Данска ги забрани сите цивилни летови со беспилотни летала пред самитот на Европската унија во Копенхаген, велат властите.
Данска е една од неколкуте европски земји кои пријавија „инциденти со беспилотни летала“ во последните недели.
Министерството за транспорт соопшти дека одлуката за забрана на сите цивилни летови со беспилотни летала е донесена за да „им се олесни работата на безбедносните служби“ пред самитот на ЕУ.
Полицијата е во „значително зголемена будност“ пред самитот, објави министерството, додавајќи: „Мораме да се грижиме за Данците и нашите гости“.
Забраната ќе остане на сила до 3 октомври, а прекршувањата се казнуваат со парична казна или до две години затвор.
Данска моментално претседава со Советот на ЕУ.
Министрите за одбрана од 10 земји од ЕУ се согласија да создадат „ѕид од беспилотни летала“ како одговор на инцидентите, а НАТО вели дека „ја зголемил будноста“ низ Балтикот.
Летовите со дронови над аеродромот „се дело на професионалец“, велат данските власти
Минатата недела, надлетувања на беспилотни летала беа забележани над неколку аеродроми во Данска, а во сабота, на 27 септември, беа видени и над воени бази.
Неидентификувани беспилотни летала беа пријавени неколку пати во Данска од 22 септември, што предизвика привремено затворање на аеродромите во Копенхаген и Осло, главниот град на Норвешка.
Аеродромите во Алборг и Билунд, исто така, беа принудени да ги прекинат операциите минатата недела поради активност на беспилотни летала.
Данските власти во тоа време изјавија дека изгледа како „дело на професионалци“, но нема докази дека Русите стојат зад него.
„Ова е хибриден напад“, рече министерот за одбрана Троелс Лунд Поулсен на прес-конференција по инцидентите со беспилотни летала над цивилните аеродроми.
„Некој искусен“ стои зад ова, додаде тој.
Беше одлучено да не се соборуваат беспилотните летала поради безбедноста на населението, се вели.
Поулсен рече дека нема докази за руска вмешаност, но дека данските претставници го покренале прашањето со НАТО.
„Ова е најсериозниот напад врз клучната инфраструктура на Данска досега“, изјави тогаш данската премиерка Мете Фредериксен.
Неодамна, сомнителни дронови беа забележани и над Германија и Шведска.
Се сомнева, но не е докажано, дека се дел од таканаречените активности на „сива зона“ што ги спроведува Русија за казнување на западните земји што ја поддржуваат Украина.
Данската премиерка ги поврза настаните со неодамнешните упади на руски дронови во воздушниот простор и територијата на Полска и Романија, како и руски борбени авиони во воздушниот простор на Естонија.
Фредериксен рече дека мотивот за прелетот на дронот над Копенхаген веројатно ќе биде „нарушување, создавање немири… за да се види колку далеку може да се оди и да се тестираат границите“.
Данското разузнавање ја повтори оваа проценка и додаде дека земјата се соочува со „висока закана од саботажа“.
„Некој можеби не мора да сака да нè нападне, туку да нè стресира и да види како ќе реагираме“, рече Флеминг Драјер, директор за операции во данската разузнавачка агенција ПЕТ.
Данската полиција соопшти дека не знае кој е одговорен за прелетот, но дека доказите укажуваат на „компетентен актер“.
На аеродромот во Копенхаген беа забележани неколку големи дронови како доаѓаат од различни насоки „прилично далеку“, рече полицискиот инспектор Јенс Јесперсен.
Тој додаде дека дроновите, кои ги вклучуваа и исклучуваа светлата додека се приближуваа кон аеродромот, ги управуваше некој што имаше „волја и алатки за да се покаже… можеби и пракса“.
Полицијата не ги собори дроновите затоа што аеродромот е во густо населена област и затоа што имаше авиони во воздухот, им рече инспекторот Јесперсен на новинарите.
Што е хибриден напад?
Според НАТО, надворешните, хибридни закани „комбинираат воени и невоени, како и тајни и отворени средства, како што се дезинформации, сајбер напади, економски притисок, распоредување на нерегуларни вооружени групи и употреба на редовни сили“.
Хибридните методи „ги замаглуваат линиите на војната и мирот и се обидуваат да посеат сомнеж во умовите на целната популација“.
„Нивната цел е дестабилизација и поткопување на општествата“, вели НАТО.
Пол Кирби, уредникот за Европа на Би-Би-Си, пишува дека Данска внимавала да не го покажува прстот кон Русија.
Но, на официјалната веб-страница на НАТО е напишано дека Русија е „позната по користењето на „софистицирани хибридни стратегии, како што се политичко мешање, злонамерни сајбер активности, економски притисок и принуда, субверзија, агресија и анексија“.
Од почетокот на војната во Украина, Москва постојано го обвинува Западот дека води хибридна војна против Русија.
Претходни случаи во земјите од НАТО
Во објава на социјалните медиуми, украинскиот претседател Володимир Зеленски се осврна на „руско кршење“ на воздушниот простор на НАТО во Копенхаген на 22 септември.
Инспекторот Јесперсен одби да ги коментира тврдењата на Зеленски.
„Не е затоа што не сакам, туку затоа што едноставно не знам“, рече тој.
Дронови беа забележани и над аеродромот во Осло, главниот град на Норвешка.
Норвешката полициска безбедносна служба соопшти дека работи на разјаснување дали непотврденото гледање дрон на аеродромот во Осло може да се поврзе со дроновите забележани во Данска.
Аеродромот во Осло беше затворен неколку часа на 22 септември, а 14 летови беа… пренасочено.
Норвешката влада соопшти дека Русија го нарушила норвешкиот воздушен простор три пати во 2025 година – во април, јули и август – додавајќи дека не е јасно дали тоа било намерно или резултат на навигациски грешки.
„Без оглед на причината, ова е неприфатливо“, рече премиерот Јонас Гар Сторе.
Трамп: „Земјите од НАТО треба да соборат руски беспилотни летала и авиони“
Тензиите се зголемија откако Русија беше обвинета за испраќање беспилотни летала и авиони во воздушниот простор на земјите од Централна и Источна Европа, три и пол години по почетокот на војната во Украина.
Порано во септември, најмалку три руски беспилотни летала беа соборени од полски и други авиони на НАТО во полскиот воздушен простор.
Москва негираше дека се обидувала да таргетира објекти на полска почва.
Сличен инцидент се случи во Романија само неколку дена подоцна, кога беспилотно летало прелета во романскиот воздушен простор пред да исчезне од радарот.
На 19 септември, три руски борбени авиони МиГ-31 влегоа во естонското небо и останаа таму 12 минути, што предизвика авионите на НАТО да бидат кренати во воздух.
Упадите беа дел од „поширок модел на сè понеодговорно руско однесување“, соопшти НАТО на 23 септември.
Земјите-членки на НАТО треба да соборуваат руски авиони ако влезат во нивниот воздушен простор, одговори американскиот претседател Доналд Трамп на новинарско прашање на маргините на Генералното собрание на ОН во Њујорк.
За време на средбата со Зеленски, новинарите го прашаа Трамп дали би поддржал соборување на руски авиони во воздушниот простор на земјите од НАТО.
„Да, би го поддржал тоа“, одговори тој, на што Зеленски го погледна, навидум изненаден.
Потоа Полска рече дека ќе собори секаков објект што ќе го наруши нејзиниот воздушен простор, додека Шведска вети дека ќе го стори истото ако забележи каков било руски авион на своето небо.
Како одговор на руските упади во Полска и Романија, НАТО вети дека ќе премести војници и борбени авиони на исток.
Авиони од Велика Британија, Франција, Германија и Данска учествуваат во мисии за воздушна одбрана над Полска во обид да го зајакнат источниот крило на алијансата