Европа е подготвена да ги предводи „мултинационалните сили“ во Украина, како дел од американскиот предлог за мировен договор меѓу Русија и Украина, објавија европските лидери, објавува британскиот весник „Гардијан“.
Во соопштението, лидерите на Обединетото Кралство, Франција, Германија и осум други европски земји изјавија дека војниците од „коалицијата на добронамерните“, со поддршка на Соединетите Американски Држави (САД), би можеле „да помогнат во обновата на украинските сили, обезбедувањето на украинското небо и поддршката на побезбедните мориња, вклучително и со дејствување во Украина“.
Предлогот беше дел од новиот пакет безбедносни гаранции поддржан од Белата куќа, кој би можел да означи пробив во напорите за постигнување мировен договор меѓу Москва и Киев, изјавија американските и европските лидери.
Сепак, тие додадоа дека сè уште постојат значителни разлики во мислењата за идниот статус на украинските територии окупирани од Русија.
Американскиот претседател Доналд Трамп им изјави на новинарите во Овалната соба во понеделник дека имал „многу долги и многу добри“ разговори со својот украински колега Володимир Зеленски, како и со европските и НАТО лидери, додавајќи:
„Имавме бројни разговори со рускиот претседател Владимир Путин и мислам дека сега сме поблиски од кога било досега, па ќе видиме што можеме да направиме“.
На прашањето дали неодамна разговарал директно со Владимир Путин, Трамп одговори: „Да, разговарав“, но не даде појасни детали.
Сепак, Трамп се чини дека сугерираше дека, во замена за безбедносни гаранции, Украина ќе мора да се согласи да отстапи на Русија делови од источниот регион Донбас што сè уште ги држи Киев – нешто што Зеленски претходно го отфрли, според Гардијан.
„Па, тие веќе ја изгубија таа територија, искрено“, рече Трамп, кога го прашаа каков поттик ќе има Украина да се откаже од земјата.
Зеленски рече дека разговорите со претставниците на Трамп „не биле лесни“, но дека донеле „вистински напредок“ во однос на безбедносните гаранции. Сепак, разликите останале во врска со прашањето за територијата.
„Имаше доволно дијалог за територијата и, искрено кажано, мислам дека сè уште имаме различни позиции“, им рече Зеленски на новинарите.
Според предлогот, Украина би имала поддршка од Западот за одржување на постојана армија од 800.000 војници, САД би воделе „механизам за следење и верификација на прекинот на огнот“ за рано предупредување за секој иден напад, а европските земји би потпишале и „правно обврзувачка обврска, во согласност со националните процедури, да преземат мерки за враќање на мирот и безбедноста во случај на иден вооружен напад“.
Европа, исто така, би го поддржала пристапувањето на Украина во Европската Унија (ЕУ).
Според двајца американски претставници запознаени со преговорите, договорот ефикасно би ѝ обезбедил на Украина гаранции „слични на Член Пет“, споредувајќи ги со безбедносните гаранции што НАТО им ги дава на своите сојузници од странски напади.
САД го презентираа новиот пакет оваа недела на разговорите во Берлин со претседателот на Украина, Володимир Зеленски, како и со високи дипломати и безбедносни претставници на европските сојузници.
Американските претставници изјавија дека веруваат оти Русија ќе ги прифати безбедносните гаранции презентирани на тие разговори, што би претставувало значително омекнување на барањата на Кремљ за ограничување на големината на украинската војска и спротивставување на присуството на трупите на НАТО во Украина.
Американската делегација, предводена од специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, и зетот на Доналд Трамп, Џаред Кушнер, објавија дека Зеленски и европските лидери реагирале позитивно на најновиот предлог на Белата куќа за безбедносни гаранции слични на оние што важат за сојузниците на НАТО, со цел да се спречи Русија повторно да започне инвазија доколку се постигне мировен договор.
„Мислам дека Украинците би ви кажале, како и Европејците, дека ова е најсилниот сет на безбедносни протоколи што некогаш го виделе“, рече еден американски функционер запознаен со преговорите.
„Тоа е многу, многу силен пакет. Се надевам дека Русите ќе го погледнат и ќе си речат: „Во ред е, бидејќи немаме намера (да ја рестартираме војната). Ќе ги држиме до својот збор“.
Американските претставници одбија да дадат конкретни детали за тоа што би вклучувал тој безбедносен пакет и кој би ја бранел Украина доколку Русија започне уште една инвазија по мировниот договор.
Тие потврдија дека САД, како дел од договорот, нема да испраќаат војници на теренот во Украина.
Сепак, германскиот канцелар Фридрих Мерц на прес-конференција во понеделник изјави дека верува оти двете страни се најблиску до вистински мировен процес од почетокот на големата руска инвазија во 2022 година.
„Она што САД го ставија на маса тука во Берлин, кога станува збор за правни и материјални гаранции, е навистина значајно“, рече Мерц за време на заедничката прес-конференција со Зеленски.
Украинскиот претседател рече дека ги поздравува „продуктивните“ разговори, додека главниот мировен преговарач на Киев оцени дека е постигнат „вистински напредок“ во втората рунда преговори во Берлин.
Безбедносните гаранции се сметаат за клучен фактор во евентуалниот мировен договор.
Британскиот премиер Кир Стармер претходно изјави дека договорот меѓу Русија и Украина ќе пропадне ако не вклучува „робусни“ безбедносни гаранции од Западот.
„Навистина е важно темелно да се справиме со ова. (Владимир) Путин покажа одново и одново дека ќе се врати за повеќе ако ја види можноста“, рече Стармер.
Американските претставници објавија во понеделник дека сè уште „развиваат идеи“ за идниот статус на окупираните територии на Украина според мировниот договор, додавајќи дека размислуваат да ги направат тие области „економски слободни зони“.
Сепак, тие рекоа дека остануваат значителни разлики во врска со контролата и статусот на териториите заземени од Русија.
„На крајот на краиштата, ако успееме да го дефинираме тоа, тогаш навистина ќе зависи од (Русија и Украина) да ги решат крајните прашања за суверенитетот и да видат дали може да се постигне договор меѓу нив“, рече еден американски функционер запознаен со разговорите.
Двете страни дури и не се согласија за идното работење на нуклеарната централа Запорожје, која се наоѓа во Украина, но е под руска контрола.
Американските функционери изјавија дека сакаат двете страни да ја поделат електричната енергија произведена од централата „на половина“. Американските преговарачи тврдат дека решиле „90 проценти“ од споровите меѓу руската и украинската страна.
Зеленски ги опиша разговорите со американската страна како „не лесни“, но рече дека е постигнат напредок.
Тој изјави дека Русија ги користи своите неуморни напади како лост во преговорите и истакна дека ниедна електрана во Украина не е поштедена од напади.
Рустем Умеров, секретар на Советот за национална безбедност и одбрана на Украина, исто така даде оптимистичка оценка за разговорите.
„Во текот на изминатите два дена, украинско-американските преговори беа конструктивни и продуктивни, со постигнат вистински напредок“, рече Умеров.