Соединетите Американски Држави му понудија на Киев безбедносни гаранции во стилот на НАТО, додека американските и европските преговарачи објавија напредок во разговорите за прекин на војната на Русија во Украина, но договор за територијални отстапки е сè уште далеку, објави Ројтерс во вторник.
Емисарите на американскиот претседател Доналд Трамп дадоа безбедносна понуда на разговорите со украинскиот претседател Володимир Зеленски во Берлин, изјавија американски претставници, но предупредија дека таков договор нема да биде на маса засекогаш.
Разговорите во германската престолнина предизвикаа оптимизам кај европските лидери на патот кон прекин на најсмртоносниот конфликт во Европа од Втората светска војна.
Сепак, Москва сè уште не се согласила со ниту една од промените дискутирани во Германија и не покажала подготвеност да го стори тоа.
„Се обидуваме да го завршиме тоа“, рече Трамп, зборувајќи во Белата куќа за договорот за прекин на војната.
„Имавме бројни разговори со претседателот на Русија, Владимир Путин, и мислам дека сега сме поблиску од кога било досега и ќе видиме што можеме да направиме“, додаде тој.
Европските лидери претпазливо ја поздравија промената на ставот на администрацијата на Трамп за безбедносните гаранции за Украина.
„За прв пат од почетокот на војната, можноста за прекин на огнот е замислива“, изјави германскиот канцелар Фридрих Мерц, кој беше домаќин на состаноците во Берлин, во објава на X.
„Денес, за прв пат, имав чувство… дека сите се однесуваат како сојузници од истиот табор“, изјави полскиот премиер Доналд Туск за новинарите во својот авион по заминувањето од Берлин.
„За прв пат слушнав од американските преговарачи… дека Америка ќе се вклучи во безбедносните гаранции за Украина на таков начин што Русите нема да се сомневаат дека американскиот одговор ќе биде воен доколку Русите повторно ја нападнат Украина“.
Шведскиот премиер Улф Кристерсон рече дека прашањето за безбедносните гаранции станало „појасно и поверодостојно“, што го нарече важен чекор кон одржлив мир.
„Но, остануваат многу тешки прашања, не само за териториите, туку и дали Русија воопшто сака мир“, рече Кристерсон во изјава по разговорите во Берлин.
Територијални отстапки
Зеленски по разговорите изјави дека ќе побара од САД да воведат санкции врз Русија и да ѝ обезбедат на Украина повеќе оружје, вклучително и оружје со долг дострел, доколку Москва ги отфрли предлозите што се дискутираат меѓу Киев, Вашингтон и европските лидери.
„Мислам дека Америка ќе изврши притисок со санкции и ќе ни даде повеќе оружје ако тој (Путин) одбие сè“, изјави Зеленски пред новинарите.
Киев ја поддржува идејата за прекин на огнот, особено за енергетски напади, за време на божиќниот период, додаде тој.
САД вршат притисок врз Украина да се согласи да ги повлече своите сили од источниот регион Донецк, изјави функционер запознаен со ова прашање, што би било огромна отстапка што би можела да предизвика жестока реакција во Украина.
Зеленски, кој претходно го нарече прашањето за територијалните отстапки „болно“, повтори по разговорот дека Украина нема да го признае Донбас како руски ниту „де јуре ниту де факто“ (ниту законски ниту во пракса).
Американските претставници им кажаа на новинарите на конференциски повик дека обезбедиле договор за 90 проценти од прашањата.
Иако долгогодишните територијални прашања остануваат, еден рече:
„Имаме голем број различни премостувачки решенија што им ги предлагаме“.
Украина претходно изјави дека нема да отстапи територија на Русија, која зазеде речиси 20 проценти од земјата на исток и југ од почетокот на целосната инвазија во февруари 2022 година.
Европски извор запознаен со најновите разговори изјави дека Русија не се откажала од своите територијални претензии. „Атмосферата е добра, но целите остануваат доста далечни“, рече изворот.
Гаранции во стилот на НАТО
Во Берлин, Зеленски разговараше со американскиот претставник Стив Виткоф и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, како и со европските лидери.
Киев е под силен притисок од Трамп да направи отстапки кон Русија.
Американски подоцна им кажа на новинарите дека според договорот што се дискутира во Берлин, Украина ќе добие безбедносни гаранции слични на оние предвидени во Член 5 од договорот за НАТО, кој бара од алијансата да ја брани секоја членка што е нападната.
Зеленски рече дека документот за безбедносните гаранции што се дискутира е детален и не е само рамка, иако додаде дека сè уште треба да се доработи.
Се очекува работните групи да се состанат во САД овој викенд, евентуално во Мајами, рече еден од американските претставници.
„Дали сме подготвени да одиме во Русија доколку е потребно? Апсолутно“, додаде американскиот претставник.
Во заедничката изјава на лидерите на неколку европски земји, вклучувајќи ги Германија, Франција и Велика Британија, се наведува дека постои „силна конвергенција“ со САД и се обезбедува список на цели на кои двете страни треба да работат.
Тие вклучуваат обврски за поддршка на вооружените сили на Украина, мировните сили предводени од Европа и гаранции за употреба на сила доколку Украина повторно биде нападната, како и поддршка за пристапување на Украина во ЕУ.
Украина во неделата изјави дека е подготвена да се откаже од својата амбиција да се приклучи на НАТО во замена за западни безбедносни гаранции.
Досега не е јасно колку разговорите во Берлин би можеле да ја убедат Русија да се согласи на прекин на огнот.
Во Москва, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, им рече на новинарите дека барањето на Русија Украина да не се приклучи на НАТО е фундаментално прашање во разговорите за можно мирно решение.
Тој рече дека Русија очекува ажурирање од САД по разговорите во Берлин.