Очигледно е дека Соединетите Американски Држави размислуваат за директно вклучување во конфликтот меѓу Израел и Иран, кој започна на 13 јуни кога Израел започна напад врз Иран, насочувајќи се кон стотици воени и нуклеарни цели со цел да го спречи Техеран да развие атомско оружје.
Иран возврати со испукување стотици ракети и беспилотни летала. Ова е најинтензивната конфронтација меѓу овие земји досега, која би можела дополнително да се разгори ако САД влезат во војната.
Соработниците на Трамп поделени
Американскиот претседател Доналд Трамп вчера одржа речиси 90-минутен состанок со својот тим за национална безбедност за да ја процени можноста за приклучување кон нападите на Израел врз Иран.
Советниците на Трамп не се согласуваат во врска со нападот. Некои предупредуваат дека американската интервенција „целосно би го променила“ текот на војната.
Критичарите на можниот напад предупредуваат на ризикот од ширење на конфликтот во целиот регион и потенцијално вовлекување на САД во долготраен конфликт на Блискиот Исток.
Врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, ги предупреди Американците велејќи дека „секоја американска воена интервенција сигурно би предизвикала непоправлива штета“.
Скај њуз објави изјави од неименувани американски претставници дека Иран е подготвен да нападне американски бази и средства на Блискиот Исток доколку Америка одлучи да се вклучи во конфликтот.
На Америка ѝ е потребен Израел
Американската помош за Израел е потребна за уништување на нуклеарните објекти во Иран, што е и цел на израелските напади.
Нападот се случи еден ден пред клучните разговори меѓу Иран и САД за нуклеарната програма на Иран.
Израелските напади врз нуклеарните објекти на Иран предизвикаа значителна штета на објекти како што се Натанц и Исфахан, но клучниот комплекс Фордоу, закопан длабоко во планината, остана во голема мера недопрен.
Експертите и израелските претставници истакнуваат дека само американската војска има специјализирани бомби GBU-57 кои можат да продираат доволно длабоко за да го уништат Фордоу.
Овие бомби може да ги носи само американскиот бомбардер Б-2 Спирит.
Сепак, јасно е дека влегувањето на САД во конфликтот радикално би ја редефинирало геополитичката динамика на регионот, би ја ескалирало воената конфронтација до ниво на широка регионална војна, би ги дестабилизирало политичките сојузи и би предизвикало сериозни економски нарушувања со глобални последици, правејќи го целиот Блиски Исток епицентар на нова, повеќедимензионална криза.
Евентуалното затворање на Ормутскиот теснец е важно за целиот свет
Аналитичарите предупредуваат дека една од реалните опции во случај на ескалација на конфликтот е блокирањето на Ормутскиот теснец од страна на Иран.
Овој тесен морски премин го поврзува Персискиот Залив со отвореното море и околу 20% од вкупната глобална потрошувачка на нафта и повеќе од една третина од течниот гас во светот поминува низ него секој ден.
Таквото сценарио се смета за сериозна закана за глобалната енергетска безбедност, бидејќи блокирањето на теснецот веднаш би предизвикало драматично зголемување на цените на нафтата и гасот и би ги нарушило светските пазари.
Земјите од Блискиот Исток, но и Русија и Кина, се фактор
Постои и контекст на регионалните и глобалните односи. Аналитичарите ја истакнуваат можноста Иран да ја активира својата мрежа на сојузници и прокси групи, како што се Хезболах во Либан и Хутите, што може да доведе до напади врз Израел и американски цели.
Саудиска Арабија, ОАЕ и Ирак се обидуваат да избегнат да бидат вовлечени во конфликтот, балансирајќи помеѓу безбедносните подготовки и дипломатските иницијативи кон Иран и Израел.
Русија и Кина се сметаат за сојузници на Иран
Русија и Иран изградија блиско стратешко партнерство во последните години, особено по почетокот на војната во Украина, кога Техеран почна да ја снабдува Москва со беспилотни летала и воена опрема. Кремљ веќе изјави за овој конфликт дека светот е „на милиметри од катастрофа“.
Освен политичките и воените последици, секој понатамошен развој на конфликтот носи и сериозен ризик од хуманитарна катастрофа, со можен голем број цивилни жртви и бранови бегалци.