Семејството на Марија Мајер и Лудвиг Гиш се преселило од Латинска Америка во Љубљана во 2017 година.
На своите соседи им кажале како сметаат на се посилното зголемување на криминалот во Аргентина, па решиле да се преселат со своите две мали деца во помирна и побезбедна Европа.
Веднаш им се допаднале на соседите. Семејството било мирно, не премногу агресивно, иако покажале интерес за нивното соседство.
Соседите ги опишаа како „нормални“ и „пристојни“.
Тие рекоа дека семејството од куќата број 35 на нивната улица било сосема обично, а нивните деца често си играле во градината.
Често можевте да го слушнете шпанскиот јазик како доаѓа од нивната куќа. Мајер отвори онлајн галерија, а Гиш водел ИТ стартап.
Таа во неколку наврати отпатува и во Загреб, соработувајќи со хрватски уметници.
Затоа, беше огромен шок кога на почетокот на декември минатата година, Мајер и Гиш станаа мета на една од најтајните и најкоординирани полициски и разузнавачки операции во поновата историја на Словенија.
Полицајците упаднале во куќата, ги уапсиле сопружниците и нивните две деца ги однеле во канцеларијата за социјална работа.
Полицијата извршила претрес и во канцеларијата во сопственост на парот.
Меѓу предметите што ги пронашле, еден извор близок до истрагата тврди дека била „огромна“ сума на готовина, за која биле потребни неколку часа да се пребројат.
СЛОВЕНЦИТЕ БИЛЕ ИЗВЕСТУВАНИ ОД СТРАНСКИ КАНЦЕЛАРИИ
Како што пишува Гардијан, на крајот на јануари словенечките медиуми ја објавија веста за апсењето на парот, поврзувајќи ги со руската разузнавачка служба.
Извори блиски до истрагата за британските медиуми оваа недела изјавија дека „Марија“ и „Лудвиг“ се всушност елитни руски шпиони, познати како „илегалци“.
Парот бил уапсен откако Словенија добила дојава од странска разузнавачка служба, пишува Гардијан.
Во четвртокот оваа недела, словенечката министерка за надворешни работи Тања Фајон ги потврди тие тврдења, велејќи им на новинарите дека уапсените Марија и Лудвиг всушност биле руски државјани, а не Аргентинци.
„Гардијан“ потоа објаснува дека за разлика од „легалните“ руски разузнавачи, кои се маскирани како дипломати во руските амбасади ширум светот, илегалците работат без никакви видливи врски со Москва.
Тие се обучени со години да се претставуваат како странци, а потоа се испраќаат во странство да собираат разузнавачки информации.
Многумина од нив имаат деца, кои се воспитувани во скриен идентитет без поим дека нивните родители се всушност Руси.
ПРВ ВАКВ СЛУЧАЈ ОД 2010?
Портпаролот на полицијата Драго Менегалија потврди дека Марија и Лудвиг се членови на странска разузнавачка служба.
„Тие користеле нелегално добиени странски лични документи за да живеат и работат во Словенија под лажен идентитет, со цел тајно да собираат податоци“, рече Менегалија.
Два неименувани извори изјавиле за Гардијан дека парот работел за руската надворешна разузнавачка служба СВР.
Ако навистина се илегалци на СВР, тоа ќе биде прв ваков случај објавен од 2010 година, кога ФБИ уапси група од десет илегалци во САД по дојава од крт во руската разузнавачка служба.
Еден од изворите запознаени со настаните од зад сцената изјави дека во неформалните разговори по апсењата, Москва брзо признала дека двојката е нивна.
Иако се во тек подготовките за судењето во Словенија, во тек се преговори меѓу Москва и западните земји за нивна размена за лице или лица кои моментално се во затвор во Русија, вели изворот.
СЛОВЕНИЈА Е ИДЕАЛНА ЗЕМЈА ЗА РУСКИ АГЕНТИ
Според „Гардијан“, Словенија била идеална земја за руските агенти.
Тие наведуваат дека, иако земјата е членка на Шенген зоната, ѝ недостига посилна контраразузнавачка служба, која ја имаат и многу други членки на зоната.
Затоа, рускиот пар практично непречено можел да патува од Словенија во други земји без гранични контроли.
„Повеќето од нивните активности не биле во Словенија“, вели еден извор.
По инвазијата на Украина, многу земји протераа „легални“ разузнавачи, кои работеа во амбасади низ Европа, па затоа се верува дека Москва била принудена да испраќа такви „илегалци“, како што се Марија и Лудвиг.
Тешко е да се погоди какви активности можеби направил парот за СВР, но Гардијан вели дека можеби има индиции за нивната работа и начините на патување.
Големо количество готовина пронајдено за време на претресот во нивната канцеларија може да укаже дека должноста на парот вклучува плаќање на руски неформални агенти или информатори.
Москва понекогаш користи илегалци за овој тип на задачи, бидејќи разузнавачите кои работат во амбасадите би можеле да бидат предмет на рутински надзор и со тоа да ризикуваат изложување на извори.
МАЈЕР БИЛ ВО ЗАГРЕБ НЕКОЛКУ ПАТИ
Социјалните мрежи на Мајер укажуваат дека таа често патувала за да го промовира својот уметнички портал наречен 5’14.
Гардијан пишува дека таа најмалку два пати го посетила саемот за уметност во Загреб. Неколку пати отпатувала и во Велика Британија, каде изложувала уметнички дела во трговски центар во Единбург.
„Таа беше супер пријателска. Таа ме стави во нејзината веб-галерија, а исто така ги изложи моите дела во Единбург. Тоа беше огромна работа за мене, бидејќи ретко имам можност да ги изложам моите дела во странство – изјави Јуре Краљ, фотограф од Марибор, Словенија.
Други уметници ја опишаа средбата со Мајер во Загреб минатиот ноември.
„Претежно имавме опуштени разговори и се шегувавме за да помине времето“, се сеќава хрватскиот уметник кој присуствуваше на саемот за уметност и размени контакт информации со Мајер.
ГИШ ВОДЕЛ НЕЗАБЕЛЕЖЕН СТАРТУП
Гиш на својот аргентински пасош тврдел дека е роден во Намибија во 1984 година.
Тој го водел релативно незабележителниот стартап DSM&IT, кој нудел софтвер за организирање е-пошта, блокирање вируси, малициозен софтвер и спам.
Пријател на парот кој ја симнал пробната верзија на софтверот рече дека се сомнева дека некој би платил за таков производ.
Не бев многу импресиониран. Беше пет години зад сегашната технологија во Европа, па дури и се што е произведено во Русија – изјави пријател.
Двојката зборувала шпански дома и англиски со повеќето од нивните социјални контакти. Тврделе дека словенечкиот е премногу комплициран за да го совладаат.
Гардијан пишува дека веројатно мислеле дека рускиот акцент можеби е позабележителен на некој друг словенски јазик, како што е словенскиот.
ПАРОТ ЗАСЕГА МОЛЧИ
Постојат знаци дека двајцата биле дел од поширока илегална мрежа на СВР – набргу по нивното апсење во Љубљана, една Гркинка ја напуштила Атина, а една Бразилка го напуштила Рио де Жанеиро.
Грчките власти веруваат дека и двајцата биле илегалци на СВР, според пишувањата на грчките медиуми, и дека можеби избегале од страв дека парот уапсен во Словенија би можел да ги предаде на властите.
Ширењето на шпионските операции на Москва ги направи единствена закана – објасни Јанез Штушек, кој до јуни минатата година беше директор на словенечката разузнавачка агенција „Сова“.
„Верувам дека Кинезите најмногу ги интересираат економските прашања, но Русите најмногу се заинтересирани за политички теми, за ЕУ и НАТО“, додаде тој.
Штушек вели и дека контраразузнавачките операции во потрага по илегалци се интензивирани.
„Илегалците секогаш беа на дневен ред, но по инвазијата вниманието кон нив се зголеми“, открива Штушек.
Фајон во четвртокот рече дека властите го продолжиле првичниот притвор на уапсениот пар и дека го повикуваат рускиот амбасадор во Словенија да разговараат за случајот.
Двојката во притвор наводно не била елоквентна.
„Тие стоички ја прифатија ситуацијата. Очигледно е дека се професионалци. Тие не разговараат“, рече еден извор, додавајќи дека преговорите за размена се одвиваат на високо ниво, пренесува Telegram.