Неколку американски сојузници се откажаа од планираните купувања на американски борбени авиони Ф-35 во вредност од повеќе милијарди долари во последните недели, реагирајќи на одлуките на американскиот претседател Доналд Трамп за нови царини и барања за зголемување на трошоците за одбрана.
Шпанија, по спорот со Вашингтон околу целта на Трамп членките на НАТО да трошат 5 проценти од својот БДП за одбрана, се откажа од купувањето на Ф-35, вреден неколку милијарди долари, и се сврте кон европските проекти „Еурофајтер Тајфун“ и идниот француско-германски борбен систем.
Таа како причини ги наведе индустрискиот суверенитет, зајакнувањето на европските синџири на снабдување и посигурните партнери.
Во Швајцарија, нов бран на американски царини, кој достигна 39 проценти, повторно ја отвори политичката дебата за купување на 36 авиони Ф-35, што беше одобрено со тесно мнозинство на референдум во 2021 година.
Парламентарните претставници бараат договорот да се откаже, додека владата разгледува опции и предупредува дека цената сè уште не е конечна поради инфлацијата, зголемувањето на цените на суровините и царините што би можеле да достигнат до 1,6 милијарди долари. Одлуката се очекува во ноември.
Португалија и другите потенцијални купувачи ги одложуваат одлуките за набавка на американско оружје поради сомнежи за сигурноста на Вашингтон.
Според медиумските извештаи, Индија ги паузираше купувањата на американски борбени возила и ракетни системи откако Трамп ги дуплираше царините за индиската стока на 50 проценти.
Иако Њу Делхи ги отфрла овие тврдења, индискиот премиер Нарендра Моди јавно го потврди стратешкото партнерство со Москва.
Експертите предупредуваат дека губењето на странските нарачки би можело да ја зголеми цената на Ф-35, чиј глобален синџир на снабдување вклучува повеќе од 100 добавувачи.
Шпанија и Швајцарија заедно планираа купувања во вредност од околу 15 милијарди долари, а нивното повлекување би можело да влијае на цените и динамиката на производството.
Белата куќа ги брани потезите на Трамп, тврдејќи дека царините ја зајакнуваат американската воена индустриска база, а зголемувањето на целта за трошење на НАТО на 5 проценти од БДП им користи на американските производители на оружје.
Сепак, експертите од одбранбената индустрија предупредуваат дека враќањето на довербата на сојузниците, дури и со промена на администрацијата, ќе биде долгорочен процес, бидејќи тоа е сектор кој зависи од стабилни и сигурни партнерски односи, според Политико.