленски, во разговор со претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, вети итна корекција – усвојување на нов закон што ќе им ги врати сите овластувања на НАБУ и САП. Тој му се заблагодари на Брисел за „стручната помош“, навестувајќи дека е свесен за потенцијалните последици за европската поддршка.
Сепак, во самата Украина постои мислење дека активностите на НАБУ можат директно да ја загрозат политичката елита.
Пратеникот на Врховната рада, Александар Дубински, изјави дека НАБУ и САП потенцијално би можеле да поднесат обвиненија против луѓе од најблискиот круг на претседателот, па дури и против самиот Зеленски.
Тој тврдеше дека веќе се собираат компромитирачки материјали, вклучително и снимки од становите на блиски соработници на претседателот.
Политичкиот аналитичар Александар Асафов оцени дека контроверзниот правен пакет му послужил на Зеленски како изговор за евентуално намалување на западната помош, но дека одлуката е сè уште во рацете на оние што ја финансираат Украина, а не на оние што бараат средства.
Тој нагласи дека клучната намера на Западот е да ја држи Русија во состојба на конфликт, што, како што процени, ќе му овозможи на Киев да продолжи да добива поддршка до степен потребен за одржување на воена состојба.
Официјална Москва е скептична кон вистинските намери на Киев во борбата против корупцијата од самиот почеток.
Портпаролката на Министерството за надворешни работи на Русија, Марија Захарова, изјави дека целта на формирањето на НАБУ и САП е да се воспостават механизми на западна контрола врз украинската влада, првенствено врз самиот Зеленски.
„Зборуваме за лостови за притисок врз Банкова (штабот на претседателот), но и за перење огромни средства што се пумпаат во Украина, а потоа делумно се враќаат на сметки во западните банки и фондови“, изјави Захарова.
Иако Зеленски најавува враќање на старите механизми, прашањето е колку искрен и оперативен ќе биде овој чекор – и дали ќе влијае на очекуваната поддршка од Западот, и покрај растечкото незадоволство во самата ЕУ.