Во првата половина од оваа година, Фронтекс регистрираше 75.900 нелегални мигранти, а се проценува дека бројот на нерегистрирани мигранти исто така не е голем.
Иако овие бројки се „мали “ во споредба со 450-те милиони жители на ЕУ, нелегалната миграција продолжува да предизвикува бројни дискусии.
Бројот на баратели на азил постојано се движи над еден милион, но многумина го припишуваат тој број на недоволна координација во самата ЕУ и бавните бирократски процеси, па се претпоставува дека најмалку една третина од тие барања се однесуваат на луѓе кои побарале азил во неколку земји.
Но, она што особено ја фасцинира европската јавност се сè почестите и пожестоки конфликти меѓу локалното население и мигрантите, и нелегалните и легалните.
Додека оние на надворешните граници на Унијата, каде што сè уште се очекува најголем притисок од пристигнувања, во последните месеци има сè повеќе конфликти во градовите.
И не само во оние каде што тие се веќе вообичаени поради бројот на имигранти, од Брисел до Марсеј.
Во јули, европската јавност беше загрижена од неколкудневните судири во шпанскиот град Торе Пачеко.
Нападите започнаа откако 68-годишниот Доминго Томас Домингез беше претепан и ограбен од млади Мароканци на 11 јули, што ги разгневи мештаните.
На социјалните мрежи беше објавен повик за „депортирање веднаш“ и беа упатени повици за „лов на имигранти“.
Сè беше потпомогнато од споделувањето лажни видеа преку мрежите, па луѓе од други места пристигнаа во градот за да учествуваат во конфликтите.
По пет дена, полицијата ги потисна немирите, а премиерот Педро Санчез повика на мир и сузбивање на расизмот.
Манипулација и дезинформации
Министерот за внатрешни работи рече дека овие конфликти не се израз на фрустрациите на локалната заедница, туку планирано и насилно влошување на ситуацијата што беше поттикнато од организирани ултрадесничарски групи и систематска дезинформација.
Инцидентот ја откри опасноста од манипулација преку онлајн платформи.
Во исто време, осудувачките реакции на институциите, црквата, граѓанското општество и интегрираните имигрантски заедници беа јасни и гласни.
Мигел Анхел Агилара, шпанскиот државен обвинител за злосторства од омраза, рече дека неговата канцеларија ќе ја засили својата работа.
„Не можеме да дозволиме лагите и дезинформациите од социјалните мрежи да се претворат во физичко насилство на улиците“, рече тој.
Естрела Галан, членка на Европскиот парламент и активистка, нагласи дека овие инциденти не се исклучок, туку последица на политичката стратегија и нормализацијата или поттикнувањето на говорот на омраза на институционално ниво.
Слична ситуација веќе се случила неколку пати во Ним, град на југот на Франција, во Дрезден во Германија, Малме во Шведска.
Станува збор главно за конфликти меѓу локалното население и мигрантите што произлегуваат од социјалните и економските тензии, проблемите со интеграцијата и перцепцијата на заканите за безбедноста и јавниот ред.
Шпанската политикологка Кармен Гонзалез вели: „Европската унија се соочува со растечки парадокс: од една страна, економски е зависна од имигрантите, а од друга страна, јавниот дискурс им го негира припадноста.“
Експертите велат дека бројот на конфликти не е загрижувачки, но се убедени дека ќе расте од две причини – видливоста и влијанието на немирите се зголемуваат бидејќи социјалните мрежи и политичките кампањи брзо шират паника, а сè повеќе политички лидери користат антиимигрантска реторика (во Италија, Шпанија, Франција, Унгарија, Холандија…).
ЕУ реагира на конфликтите поврзани со миграцијата преку финансирање, правни мерки и политички притисок.
Пакт за миграција
Пактот на ЕУ за миграција и азил, усвоен минатата година, се обидува да воспостави заеднички систем за прием, солидарност и враќање, но главната одговорност ја остава на поединечните земји-членки.
Претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, изјави дека миграцијата е клучна тема што ја обединува Европа и дека целта е да се зачуваат отворените внатрешни граници преку зајакнување на надворешните ограничувања.
Но, тој план не функционира, повеќе од две петтини од членовите на Шенген зоната воведоа контроли на внатрешните граници на ЕУ: Австрија, Германија, Франција, Италија, Словенија, Данска, Шведска, Холандија, Полска, Норвешка и Чешка.
Сите земји, заедно со тероризмот или заканите, ја наведуваат миграцијата како причина за контролите.
Ваквите контроли го забавуваат сообраќајот и секојдневниот живот, ги зголемуваат трошоците за економијата, ја ослабуваат симболиката и практичната вредност на европската слобода на движење и го фаворизираат растот на национализмот и падот на довербата во заедничките политики на ЕУ.
Жан-Клод Јункер, поранешниот претседател на Европската комисија, рече дека единствениот резултат од контролата на внатрешните граници е нарушување на работниците.
Анкетите на Евробарометар покажуваат дека мнозинството Европејци (над 60 проценти) го поддржуваат Шенген, но во исто време, повеќе од 50 проценти веруваат дека ЕУ не ги контролира доволно своите надворешни граници.
ЕУ зависи од мигрантите
Комесарот на ОН за човекови права, Фолкер Турк, вели дека ЕУ, со својата опаѓачка стапка на наталитет и стареење на населението, буквално зависи од миграцијата за својот опстанок.
ЕУ ќе ја зајакне контролата врз нелегалната миграција преку построги граници, договори со трети земји и технолошки надзор, но е прашање дали може да постигне единство меѓу членовите во пристапот.
Миграцијата ќе остане клучно прашање на изборите – особено во Германија, Италија, Шведска, Франција, со двојниот пристап на повеќето земји – привлекување „посакувани мигранти“ и силен отпор кон нелегалните.
Во наредниот период, ЕУ мора да го реши прашањето за протерување на нелегалните мигранти, бидејќи досега ниту една политика не се покажала како ефикасна во оваа област.
Во ЕУ, годишно се издаваат повеќе од 400.000 наредби за враќање на мигранти, но само околу една четвртина од тој број всушност се враќаат, поради правни, политички и технички причини.