Судот на правдата на ЕУ денес ќе одлучи дали Европската комисија имала право да ги сокрие од јавноста СМС-пораките разменети меѓу нејзината претседателка Урсула фон дер Лајен и извршниот директор на „Фајзер“, Алберт Бурла, пред склучувањето на договорот за набавка на вакцини против коронавирус.
Тужбата ја поднесоа „Њујорк тајмс“ и неговата дописничка Матина Стевис-Гриднеф, во која се тврди дека е прекршено правилото за транспарентност откако комисијата одби да ги предаде текстуалните пораки по барање.
Во април 2021 година, новинарката откри дека фон дер Лајен и извршниот директор на Фајзер размениле СМС-пораки пред да склучат договор за снабдување со вакцини.
Следната година, побара сите текстуални пораки разменети меѓу фон дер Лајен и Бурла помеѓу 1 јануари 2021 година и 11 мај 2022 година, согласно законското право на ЕУ за пристап до јавни документи.
Одбивањето од страна на Комисијата ја поттикна да го поднесе случајот до Европскиот суд на правдата, со поддршка на нејзиниот весник.
Како што објави „Њујорк тајмс“, личниот контакт меѓу фон дер Лајен и извршниот директор на „Фајзер“ бил клучен за постигнување договор за купување вакцини од ЕУ во вредност од повеќе милијарди евра во екот на пандемијата.
Во пролетта 2021 година, Комисијата, во име на 27-те земји-членки на ЕУ, склучи договор вреден до 35 милијарди евра, доколку биде целосно имплементиран, за 1,8 милијарди дози вакцини.
Кога го отфрли барањето на новинарот, Комисијата тврдеше дека нема такви документи.
Справувањето со договорите за вакцини против коронавирус од страна на Комисијата предизвика критики.
Во 2022 година, Европскиот омбудсман, независно тело, остро го осуди одговорот на Комисијата на барањата за пристап до текстовите.
Европското јавно обвинителство моментално истражува и набавка на вакцината против коронавирусот во ЕУ.
Во посебен случај, Општиот суд на ЕУ минатата година пресуди дека Комисијата не обезбедила доволен јавен пристап до договорите за купување вакцини против коронавирус.
Рочиштето на 15 ноември 2023 година доведе до жива размена на мислења меѓу двете страни во Луксембург. Бондин Клостра, адвокатка на „Њујорк тајмс“, ја обвини Комисијата за кршење на принципите на добро управување и комуникација со тоа што ја занемари важноста на овие текстуални пораки.
Од друга страна, Паоло Станканели, адвокатот одговорен за одбраната на Комисијата, утврди дека разменетите СМС-пораки во никој случај не биле дел од преговорите за условите за набавка на вакцини.
Тој го призна постоењето на пораките, но исто така тврдеше дека преговорите за договорот не се одвивале преку СМС-пораки.
Понатаму, службите на Комисијата, од кои во 2022 година беше побарано да ги пронајдат тие пораки, ја контактираа канцеларијата на фон дер Лајен, од каде беше кажано дека не можат да ги пронајдат.
Аферата предизвика контроверзии во институциите во Брисел, а во јануари 2022 година Комисијата преку портпарол посочи дека размислува за ажурирање на својата политика за пристап до документи, без да даде дополнителни детали.