Ова се имињата на тројца инженери кои во нуркачки одела отишле под жешкиот нуклеарен реактор во Чернобил и ја спасија цела Европа:
Алексеј Ананенко
Валери Беспалов
Борис Баранов.
Овие тројца луѓе спасија милиони жители на светот.
Чернобил можеше да се претвори во уште пострашна катастрофа, да не беше саможртвата на овие херои, за кои повеќето од нас никогаш не слушнале.
Само пет дена по експлозијата, на 1 мај 1986 година, советските власти во Чернобил дошле до ужасно откритие: јадрото на експлодираниот реактор сè уште се топи.
Јадрото содржело 185 тони нуклеарно гориво, а нуклеарната реакција продолжила со алармантна брзина.
Под овие 185 тони стопен нуклеарен материјал имало резервоар од пет милиони галони вода. Електраната користела вода како средство за ладење, а единственото нешто што го одвојувало јадрото на реакторот за топење од водата била дебела бетонска плоча.
Растопеното јадро полека изгорело низ оваа плоча, спуштајќи се во водата во тлеечкиот прилив на стопен радиоактивен метал.
Ако ова врело, стопено јадро на реакторот допрело во вода, би предизвикало огромна експлозија на пареа контаминирана со радијација. Резултатот можел да биде радиоактивна контаминација на поголем дел од Европа.
Во однос на бројот на загинати, првата експлозија во Чернобил би изгледала како незначаен инцидент.
На пример, новинарот Стивен Мекгинти напишал:
„Ова би довело до нуклеарна експлозија, која, според пресметките на советските физичари, би предизвикала испарување на горивото во три други реактори, на ниво од 200 квадратни километри со земјата, ќе го уништи Киев, ќе го загади системот за водоснабдување што го користат 30 милиони луѓе и направи северна Украина непогодна за живеење за еден век“. (The Scotsman, 16 март 2011 година).
Факултетот за руски и азиски студии даде уште помрачна оценка во 2009 година: ако стопеното јадро на реакторот стигнело до водата, експлозијата што ќе следела „ќе уништи половина од Европа и ќе ги направи Европа, Украина и делови од Русија ненаселени околу 500.000 години .“
Експертите кои работеле на лице место виделе дека јадрото што се топи ја проголтало токму таа бетонска плоча, горејќи ја – секоја минута се доближувало до водата.
Инженерите веднаш развиле план за спречување на можни експлозии на преостанатите реактори. Одлучено е три лица да поминат со опрема за нуркање низ поплавените комори на четвртиот реактор.
Кога ќе стигнат до течноста за ладење, ќе најдат пар вентили и ќе ги отворат така што водата целосно ќе истече од таму додека јадрото на реакторот не дојде во контакт со неа.
За милиони луѓе во СССР и Европејците, кои се соочија со непосредна смрт, болест и други штети поради претстојната експлозија, ова беше одличен план. Што не може да се каже за самите нуркачи.
Во тоа време на планетата немаше полошо место од резервоарот за вода под четвртиот реактор, кој полека се топи. Секој знаеше совршено добро дека секој што ќе влезе во оваа радиоактивна дупка ќе може да живее доволно долго за да ја заврши оваа работа, но не повеќе од тоа.
Советските власти ги објаснија околностите на претстојната втора експлозија, планот за нејзино спречување и последиците: всушност, тоа била неизбежната смрт од труење со радијација.
Тројца луѓе доброволно се пријавиле да помогнат, знаејќи дека тоа веројатно ќе биде последното нешто што ќе го направат во нивниот живот.
Тие биле виш инженер, инженер од средно ниво и надзорник на смена. Работата на надзорникот на смената била да ја држи подводната светилка за инженерите да можат да ги идентификуваат вентилите што треба да се отворат.
Следниот ден, триото од Чернобил ја облекло опремата и се втурнало во смртоносниот базен, кој бил во темнина, а светлината од водоотпорната батериска ламба на надзорникот на смената се затемнувала и повремено се гасела.
Тргнале напред во матната темнина, но потрагата не дала резултати. Нуркачите се обиделе да го завршат радиоактивното патување што е можно поскоро: во секоја минута нуркање, изотопите слободно ги уништувале нивните тела.
Но, тие сè уште не ги нашле вентилите за одвод. И така продолжиле со потрагата, иако светлината можела во секој момент да се исклучи, а темнината да се затвори над нив.
Фенерот навистина изгорел, но тоа се случило откако неговиот зрак ја покажал цевката во мракот. Инженерите ја забележале. Тие знаеле дека цевката води до истите вентили. Нуркачите пливале во темница до местото каде што ја виделе цевката.
Го фатиле и почнале да стануваат фаќајќи го со раце. Немало светлина. Немало заштита од радиоактивна, деструктивна јонизација за човечкото тело. Но, таму, во темнината, имало два вентили кои можеле да спасат милиони луѓе.
Нуркачите ги отвориле и водата бликала. Базенот почнал брзо да се празни, а кога тројцата мажи се вратиле на површината, работата била завршена. Вработените и војниците ги пречекале како херои, што навистина и биле. Велат дека луѓето буквално скокале од радост.
Во текот на следниот ден, сите пет милиони галони радиоактивна вода истекле под четвртиот реактор. До моментот кога јадрото што се стопило над базенот стигнало до резервоарот, во него повеќе немало вода.
Избегната е втората експлозија.
Резултатите од анализите спроведени по ова нуркање се согласни за едно: ако триото не се втурнело во базенот и не го исушело, експлозија на пареа би убила стотици илјади, па дури и милиони луѓе.
Животите на стотици илјади луѓе ги спасија три лица.
Многу херои решија на подвиг заради другите, имајќи мали шанси да преживеат. Но, овие тројца знаеле дека немаат шанса. Тие се нурнале во длабочините, каде ги чекала сигурна смрт.
Уште еднаш, да се потсетиме: нивните имиња биле Алексеј Ананенко, Валери Беспалов и Борис Баранов.