Ако граѓаните на САД се водеа само со гледање во нивните паричници при гласањето, кој би победил на претседателските избори?
Ова прашање беше поставено неколку пати во текот на актуелната изборна кампања, која беше сè само не мирна – за време на неа дури беше сменет и претседателскиот кандидат, а сега наместо Џо Бајден за оваа функција се натпреварува Камала Харис.
Но, и Трамп и Харис, кои во овој контекст се претставници на две различни економски политики – демократите и републиканците – тврдат дека додека нивните партиски колеги беа на власт, американската економија одеше подобро.
Еве што покажуваат истражувањата.
Економски раст
Многу е неискрено да се споредуваат перформансите на Бајден и Трамп, бидејќи двајцата работеа под различни услови.
Доналд Трамп ја водеше земјата за време на короната, а Џозеф Бајден во периодот на закрепнување од неа.
Секако, за време на најлошото влијание на пандемијата, БДП на оваа земја драстично падна, многу компании беа затворени, но тоа остави простор за брзо закрепнување по нормализирањето на состојбата со пандемијата.
Така, САД доживеаа побрз економски раст од многу западни земји. Овој раст продолжи и под Бајден бидејќи Америка забележа најбрз раст на БДП меѓу сите членки на Г7.
Кога ќе се извлече просекот, за време на претседателствувањето на Трамп, од 2017 до 2021 година, растот на американската економија беше 2,3 отсто, а за време на Бајден 2,2 отсто.
Инфлација
Ова е една од клучните теми на изборната кампања. Во првите две години од мандатот на Бајден, цените драматично се зголемија, достигнувајќи го својот врв на 9,1 отсто во јуни 2022 година.
Се разбира, Трамп ги користеше овие податоци во кампањата велејќи дека тоа е највисоката инфлација некогаш забележана во САД, но се покажа дека тоа не е точно затоа што беше повисоко во 1981 година и некои други години.
Сепак, не може да се каже дека инфлацијата во САД не беше висока. Тоа не беше само американски проблем, бидејќи во претходниот период цените дивееја низ целиот свет, што го видовме и самите бидејќи во тој период достигнаа 14 проценти кај нас.
Сега, сепак, инфлацијата во Америка е три проценти, но сепак е повисока отколку во ерата на Трамп.
Тука треба да се земат предвид тврдењата на некои економисти дека планот за економско спасување на Бајден вреден 1,9 трилиони долари придонел за растот на цените во таа земја бидејќи претставувал инјекција на свежи пари на пазарот.
Вработување
Администрацијата на Бајден често укажува на големиот раст на вработеноста како нејзино главно достигнување.
Сепак, по големиот број отпуштања во 2020 година, САД доживеаја бран вработувања, па така во првите три години од мандатот на Трамп беа отворени вкупно 6,7 милиони работни места, што беше брз пораст на вработеноста.
Но, Бајден, исто така, продолжи да поттикнува вработување, па бројките од времето на неговата администрација сега се значително во негова корист.
Тој тврди дека неговиот мандат го забележал најбрзиот забележан раст на вработеноста во американската историја, но тоа би било точно само ако се погледнат податоците од 1939 година до денес.
Дел од економистите додаваат дека зголемувањето на вработеноста е логична последица на отворањето на економијата по пандемијата, но има и такви кои тврдат дека за тоа значително придонел споменатиот план за економско спасување, кој предизвика инфлација.
Во бројки, сето тоа изгледа вака – Трамп ја намали невработеноста на 3,5 проценти пред пандемијата.
Потоа, за време на пандемијата, таа се зголеми поради затворањето на компаниите и неможноста на многу претприемачи нормално да си ја вршат работата.
Но, кон крајот на неговиот мандат невработеноста е намалена на седум проценти.
Кога Бајден ја презеде функцијата, невработеноста во еден момент падна на 3,4 отсто, што беше најниско ниво во последните 50 години, пред да се зголеми на 4,3 отсто, каде што остана.
Заработка
Во Америка тие растат од година во година. Значителниот раст на платите започна во времето на Обама и продолжи во времето на Трамп и траеше до пандемијата.
За време на него беа отпуштени голем број нискоквалификувани работници и поради тоа просечната плата продолжи да расте, иако овој раст не беше реален.
Растот продолжи и по Бајден, но бидејќи и инфлацијата се зголеми, таа сепак немаше позитивно влијание врз подигнувањето на животниот стандард на Американците.
Поради зголемените цени, нивните плати се всушност пониски сега отколку во времето на Трамп.