Откако првично предизвика неверување, смелиот план на американскиот претседател Доналд Трамп да го преземе Гренланд – потенцијално со сила – поттикна избезумени разговори меѓу европските лидери за негово прекинување, пишува Поитико.
Данската премиерка Мете Фредериксен во вторникот забрзано патуваше во Берлин, Брисел и Париз за да обезбеди поддршка пред сè поагресивните напори на Трамп да добие контрола врз територијата.
Двајцата се судрија во, наводно, жесток телефонски разговор од 45 минути пред две недели, кога данскиот лидер сфатила дека Трамп е целосно сериозен.
Трамп тврди дека е од витален национален интерес на САД да ја преземат контролата врз оваа автономна арктичка територија, која е дел од Кралството Данска, основачка членка на НАТО.
Бидејќи Данска е членка на ЕУ, жителите на Гренланд се државјани на Европската унија.
Основата на меѓународниот поредок
Фредериксен рече дека нејзините разговори со францускиот претседател Емануел Макрон во Париз и германскиот канцелар Олаф Шолц во Берлин во вторникот поминале „неверојатно добро“.
Таа нагласи дека е „апсолутно клучно“ Европа „да остане обединета“ по прашањето за Гренланд, пишува Политико.
„Не патувам наоколу држејќи говори. Нема потреба од тоа. Но, јас ги штитам интересите на Данска и тоа го правам многу одлучно во моментов“, рече Фредериксен.
„Мора да има почитување на територијалниот интегритет и суверенитет на државите. Ова е апсолутно клучен камен-темелник на меѓународниот поредок што го изградивме од Втората светска војна“, додаде таа.
Германскиот канцелар ја повтори таа порака, како и другите високи европски претставници кои приватно го кажаа тоа.
„Неприкосновеноста на границите е основен принцип на меѓународното право. Русија го прекрши овој принцип со својата инвазија на Украина, а со тоа го загрози мирот во Европа. Ова правило мора да важи за сите“, рече Шолц.
Шолц предупреди дека „границите не смеат да се менуваат со сила“, упатувајќи ја својата порака „до засегнатите“.
Покрај средбите со лидерите на Франција и Германија, Фредериксен во Брисел разговараше и со генералниот секретар на НАТО Марк Руте, а минатата недела телефонски разговараше и со британскиот премиер Кир Стармер.
Дипломатите сега одвоија време да разговараат за односите на Европа со Трамп – веројатно вклучувајќи ја и кризата во Гренланд – на неформалниот состанок на лидерите на ЕУ во Брисел на 3 февруари, според повеќе извори запознаени со ова прашање.
Се очекува и присуството на Стармер, бидејќи Лондон и Брисел се обидуваат да ја зајакнат соработката во областа на одбраната и безбедноста.
„Ситуацијата е навистина сериозна“
Враќањето на Трамп во Белата куќа пред нешто повеќе од една недела веќе ја тестираше решителноста на американските сојузници преку Атлантикот.
Стратегијата во Европа и Обединетото Кралство досега беше игнорирање на вревата и фокусирање на вистинските потези на Трамп.
Избегнувањето јавен конфликт, секогаш кога е можно, е широко прифатено како најдобар пристап во главните градови од Лондон до Копенхаген.
„Јасно беше дека минатиот пат дојдовме во ситуација кога реагиравме на секој твит“, рече еден дипломат, кој, како и другите, зборуваше под услов да остане анонимен.
„Не можеме да ги поминеме следните четири години одговарајќи на секој твит.“
Меѓутоа, во однос на Гренланд – кој поседува огромни резерви на минерали и зазема стратешка позиција на Арктикот – пристапот на чекање и видување на очигледните намери на САД кон територијата се чини повеќе не е одржлив.
„Ситуацијата е навистина сериозна и сите веруваат дека европскиот одговор досега не е доволно убедлив“, вели друг европски дипломат. „Излеговме од фазата на шок и неверување, сега менуваме брзини.
Фредериксен и претседателот на Европскиот совет Антонио Коста одржаа неколку разговори за Трамп и Гренланд во последниве недели. „Од почетокот многу тесно координиравме сè што кажавме или ќе кажеме за Гренланд со Данците“, потврди висок претставник на ЕУ.
„Ние целосно и целосно поддржуваме што и да одлучат Данска и Гренланд. Ние сме подготвени, а Данците го знаат тоа, да ја потврдиме таа поддршка секогаш кога е потребно“, додаде тој.