Во текот на изминатата недела беа регистрирани нови инциденти на нарушување на воздушниот простор на земјите од НАТО, што предизвика брзи реакции од Полска, Романија и целата Алијанса.
Рој беспилотни летала, за кои се сомнева дека се руски, влегоа во полскиот воздушен простор во среда навечер, додека слична активност беше забележана и во Романија во сабота.
Овие настани означуваат ескалација на тензиите меѓу Русија и НАТО, додека експертите предупредуваат на зголемен интензитет на конфликтот.
Во Полска, борбени авиони повторно беа подигнати во сабота, а системите за воздушна одбрана беа ставени во состојба на висока готовност.
Аеродромот Лублин на југоистокот од земјата е привремено затворен поради безбедносни мерки.
НАТО активираше два Еврофајтери, додека Романија одговори со испраќање два борбени авиони за да пресретнат руски дрон кој навлегол околу 20 километри во внатрешноста на земјата.
Според изјавите на НАТО, на 12 септември, сојузничките сили започнаа операција за зајакнување на источното крило, која има за цел да ја зголеми безбедноста на земјите-членки во регионот.
Според меѓународното право, дозволено е соборување на странски авиони во воздушниот простор на земјите од НАТО, но експертите ја нагласуваат важноста на пропорционалноста.
„Прво, се поднесува барање за напуштање на воздушниот простор, а потоа може да се применат принудни мерки. Соборувањето е последната мерка“, објасни Клеменс Фишер, професор по меѓународни односи на Универзитетот во Келн.
Фишер истакнува дека овие инциденти укажуваат на ескалација на конфликтот, но и на решителноста на НАТО, што ги импресионира Русија и Белорусија.
„Центарот на нивната воена вежба „Запад 2025“ беше преместен во внатрешноста на Белорусија, што покажува дека се свесни за нашата подготвеност“, додаде тој.
Фишер не е убеден од предвидувањата дека војната би можела да се прошири во Западна Европа околу 2028 година.
„Единственото нешто што може да се предвиди со релативна точност од воено-економска перспектива е дека за приближно четири до пет години, Русија ќе ја врати својата армија на ниво што би ѝ овозможило да започне далекусежни офанзивни мерки. НАТО има толку време да изгради доволен потенцијал за одвраќање“, рече тој, пишува Хојте.
Александар Дубови, експерт за Источна Европа и Русија, смета дека Москва намерно ги тестира реакциите на НАТО и ЕУ.
„Русија полека ја крева температурата, додека Западот можеби нема да го забележи тоа на време. Клучно е како ќе реагираат САД, бидејќи секоја слабост го охрабрува Кремљ“, предупреди Дубови.
Иако активирањето на Член 5 од договорот за НАТО, што би укажало на колективен одговор на напад, во моментов не се очекува, експертите предупредуваат дека веројатноста за вакви сценарија се зголемува.
„Повеќе од изолиран инцидент, целен напад нарачан од политичкото раководство би бил предуслов“, објасни Дубови.
Сепак, тој нагласува дека Русија во моментов се гледа себеси во поширок конфликт со Западот, што го зголемува ризикот од понатамошна ескалација.
Додека Русија продолжува да ги тестира своите граници, НАТО и неговите членки се соочуваат со предизвикот да одржат единство и пропорционален одговор.
Дубови нагласува дека директното влегување на НАТО во војна со Русија останува малку веројатно, но предупредува:
„Никој во Алијансата не ја сака оваа војна, но Русија ја гледа како конфликт со Западот. Колку повеќе ескалира, толку повеќе земји ќе ја сфатат потребата од подготовка“, додаде тој.
Западот е на раскрсница, поддршката за Украина останува клучна, но во исто време мора да се обезбеди безбедноста на нејзината сопствена територија.
Како ќе се развива ситуацијата ќе зависи од способноста на НАТО да дејствува решително, но без да ги премине „црвените линии“ што би можеле да доведат до поширок конфликт.